Heimili og skóli - 01.08.1968, Síða 7

dálítið lamandi á'hrif á kirkj uhelgina, en
lyfta henni á engan hátt upp.
Aldrei verð ég þess heldur var í íslenzk-
um kirkjum, að söfnuðurinn biðjist fyrir,
enda lítið rúm ætlað fyrir slíkar tilbeiðslu-
stundir í guðsþjónustunni. Þetta er þó al-
gengt í kirkjum á Norðurlöndum, sérstak-
lega í Svíþjóð. I vissum hléum, hneigir all-
ur söfnuðurinn höfuð sín fram á næsta
bekk fyrir innan og biðst fyrir í hljóði
nokkra stund. Mér hefur þótt þetta ákaf-
lga áhrifamikið. Hér á íslandi gengur mjög
illa að fá söfnuðinn til að fara með faðir
vorið upphátt. Þá er það altarisgangan,
sem setur svip sinn á allar guðsþjónustur á
Norðurlöndum og setur á þær meiri svip
t Ibeiðslu en við eigum að venjast í íslenzk-
um kirkjum. Islendingar þora aldrei að
vera trúaðir.
Jafnvel þótt kirkjusókn hér á landi sé
víða sæmileg, og sums staðar kannski góð,
er ég hræddur um, að okkur skorti alveg
safnaðarmeðvitund. Þótt kirkjan sé gamall
og rótgróinn félagsskapur, er engu líkara
en við munum ekki eftir því, að kristin
kirkja er félag, sem við höfum skyldur við
eins og önnur félög, sem við erum í. Jafn-
vel aðrar en þær að sækja kirkju, þótt það
sé mikilvægt.
Ég gat þess áðan, að ekki þyrfti endilega
að ræða kirkjumál eða trúmál á safnaðar-
samkomum. Onnur umræðuefni, sem eru
þó skyld, eru óþrjótandi. Má til dæmis
nefna uppeldismálin, siðgæðismiálin, bind-
indismálið, félagsmál æskunnar og margt
fleira. Allt eru þetta mikilvæg mál og kirkj-
unni síður en svo óviðkomandi. En meðal
annarra orða:
Ég held, að við ættum, að minnsta kosti
í bili, að hætta eða stilla í hóf umræðum
um spillingu æskunnar. Það er ekki jákvæð
uppeldisaðferð. Sjálfsagt er hún fyrir hendi
að einhverju leyti hjá vissum hluta æsk-
unnar, hinum veiklyndari. En ég veit ekki,
hvort það er til bóta að vera sí og æ að
ræða um hana og fella um hana dóma.
Þessar umræður geta haft öfug áhrif. Það
er illt að heita strákur og vinna ekki til
þess, segir máltækið. Þetta getur orðið til
þess að æskan fari að trúa því sjálf, að hún
sé spillt, og þá er allt glatað. Hvernig væri
að reyna næst gott jordœmi? Ég mæli ein-
dregið með því. Það er bezta ráðið, sem ég
get gefið.
Af löngu skólastarfi hef ég þá reynslu,
að þetta sé heldur ekki uppeldisfræðilega
rétt. Ég hef alltaf forðazt að draga fram í
dagsljósið galla og ávirðingar nemenda
minna yfir állan békkinn, hvað þá yfir all-
an skólann. En hafi einhverjum orðið eitt-
hvað á, sem oft kemur fyrir í skóla, hef ég
taiað einslega við hann. Það hefur reynzt
mér happasælla. Kennari í skólabekk eða
skóla, sem alltaf er að siða börnin seint og
snemma og draga fram galla þeirra, kallar
yfir sig andstöðu, en enga siðbót. Sannast
að segja held ég, að ef um einhverja spill-
ingu er að ræða, séu það ekki börnin, sem
hafa breytzt. Foreldrarnir hafa aftuf breytzt
mikið. Þeir hugsa ekki eins mikið um
börnin sín, margir hverjir, og eru þeim
ekki alltaf góðar fyrirmyndir. Þaðan kem-
ur þessi „spillta“ æska.
Eitt af einlkennum síðustu tíma er skipt-
ing á öllu mannfólki í kynslóðir, að
minnsta kosti fjórar: Það eru börn, ungl-
ingar, fullorðið fólk og loks gamla fólkið.
Það er nú að mestu lokað inni í elliheimil-
um, til óbætanlegs tjóns fyrir yngxi kyn-
slóðirnar, sem fer með því á mis við vizku
þess og reynslu. Gamalmennahæli eiga ná-
lega eingöngu að vera fyrix gamalt fólk,
sem af félagslegum ástæðum á ekki ann-
arra kosta völ. Við erum með þessari kyn-
HEIMILI OG SKÓLI S1