Heimili og skóli - 01.08.1968, Blaðsíða 21

HUGLEIÐINGAR UM UPPELDI
OG SKÓLA
Gott er til þess að vita, að það er nú
meira ritað og rætt um uppeldis- og skóla-
mál en nokkru sinni áður. Þetta er fagn-
aðarefni fyrir margra hluta sakir. Það má
ganga út frá því sem vísu um leið, að meira
sé hugsað um þessi mál en að undanförnu.
Og hugsunin er upphaf alls. Það er hún,
sem kveikir á vitum menningarinnar. Hún
tendrar ljós þekkingarinnar, mannúðarinn-
ar, vizkunnar, menntunarinnar. Þessi góða
vökudís kemur að vöggu barnsins og kveik-
ir þar sín ljós. Það er ekki til það svið
mannlegra samskipta, þar sem hugsunin á
ekki frumkvæðið. Þetta er hennar mikla
hrós og stolt.
Mannleg: 'hugsun hefur farið hamförum
á sviði skólamála að undanförnu. Náskyld
skólamálunum eru svo uppeldismálin. Þetta
er sá verkefnaflokkur, sem aldrei verður út-
ræddur, aldrei tæmdur. Það verður aldrei
hægt að segja: Nú er ekkert meira um þetta
að segja og umræðum er því lokið. Þegar
einu markinu er náð, blasir annað við. En
takmörkin verða úrelt og þá þarf að setja
önnur ný. Þetta verða kennarar og skóla-
menn á öllum tímum að skilja. Það getur
ekkert staðið í stað oir allra sízt skólamál-
in. Þetta virðist í fljótu bragði vera von-
laust verk. En svona hefur það gengið til
á öllum tímurn. I þessu er þroski mannsins
meðal annars fólginn. Að ekkert takmark
er algiit, að minnsta kosti ekki á sviði upp-
eldis- og skólamála. Við erum því alltaf að
byggja sama húsið. Það verður aldrei fuli-
gert. Það vantar alltaf eitthvað í það, og
einhverju þarf að breyta. Kennarar þurfa
að vera þolinmóðustu menn undir sólinni.
Sjónarmið þeirra kennara og uppalanda,
sem starfa í dag verða að sætta sig við það,
að sjónarmiðin verða önnur eftir 30—40
ár og þá þarf að einihverju leyti að byrja
upp á nýtt. I þessu er framþróunin fólgin.
Hamingjunni sé lof fyrir að til er fram-
þróun! Það má kannski finna húsagerð,
sem getur hentað í 50—100 ár. En aldrei
skólaform, jafnvel ekki skólahús, skóla-
bækur, námsskrá, sem endist okkur svo
lengi.
En við erum oft bráðlát og teljum okk-
ur sjá fram í tímann, sem við gerum þó
ekki nema að litlu leyti. Við heimtum um-
bætur og það með réttu. En tíminn prjón-
ar sinn sokk. Blómknappurinn springur
alltaf út á sínum tíma, því verður ekki
flýtt að neinu ráði. Stundum verðum við
þó, þegar þróunin er hægfara, að grípa inn
í. Þetta er eins og þegar þjóðfélög eru að
samhæfast landinu, sem þau búa í. Það
getur, ef allt er látið ganga sinn gang, tek-
ið aldir. En þessi þróun er markviss. Hún
gerir sjaldan glappaskot. Við vitum fátt
fyrir fram og meðal annars hver þróunin
verður næstu ár og áratugi. Þess vegna
megum við aldrei hlaupa langt á undan
þróuninni. Það er affarasælast í stórum
dráttum að bíða eftir því, hvaða stefnu
hún tekur. Kannski rétta hana þá af.
Við getum svolítið lesið í framtíðina
með ýmsum hætti. Reynt að átta okkur á
táknum tímanna, meðal annars með vis-
HEIMILI OG SKÓLI 65