Heimili og skóli - 01.08.1968, Blaðsíða 38

HANN KENNDI ÞEIM BLINDU
AÐ LESA
Þriggja ára drengur með tindrandi, dökk
augu var að leika sér á söðlavinnustofu
föður síns. Allt í einu greip hann tvo odd-
hvassa ali og hljóp burt með þá sigri hrós-
andi. En þá hrasaði hann.
Vegna þessa slyss missti hann sjónina á
öðru auganu, og skömmu síðar varð hann
einnig blindur á hinu. Þetta gerðist í
franska þorpinu Coupvray árið 1812 og
drengurinn hét Lou s Braille.
Tíu ára gamall var hann sendur í blindra-
skóla í París. Stofnandi hans var Valentin
Hauy — sem var óumdeilanlega einn af
brautryðjendunum í málefnum hinna
blindu. Hann kenndi Louis stafrófið með
því að láta hann þreifa á hinum ýmsu bók-
stöfum, sem gerðir voru úr sveigjanlegum
pílviðargreinum. Lo'ks lærði drengurinn
að lesa heilar bækur, þar sem Hauy hafði
með miklum erfiðismunum klippt bókstaf-
ina úr efni, sem hann límdi svo á pappir.
Hver bókstafur var um það bil einn senti-
metri á hæð og fimm sentimetra breiður.
En þetta gerði kerfið algjörlega vonlaust
vegna erfiðleika. Gamla dæmisagan um
refinn og storkinn, varð með þessum hætti
svo fyrirferðarmikil, að hún fy'llti sjö þykk
bindi og vó hvert bindi fjögur kílógrömm.
Þegar Louis var 14 ára gamall, uppgötv-
aði einn af hinum blindu félögum hans, að
hann gæti fundið brúnir bókstafanna á
prentuðu korti, þar sem mótunum hafði
verið þrýst djúpt niður í mjúkan pappa.
„Herra kennari....! Herra kennari!“
EFTIR J. ALVIN KUGELMASS
kallaði hann, hljóp upp að kennaraborð-
inu til Haoy og sagði 'honum frá uppgötv-
un sinni. Kennarinn sá samstundis hvaða
möguleikar lágu hér á bak við og fór að
búa til upþhækkáða, lausa bókstafi. En
bókstafirnir urðu þó að vera minnst tveggja
sentimetra háir, svo að „bók“ með slíku
letri hlaut að verða ákaflega stór og það
var ákaflega miklum erfiðleikum bundið
að „lesa“ hana.
Hinn þekkingarþyrsti Louis var sleginn
örvæntingu, því að með þessu móti tók
það fimrn ár að komast yfir efni, sem í
venjulegum skóla er lesið á þremur mán-
uðum.
Þegar drengurinn stækkaði, óx jafnframt
óánægja hans með það, hvað hann vissi
lítið. Einu sinni þegar hann kom í heim-
sókn til foreldra sina sagði hann við föð-
ur sinn:
„Blindu mennirnir eru mestu einstæð-
ingar í heiminum. Ég get þekkt fuglana
hvem frá öðrum á söng þeirra. Ég get
fundið aðaldymar með því að þreifa mig
áfram, en get ég aldrei fengið að læra neitt,
sem liggur utan við svið heyrnarinnar og
þreifiskynsins? Ekkert nema bækumar
getur gert hinn blinda að frjálsum manni.
En það eru engar bækur til, að heitið geti,
fyrir okkur, sem getum ekki séð.“
Dag einn fékk hann hugmynd. Hann
ætlaði að búa til kerfi af merkjum, sem
gátu komið í staðinn fyrir orð og setn-
ingar. Kannski gætu hinir blindu þá einnig
82 HEIMILI OG SKÓLI