Úrval - 01.09.1968, Side 34

32
ÚRVAL
fjölgaði, og' þeir urðu stöðugt úr-
ræðabetri. Og þeir tóku að sækja
fram á hinum frjósömu svæðum,
sem nú komu fram undan ísnum.
kannske hefur ekki alltaf verið um
stöðuga sókn að ræða, en þeir létu
sig ekki. Og steinöld hin eldri tók
enda, en á síðari hluta ístímabilsins
upphefst það tímabil, sem er venju-
lega kallað miðsteinöldin eða Meso-
lithicöldin. En eftir lok hennar
rennur svo upp steinöld hin nýja
eða Neolithieöldin.
Það er enginn vafi á því, að þetta
var þýðingarmesta tímabilið í allri
sögu mannkynsins. Við erum stolt
af afrekum nútímavísinda og tækni,
en við hefðum gott af því að minn-
ast þess við og við, að hinar raun-
verulegu grundvallaruppgötvanir
og uppfinningar, sem siðmenning
okkar hvílir á, voru allar gerðar
fyrir dögun hinnar skráðu mann-
kynssögu. Okkur ber að minnast
þannig hinna gleymdu forvígis-
manna, sem hræddust ekki áhættur,
sem rannsökuðu og gerðu tilraunir
og prófuðu sig áfram, þótt þeir
hefðu svo fátæklega reynslu fyrri
kynslóða til þess að byggja á og
hefðu ekkert fjármagn til ráðstöf-
unar heldur aðeins til hnífs og
skeiðar hverju sinni, manna, sem
áttu það hvergi skráð, hvað gerzt
hafði með fyrri kynslóðum.
Þetta var fyrsta efnahagsbylting
mannanna. Það er mjög líklegt, að
veðurfarsbreytingarnar, sem fylgdu
á eftir samdrætti jöklanna og
minnkandi ísbreiðum, hafi gert slíka
byltingu nauðsynlega. Hin stóru dýr
fyrri tíma, sem mennirnir höfðu elt
uppi og drepið, héldu nú burt frá
þeim landsvæðum, sem nú voru
orðin blaut og skógi vaxin, og buðu
upp á fáar góðar ætar jurtir, a.m.k.
í Evrópu. Veiðimennirnir voru í
miklum vanda staddir, en hirdr
snjöllustu leystu þetta vandamál
fæðuskortsins með því að finna upp
akuryrkjuna, þannig lifðu menn-
irnir breytingar þessar af. Bæði
hveiti og bygg óx villt í norðaustur-
hluta Afríku og suðvesturhluta As-
íu, og það var einmitt á þessum
svæðum eða sumum hlutum þeirra,
að kornrækt hófst.
Það væri gaman að vita, hverjir
hófust fyrst handa í þessu efni og
hvernig. Kannske hafa einhverjar
konur, sem voru að róta til með
spýtum sínum í leit að einhverju
æti í einhverju dalverpinu, rutt
þannig svörðinn og myndað örlítinn
akur af tilviljun einni. Og kannske
hafa þær svo komið þangað nokkr-
um mánuðum síðar og séð hveiti-
stöngla vaxa þar sér til mikillar
undrunar. Þær hafa kannske álit-
ið, að það væru einhver tengsl milli
hveitistönglanna fyrra og umróts
þeirra sjálfra í jarðveginum, þótt
þær væru kannske ekki vanar að
beita rökvísinni að ráði í hugsana-
gangi sínum. Og svo hafa þær líkt
eftir því fordæmi, sem Móðir
Náttúra hefur þannig gefið þeim,
og árangurinn reynzt furðulega góð-
ur. Kannske hefur upphaf korn-
yrkjunnar verið þannig, að nokkur
hveitikorn hafa verið grafin með
einhverjum öldnum höfðingja ætt-
flokksins, og svo þegar ættingjarnir
fóru fram hjá gröfinni síðar, hafa
þeir kannske fundið græna stöngla
teygja sig upp af gröf hins látna.