Garður - 01.10.1945, Page 20

Agnar Þórðarson ca?id. mag.:
Heiðarbýlið og Sjálfstætt fólk
A ári hverju er skrifaður fjöldi fræðilegra ritgerða og' fyrirlestra í
Háskólanum um ýmis efni, um bókmenntir og málfræði, sögu og lög-
fræði, læknisfræði, hagfræði, verkfræði o. fl. Þessar ritgerðir og þessi
erindi eru samin og flutt í kennslustundum, á rannsóknaræfingum
deildanna og í prófum. Það er sjaldgæft, að þessar ritgerðir birtist í
tímaritum og er það skaði, því að hér er oft um að ræða vel samdar
og vel undirbúnar greinar, sem eiga það skilið, að fleiri heyri og lesi
en fámennur liópur prófessora, prófdómenda og deildarbræðra.
GARtíUR liefur ákveðið að fylgjast með því eftir beztu getu,
livaða rilgerðir hafa þótt merkilegastar og læsilegastar í Háskólanum,
háskólaárin áður en ritið kemur út í hvert sinn, og gera sér far um
að birta þær þeirra, sem þykja bera af.
Að þessu sinni birtist grein eftir Agnar Þórðarson cand. mag., og
er það kafli úr langri ritgerð urn tvö þekkt skáldverk í islenzkum
bókinenntum, Iíeiðarbýlið eftir Jón Trausta og Sjálfstætt fólk eftir
Halldór Kiljan Laxness. Höfundur greinarinnar lauk prófi í íslenzkum
fræðum fyrir skömmu. Ilann er sonur Þórðar Sveinssonar prófessors.
BJARTUR I SUMARHÚSUM — ÓLAFUR í HEIÐARIIVAMMI
Bjartur í Sumarhúsum og Ólafur í Heiðarhvammi gegna hliðstæðu
hlutverki, hvor í sinni sögu. En sem menn eru þeir næsta ólíkir, enda
tilgangur höfundanna með þeim mjög fjarskyldur. Fyrir Jóni Trausta
vakir aðeins að lýsa einum einstaklingi, fyrir Halldóri Iviljan Laxness
að lýsa hinum íslenzka bónda í þúsund ár. En lítum nú nánar á,
hvernig þeir korna fram í sögunum. Það fyrsta, sem við fáum að vita
um Ólaf og Bjart, er að þeir hafa verið lengi í vinnumennsku, sauða-
menn. Engin grein er gerð fyrir uppruna Ólafs, þó að hins vegar megi
ganga út frá því, að hann hafi verið af líkum uppruna og Bjartur. Um
föður sinn segir Bjartur: „Faðir minn varð áttræður án þess að kom-
ast úr tvöhundruð króna heilsuskuld við sveitina, frá því hann var