Garður - 01.10.1945, Síða 30

28
GARÐUR
■en hin raunverulega barátta hefst, þar scm kúnni í Sumarhúsum er
slátrað í vorharðindum, eftir langa og harða baráttu, og fyrri bókinni
af Sjálfstæðu fólki lýkur með því. Hér hefur því ekki staðið barátta
um lífsbjörgina eins og í Sumarhúsum, þó að e. t. v. rnætti segja, að
hjá Ólafi í Heiðarhvammi myndi hafa leitt til hins sarna og hjá Bjarti,
að annað hvort hlyti að tapast, kýrin eða kindurnar.
A þeim árum, sem þau Halla hafa búið í Heiðarhvammi, hefur
Ólafi farið mikið fram. Hann mannast undir handleiðslu Höllu, og
höf. verður betur til Olafs, eftir því sem á söguna líður. Eins lærir
Halla með tímanum að meta Ólaf meir. En snefill af baráttumanni
verður Ólafur þó aldrei. Hann hugsar jafnvel oft um það að verða
sauðamaður hjá Agli í Hvammi. Strax fyrsta veturinn kemst Ólafur í
heyþrot, og hann verður annað hvort „að skera niður féð til þess að
'létta á heyjunum eða leita til nágrannanna um heyhjálp. Hvorugt var
gott“. En hvernig þessari baráttu lýkur, segir ekki. Enda hefur les-
andinn það á tilfinningunni, að Ólafi séu það ekki sérlega harðir kostir
að fá heyhjálp. Þar er ekki heil lífstrú í veði eins og hjá Bjarti. En höf.
tekur það oft fram um Óláf, að honum leiðist, þó að Höllu finnist vet-
urinn „ekki svipað því eins þungbær og hún hafði búizt við. Þessi
leiðindi Ólafs má að nokkru leyti rekja til þjófnaðargrunarins. „Annað
•og þriðja árið, sem hann var í Heiðarhvammi, höfðu eigur hans aukizt
nokkuð. Þá hafði hann nægan heyafla og gat komið skepnum sínum
vel fram. En fjórða árið hafði heldur gengið af honum. Vinnuþolið var
farið að bila og ómegðin að aukast. Börnin voru nú orðin tvö“. Ann-
ars segir mjög lítið af Ólafi þessi ár. Lesandinn hefur það jafnvel á til-
finningunni, að höf. sé í hálfgerðum vandræðum með Ólaf. Þannig
lætur höf. hann aldrei vera heima, þegar þar er eitthvað um að vera,
t. d. þegar Borghildur kemur að sækja Jóhönnu, þegar Þorbjörn kemur
nokkru seinna, þegar þjófsleitin er gerð og þegar Setta kemur í heim-
.sókn. Það má ef til viil afsaka það með því, að höf. sé fyrst og fremst
að segja sögu Höllu. Ólafur kemur ekki, svo að teljandi sé, við sögu
fyrr en í veikindum þeim, sem leiða hann til dauða. Það var skyrbjúgur.
Af Bjarti segir hins vegar mikið, og á þessum árum reynir mjög á
Jolrifin í honum. En „hann hafði ekki þann sið að sýta yfir því, sem
hann missti, sumir gera það, en maðurinn á að gleðja sig við það, sem
þann á, eða réttara það sem hann á eftir, þegar hann er búinn að missa