Upp í vindinn - 01.05.1999, Qupperneq 41

UM SKIPULAG FLUGVALLA
kemur í lögum þeim, sem nefnd hafa verið. Víða erlendis eru
slíkar áætlanir af hálfu stjórnvalda fyrir hendi og reglulega end-
urskoðaðar. Til dæmis eru í Bandaríkjunum áætlanir til tíu ára,
sem eru endurskoðaðar á tveggja ára fresti. Vonandi er að sam-
ræmd samgönguáætlun verði einhvern tímann að vinnuplaggi,
sem má treysta til sæmilega langs tíma. Það virðist að minnsta
kosti vera að umhverfisráðuneytið láti sig samgönguskipulag
nokkru skipta ef marka má heimasíðu ráðuneytisins um sjálf-
bæra þróun. Þar segir um samgönguskipulag í plaggi, sem nefn-
ist Sjálfbær þróun í íslensku samfélagi. Framkvœmdaáætlun til
aldamóta:
Samgönguskipulag
Samgönguráðherra skipi starfshóp, að höfðu samráði við um-
hverfisráðherra og iðnaðarráðherra, til að leggja grunn að heild-
stæðu skipulagi samgangna í landinu m.t.t. umhverfis- og orku-
mála. Starfshópnum verður falið að stuðla að stórefldri fræðslu til
að draga úr sóun eldsneytis og bæta nýtingu ökutœkja. Starfshóp-
urinn láti gera könnun á hagkvæmni og eldsneytisnotkun mismun-
andi samgöngumáta með það að markmiði að efla þjóðhagslega
hagkvæma, lítt mengandi og eldsneytissparandi samgöngumáta.
Stjómvöld, í samvinnu við hlutaðeigandi stofnanir og aðra aðila,
gangist fyrir rannsóknum á hagkvæmni mismunandi samgöngu-
kerfa með tilliti til þess að náfram markmiðum um að draga úr nei-
kvæðum umhverfisáhrifum.
Stjómvöld móti og framfylgi stefnu um aðlögun framkvæmdaá-
ætlana að niðurstöðum hagkvæmnirannsókna.
Samgöngur í lofti
Stjómvöld, í samvinnu við Flugmálastjóm, flugrekendur og eftir
því sem við á aðrar stofnanir, félög og samtök:
• Móti stefnu um uppbyggingu og rekstur flugvalla m.t.t. niður-
staðna hagkvæmnirannsókna og endurskoði á þeim gmndvelli
flugmálaáætlun sem gerð er skv. 1. kafla laga nr. 31/1987.
• Ttyggi að þess sé gætt að skipulag mannvirkja sé í sem bestu sam-
ræmi við aðliggjandi vegi og nálæga byggð, þannig að leiðir að
°g frá flugvelli ogflugstöð séu sem skemmstar og greiðastar um
leið og þess er gœtt að hávaði frá flugumferð sé í lágmarki í
byggð.
• Setji reglur - eftir því sem við á til viðbótar við núgildandi reglur
og í samræmi við staðla alþjóðlegra stofnana sem ísland á aðild
að, þ.á.m. Alþjóða flugmálastofnunarinnar (ICAO) - sem tak-
marki umhverfisáhrif frá flugumferð, þ.m.t. loftmengun og há-
vaðamengun, og um notkun og efnasamsetningu ís- og hálkueyð-
andi efna áflugbrautum ogflugvélum að teknu fullu tillití til ör-
yggisstaðla.
Það er því augljóst að umhverfisráðuneytið hefur töluverðan
metnað í gerð heildstæðrar samgönguáætlunar hvað svo sem úr
kann að verða.
Aðalskipulag - deiliskipulag
Þegar flugvöllurinn var í upphafi byggður í Vatnsmýrinni var
að vísu skipulag til staðar. Að minnsta kosti var til skipulagshug-
mynd, sem e.t.v. var ekki formleg samþykkt fyrir, en var engu að
síður komin á blað. Þetta skipulag var gert árið 1937 og sýndi
fjögurra brauta flugvöll í grennd við það svæði, sem þangað til
hafði verið notað sem lendingarstaður flugvéla í höfuðborginni.
Árið 1940 var svo komið stríð og Bretar mættir til landsins með
alvæpni og eitt þeirra fyrsta verk var að byggja flugvöll. Flugvöll-
ur þessi hefur allar götur síðan verið í Vatnsmýrinni, ýmsum til
þurfta en öðrum til ergelsis. Formlegt deiliskipulag fyrir flug-
völlinn í Vatnsmýrinni var samþykkt fyrir u.þ.b. fimmtán árum,
og enn lengur hefur flugvöllurinn verið inni á aðalskipulagi
Reykjavíkur. Á samþykktu aðalskipulagi er gert ráð fyrir flug-
velli í Vatnsmýrinni til a.m.k. ársins 2016.
Næsta stig skipulagsvinnunnar á eftir flugmálaáætlun er á
sviði aðalskipulags eða deiliskipulag eftir því sem við á. Hvað
varðar Reykjavíkurflugvöll er málið bæði á aðalskipulagsstigi og
síðan einnig á deiliskipulagsstigi. Að sjálfsögðu hefur staðsetn-
ing flugvallarins mikil áhrif á aðalskipulagið og verði flugvöllur-
inn fluttur úr Vatnsmýrinni verður mikið pláss til bygginga, sem
aftur hefði mikil áhrif á byggðaþróun í Reykjavík og jafnframt
umferðarskipulagið á höfuðborgarsvæðinu öllu. Samtök um
betri byggð hafa bent á að á flugvallarsvæðinu mætti koma fyrir
meira en tíu þúsund íbúa byggð; sumar spár þeirra gera ráð fyr-
ir 20.000 manna byggð. Ekki er að efa að þetta getur staðist og
þá er eftir að vinna verkið, sem allt of lengi hefur beðið: Fá svar
við því hvort þetta sé fýsilegur kostur.
Öll þau atriði sem gæta verður að þegar valinn er staður und-
ir heilan flugvöll, jafnvel þó hann sé ekki ýkja stór á heimsmæli-
kvarða, eru langt því frá könnuð. Dæmi um upptalningu atriða,
sem kanna þarfvið flugvallarskipulag eru: Notendakannanir, far-
þegaspár, hagrænar spár, fjármögnunaráætlun, hönnun mann-
virkja til viðhalds og rekstrar, hönnun flugbrauta og hönnun frá-
rennsliskerfa. Þá eru ótalin margs konar flugtæknileg atriði, svo
sem athugun á hindrunum, athugun á ríkjandi vindáttum, könn-
un á væntanlegu umhverfisálagi - fyrst og fremst hávaða -, at-
hugun á ölduálagi ef mannvirkið er við sjó, lífríki bæði í sjó og
á landi, öryggisþættir og svo mætti lengi telja.
Meb Svæ&isskipulagi höfu&borgarsvæ&isins 1984-2004 birtist
þessi mynd, sem sýnir á stílfær&an hátt hvernig stofnbrauta-
kerfi höfu&borgarsvæ&isins gæti litib út. Þar er bent á a& í
mótun er nýr þróunarás, þ.e. nor&austur-su&vestur ás í stab
þess sem haf&i verib a& myndast meginhluta aldarinnar í aust-
ur-vestur. Þá er einnig a& sjá á þessum uppdrætti a& ekki var
heldur útilokab a& tengja saman Álftanes og Seltjarnarnes á
fyllingum yfir Skerjafjörb og þar me& fá fram heildstæ&ara
stofnbrautanet en nú er til sta&ar.
41