Upp í vindinn - 01.05.2005, Blaðsíða 23

...upp í vindinn
67’ N -
63'N
65' N: — !
64'N
>6.5
6.0-6.5
5.5-6.0
<5.5
Mynd 3: Stærðir jarðskjálfta sem framkalla hröðunarhágildi á 475 ára fresti
67 N
65 N
64‘ N
63 N
WM <10km
WM 10-20km
20-50km
■1 50-1 OOkm
>100km
90'W 1R’W
Mynd 4: Upptakasvæði jarðskjálfta, sem framkalla hágildi hröðunar á 475 ára fresti
sem gefur eftirfarandi niðurstöðu
FA(a)=P[max,kM(tk)>a]=^-'Z Uj
7=1
þar sem N vísar til heildarfjölda þeirra jarð-
skjálfta í listanum sem notaðir voru. í sam-
ræmi við ákvæði Eurocode 8 voru svo vik-
tölur fyrir topphröðunina ap dregnar út úr
hröðunargildunum svarandi til þess að
10% líkindi væru á meiri hröðun á 50 ára
tímabili sem samsvarar 475 ára endur-
komutíma hröðunarinnar ap. Á mynd 2 er
svo kort sem sýnir væntanleg 475 ára
hröðunargildi fyrir allt landið. Þannig hafa
jarðskjálftaáhættusvæði landins verið skil-
greind í samræmi við bestu fáanlegar upp-
lýsingar.
Sundurgreining
jarðskjálftaáhættukortsins
Jarðskjálftastaðlar hafa yfirleitt verið byggð-
ir á statískum aðferðum þar sem sveiflu-
kenndu jarðskjálftaálagi er breytt í jafngilda
statíska krafta. í Eurocode 8 eru gerðar
meiri kröfur um sveiflugreiningu í vissum
tilvikum, sérstaklega ef um háar og óreglu-
legar byggingar er að ræða. Þótt oft sé
hægt að notast við einfalda sveiflugrein-
ingu með jarðskjálftarófi Eurocode 8, er í
vissum tilvikum nauðsynlegt að nota fulla
sveiflugreiningu með tímaröðum hröðun-
ar. Slíkar tímaraðir þurfa að líkja eftir raun-
verulegum jarðskjálftahröðunarmælingum
og hafa helstu eiginleika þeirra, t.d. tíðni-
innihald og rófgerð, allt eftir aðstæðum á
hverjum stað.
Hvorki í þjóðarskjölum með Evrópu-
staðlinum né í Eurocode 8 er að finna leið-
| beiningar fyrir hermun á skjálftahröðunar-
röðum aðrar en þær, að meðaltal rófa
hermdu skjálftanna sé innan við 10% vik-
mörk frá rófi Eurocode 8, sem er í sjálfu sér
fremur hæpin krafa þar sem vart er hægt
að gera ráð fyrir að samræmt jarðskjálfta-
J sveifluróf sé eins fyrir alla Evrópu. Helstu
J breytistærðir, sem stjórna hermun jarð-
skjálftahröðunar, eru stærð jarðskjálftans
(M) og fjarlægð frá hermunarstað til upp-
taka skjálftans (D). Með svokallaðri „sund-
urgreiningu" (e. De-aggregation) á áhættu-
kortinu er hægt að búa til slíkar upplýsing-
ar í formi stærðar- og fjarlægðarkorta. Með
sundurgreiningu er átt við það ferli að rekja
sig til baka frá hverjum hnútpunkti netsins
til þess jarðskjálftaatburðar sem framkallar
mestu hröðunina í hnútpunktinum. Með
því að gera þetta fyrir hvern hnútpunkt er
' hægt að mynda svæði þeirra jarðskjálftaat-
burða sem hafa sömu stærð og einnig
svæði þeirra jarðskjálfta sem hafa sömu
[ fjarlægð til viðkomandi hnútpunkts.
Á mynd 3 er kort sem sýnir svæði jarð-
skjálfta af sömu stærð sem framkalla há-
gildi hröðunar í áhættukortinu. Þá er á
mynd 4 kort sem sýnir svæði jarðskjálfta
með sömu fjarlægðir til upptaka jarðskjálft-
anna sem framkalla hröðunarhágildin.
{ Stærðarkortið á mynd 3 ber að túlka á
þann veg að jarðskjálfti, sem hefur mest
áhrif á tilteknum stað, hefur þá stærð sem
sýnd er á sama stað. Notkun þessara korta
er þá með þeim hætti að á tilteknum bygg-
! ingarstað er stærð jarðskjálftans, sem
herma á, og fjarlægð hans frá byggingar-
stað valin samkvæmt kortunum. Þetta get-
ur stundum leitt til þess að tveir mismun-
andi jarðskjálftaatburðir eru jafn líklegirfyr-
ir byggingarstaðinn eins og t.d. á Reykjavík-
ursvæðinu þar sem skjálftar frá vesturhluta
Suðurlandsskjálftasvæðisins og eins frá
Reykjanesskaga koma jafnt til greina.
Niðurstöður
Grundvallað á endurbættum jarðskjálfta-
listum, sem einnig hafa verið framlengdir
23