Upp í vindinn - 01.05.2005, Qupperneq 50

Upp í vindinn - 01.05.2005, Qupperneq 50
...upp í vindinn Mynd 3: Sniðmynd sem sýnir helstu atriði í uppbyggingu settjarnar og dæmigerðan út- rennslisbrunn. tjörn en í allt tjarnarrýmið. Ein tjörnin er þó það lítil að ekki var talin þörf á fortjörn. Þar sem vatn fellur af svæðinu á mismun- andi stöðum var ákveðið að hafa tvær for- tjarnir sem báðar tengjast sömu aðaltjörn. Utan við þetta tjarnarkerfi var síðan sett ein tjörn sem hreinsar vatn frá hluta Vesturlands- vegar og nærliggjandi götum. Ekki þótti hag- kvæmt að leiða það vatn að hinum tjörnun- um. Þegar settjörnum er komið fyrir í kerfi sem þegar er til staðar getur reynst vandi að kom- ast hjá uppsöfnun vatns í lagnir ofan við tjarn- irnar. Slík uppsöfnun er óheppileg vegna þess að hætta er á að óhreinindi safnist frekar fyrir þegar rennslishraðinn er lágur. Þetta vanda- mál er til staðar við Sævarhöfðann þar sem sjávarhæðin setur hæð tjarnanna skorður. Lægsti punktur Sævarhöfðans er í kóta 3,4 m á meðan sjávarhæð nær 2,8 m einu sinni á ári að meðaltali. Því var óhjákvæmilegt að láta vatn liggja í lögnum á nokkru svæði. Vatn rennur inn í tjarnirnar um pípur sem eru staðsettar um 0,2 m fyrir ofan botn. Tjarn- irnar eru 1,5 m djúpar við þurrviðri og geta mest orðið um 2,0 m djúpar. Þótt betri land- nýting og hreinsun næðist með meira dýpi er ekki talið rétt að hafa dýpið meira af öryggis- ástæðum. Einnig yrði framkvæmdin erfið ef botn tjarnanna væri mikið lægri vegna sjávar- falla. Við innrennsli í tjarnirnar er lítil steypt stétt til að varna rofi á botninum og þar er einnig komið fyrir fyrirstöðum til að eyða orku og rofmætti vatnsins. Vatnið dvelur í tjörnun- um í vissan tíma sem er nauðsynlegur til að hreinsunin nái að eiga sér stað. Við þann úr- komuviðburð sem hönnunin miðast við er dvalartíminn um 3 klukkustundir. Við minni úrkomuviðburði er tíminn mun meiri og hreinsunin betri. Útrennsli úr tjörnunum er stjórnað með temprun þannig að vatnsborð hækki og tjarn- irnar nái að fanga rennslistoppa sem best. í þessum tjörnum verður rennslið út mælt ná- kvæmlega. Því var ákveðið að yfirfallið yrði þríhyrnt og horn yfirfallsins valið með tilliti til bestu temprunar. Hæð yfirfallsbrúnarinnar má stilla því nýting alls mannvirkisins ræðst af gerð yfirfallsins. I útrennslisbrunnum verður komið fyrir rennslismælum sem mæla vatns- hæðina og þannig má reikna út rennslið. Við ákvörðun stærðar tjarnanna var höfð hliðsjón af eftirfarandi formúlu: , Ap = Ared • $ par sem Aper flatarmál tjarnar við þurrviðri [m2], Ared er minnkað afrennslissvæði [ha] og (Þer stærðarstuðull sem valinn er með tilliti til aðstæðna hverju sinni [m2/ha]. Gildi <Þ getur verið allt frá 80-250 m2/ha en algengt er að notast sé við gildi á bilinu 120-150 m2/ha. Minnkað afrennslissvæði er fundið með eftirfarandi hætti: A,,d= X Ar% þar sem Aj er hluti af afrennslissvæðinu [ha] og 'l', er afrennslisstuðull fyrir svæði A, [ ]. Ef úrkoma er sérstaklega mikil á áhrifa- svæði tjarnarinnar þarf að velja hærra gildi fyrir <Þ. Niðurstaðan varð sú að heildarflatarmál tjarnanna allra verður 10.800 m2. Gert er ráð fyrir að hreinsivirkni tjarnanna verði vöktuð með því að koma fyrir sýnatöku- búnaði bæði við innrennsli og útrennsli. Þegar hreinsa þarf tjarnirnar þarf að hleypa vatninu úr þeim. Þar sem tjarnirnar eru staðsettar niðri við sjó er það vandasamara verk en ella. Til að nægur tími fáist til að ná upp seti af botninum þarf að velja tæmingu réttan tíma með tilliti til flóða og fjöru þannig að hæsta flóð á tímabilinu sé ekki hærra en botn tjarnarinnar, því annars er hætta á upp- drifi á þéttidúk tjarnanna. Jarðtækni og framkvæmd Tjarnirnar eru byggðar á svæði sem er gamalt losunarsvæði fyrir jarðveg. Því er alls kyns efn- is að vænta við framkvæmdina og engu að treysta varðandi lekt og burðargetu efnisins. Töluverðan uppgröft þarf að flytja af svæðinu en leitast var við að koma sem mestu efni fyr- ir á svæðinu með því að móta land í kringum tjarnirnar. Tjarnirnar eru þéttar með HDPE þéttidúk. Skipt verður um jarðveg 0,4m undir botnþétt- ingu til að jafna botninn og tryggja að vatn standi ekki uppi í botni. Næst dúknum er efni sem laust er við hvassar brúnir og stóra steina. Ofan á dúknum er um 30 cm þykkt lag af skeljasandi. Mynd 3 sýnir snið í útrás úr set- tjörn. Framkvæmdin litast nokkuð af nálægð- inni við sjóinn. Útgrafinn botn tjarnanna er það neðarlega að þar gætir flóðs og fjöru. Því er aðeins unnt að vinna við botnþéttingu á fjörum og gera þarf ráðstafanir til að halda samskeytum þurrum fyrir suðu. Þar að auki er framkvæmdartíminn fyrir botnþéttinguna í styttra lagi eða um 120 dagar. 50

x

Upp í vindinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Upp í vindinn
https://timarit.is/publication/1929

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.