Mímir - 01.06.1967, Page 18

sagnir, fremur vel fallin til myndrænnar túlk-
unar; stíll hennar dregur aðeins fram aðalatrið-
in:
Flóki hafði hrafna iij. með sér í haf, ok er hann
lét lausan enn fyrsta, fló sá aptr um stafn; annarr fló
í lopt upp ok aptr til skips; enn þriði fló fram um
stafn í þá átt sem þeir fundu landit... (Fortællinger
fra Landnámabók, udg. af Jón Helgason, 4. bls.).
Góður listamaður hefði fært sér þessa frá-
sögn vel í nyt. Þó að stíllinn sé raunsær og
knappur, gefur hann ekki tilefni til smámuna-
legrar myndtúlkunar realismans. Miklu fremur
er frásögnin impressionistísk. Málari eða teikn-
ari, sem túlkaði frásögnina fígúratíft, veldi því
að öllum líkindum þann myndstíl. Fyrsta teikn-
ing Halldórs Péturssonar er af þessum atburð-
um. Hans mynd sýnir Flóka, þar sem hann
stendur við borðstokk á skipi og er nýbúinn að
sleppa hinum þriðja hrafni, ef marka má mynd-
artexta; heldur hann annarri hendi um kaðalstag
eitt, en með hinni bendir hann í átt til hafs. Þar
sem þeirri hendi sleppir, má líta svartan fogl á
flugi. Hann virðist hafa verið að hefja sig til
flugs, en vængjaburður hans er næsta ósennileg-
ur, ef ekki beinlínis rangur, sé miðað við raun-
sæja gerð myndarinnar. Maðurinn, sá partur
bátsins sem sést, og kaðalstög tvö þekja nær
allan hægri helming flatarins; í þeim vinstri
vegur ekkert upp á móti nema hrafninn. Hlut-
föllin eru ójöfn; innri form einstakra hluta
myndarinnar ná ekki samræmi. Teiknarinn beit-
ir klaufalega andstæðum; skyggðum flötum er
raðað niður af handahófi; innsynin verður döp-
ur, sviplaus; teikninguna skortir samstilling.
Halldór Pétursson reynir líka að gera sér far
um að túlka skaphöfn persónanna, sem við sög-
ur Jónasar koma. Hann leitast þar við að tengja
saman tvo þætti dráttlistar: annars vegar ex-
pressionistískan, hins vegar realistískan. Þetta
fer í handaskolum. Ýkt, stundum óvart skopleg,
svipbrigði persónanna falla illa inn í raunsæja
-rómantíska eftirlíking af veröld forfeðranna.
Teiknarinn dregur garpana í einn dilk; þeir fá
allir á sig einhvern ámáttlegan sauðarsvip. Af-
leiðingin verður vitaskuld stílleysa, lágkúra.
Fyrir utan myndina af Hrafna-Flóka má benda
á teikningarnar af Hallgerði og Bergþóru (55.
bls.) og Gunnari og Hallgerði (56. bls.). —
Annað er og, að til þess að draga upp sannferð-
uga eftirmynd af liðnum þjóðháttum þarf stað-
góða vísindalega þekkingu. Annars verður lýs-
ingin kákið eitt. Halldór Pétursson hrasar hér
líka. Klæðnaður Flóka er til að mynda fremur
í ætt við stakk frá 19du öld en sjóföt frá þeirri
9du. Varla er þó teiknarann þar einan um að
saka. Sumt verður að skrifast á reikning útgef-
andans, Kristjáns J. Gunnarssonar. Hefði honum
verið í lófa lagið að bera slík atriði undir sér-
fræðing.
Þær myndir, sem hér hefur verið minnzt á,
eru dágóð dæmi um grunnfærnisleg og ólistræn
vinnubrögð Halldórs Péturssonar. En hann læt-
ur sér ekki nægja að misþyrma hetjum Hriflu-
Jónasar. Hann vegur að ljóðum og öðrum skáld-
skap helztu skálda þjóðarinnar að fornu og nýju.
A ég hér við Skólaljóð (útg. Kristján J. Gunn-
arsson) og Lestrarbók I—IV (útg. Arni Þórðar-
son, Bjarni Vilhjálmsson og Gunnar Guð-
mundsson). Teiknarinn gerir sig hér sekan um
sams konar lágkúru og í Islandssögu Jónasar,
eða kannski öllu verri, enda er hér um við-
kvæmari texta að ræða. Sýnu versta útreið fá
þó ljóð nokkurra höfuðskálda í Skólaljóðum;
þar ætlar hann að bregða fyrir sig betri penn-
anum: hann brúkar liti. En með þá kann hann
ekkert að fara. Og árangurinn lætur ekki á sér
standa: klígjuleg vella í viðbót við alla aðra
lesti. Myndskreyting hans t. d. við kvæði Matt-
híasar Jochumssonar um Hallgrím Pémrsson
sýnir gjörla vinnubrögðin; hann liggur þarna,
gamli maðurinn og sálmaskáldið, eins og hann
lægi í ölæði á Bláabandinu, og sé flett við yfir
á næstu opnu, verður staðreyndin ljós: Hall-
grímur Pétursson hefur fengið delerium tremens
í meðförum teiknarans. Það kann að vera að
slík myndskreyting auki á útbreiðslu vikublaða,
en hún er móðgun við íslenzka rithöfunda, látna
sem lifandi.
Þær bækur, sem hér hefur verið drepið á, eru
18