Mímir - 01.06.1967, Blaðsíða 23

HÖSKULDUR ÞRÁINSSON:
MISÞYRMING
Oft heyrist talað um lélegt málfar táninganna.
Það er líka réttmætt. Alls konar málvillur,
slettur og smekkleysur vaða uppi í málfari
þeirra. Allir vita, að máltilfinning manna og
orðaforði geta mótazt mjög af þeim bókmennt-
um, sem þeir lesa. Það væri því fróðlegt að
gera einhvern tíma ítarlega könnun á því,
hvaða bókmenntir eru mest lesnar af táning-
unum. Skyldi þá ekki koma í ljós, að vinsæl-
asta lesefnið er alls konar sorprit, myndablöð,
myndasögur í dagblöðum og vikublöðum og
þýddar sögur af Jamesi Bond og álíka görpum?
Vinsælustu ijóðskáldin eru líka áreiðanlega þau,
sem hrúga saman þeim óskapnaði á „ensku" og
„íslenzku" (orðin eru hér sett innan gæsalappa
vegna óvenju víðrar merkingar), sem kallast
einu nafni dægurlagatextar. A. m. k. er víst, að
sá, sem ekki getur gólað vinsælustu dægurlögin
með viðeigandi tunguburði (texta?), getur
naumast talizt fullgildur þjóðfélagsþegn að
dómi táninganna. — Þótt nákvæm könnun hafi
enn ekki farið fram, mun ég í þessari grein
minni gera ráð fyrir, að hugboð mitt um vinsæl-
asta lesefni unga fólksins sé rétt.
Hvers konar málfar er þá á þessum eftirlætis-
bókmenntum æskunnar? Mér datt í hug fyrir
skömmu að athuga það lítið eitt og keypti í því
skyni nokkur sorprit og myndablöð og auk þess
nokkur eintök af þeim geysivinsælu ljóðabók-
um, sem heita ýmist Beztu danslagatextarnir,
Nýjustu danslagatextarnir eða þ. u. 1. Eg hef
raunar ekki enzt til að skoða mikið magn af þess-
um bókmenntum niður í kjölinn. Engum dytti
í hug að sitja við það dögum saman að efna-
greina innihald skolpræsa.
Sorpritin hafa stundum verið til umræðu
opinberlega, en þó minna nú upp á síðkastið
en fyrir nokkrum árum. Líklega stafar það af
því, að menn eru nú orðnir svo sljóir fyrir alls
konar innfluttum óþverra, að þeir eru farnir
að líta á sorpritin sem sjálfsagðan þátt í menn-
ingarlífi og bókaútgáfu Islendinga. — I þess-
um ritum eru mestmegnis þýddar sögur og frá-
sagnir af ýmiss konar sora og svívirðu. Mætti
hér nefna nokkur heiti þáttanna til dæmis um
efnisvalið: Eg var barinn til óbóta; Ég vil ekki
deyja, en konan mín vill mig feigan; Ástríð-
urnar stjórnuðu lífi rnínu; Skaðbrennda andlit-
ið; Upp á milli hjóna; Morðingja leitað í vænd-
ishúsi o. s. frv. Þýðingar þessar eru að jafnaði
frábærlega hroðvirknislegar og illa gerðar, enda
er þess vandlega gætt að leyna nöfnum þýðenda.
I einu blaðanna, sem ég athugaði, stóð þessi at-
hyglisverða setning: „Stöku sinnum þaut hrað-
bátur á sjóskíðum framhjá og kallaði kveðju-
orð."1 Ekki er nóg með það, að persónur þess-
ara rita séu á ýmsan hátt ofurmannlegar, heldur
fjalla þau líka um fjölhæfa hraðbáta, sem geta
leikið sér á sjóskíðum og brugðið fyrir sig
mannamáli, ef þeim sýnist svo. — I einu ritinu
blasti þessi setning við á fyrstu síðu: „Hafi mér
tekizt að lýsa henni svo, að lesandanum langi
mest til að éta hana .. ."2
Nú skal ekki ausið meiru úr þessum nægta-
23