Mímir - 01.06.1967, Page 25

Like valour’s minion carv’d out his passage
Tili he fac’d the slave;
Which ne’er shook hands, nor bade farewell to him,
Till he unseam’d him from the nave to the chaps,
And fix’d his head upon our battlements.7
Matthías þýðir þetta þannig:
og eins og sannur sonur hugprýðinnar
hjó kappinn beina braut unz hittir þrælinn,
bauð hvorki hönd né hirti um langar kveðjur,
en ristir sundur kvið hans upp í kok,
og festir hausinn hæst á virkisvegginn.8
Þýðing Matthíasar er e. t. v. ekki alnákvæm,
en a. m. k. kjarnyrt og hljómmikil. I barnaút-
gáfunni verður textinn svona:
hjó beina braut unz hittir
þrælinn og festir hausinn
á virkisvegginn.0
Eftir þessa meðferð gæti skilningur textans
farið að vefjast fyrir ýmsum, auk þess sem
hrynjandin er nú öll skökk og haltrandi. Síðar
í leikritinu er Macbeth að tala um ofsjónir sín-
ar. Þar segir í þýðingu Matthíasar óskemmdri:
Nú gjörast augun allra vita fífl,
að öðrum kosti betri’ en hin til samans. —
Eg sé þig enn, og blóð á blaði og skafti,
blóðdropa, sem ég sá ei fyrr en nú. —10
I bamaútgáfunni þannig:
Nú gerast augun allra
vita fífl,
að öðrum kosti betri en
hin til samans. —
Og blóð á blaði og skapti,
blóðdropa,
sem ég sá ei fyr en nú. —11
Hér fer alveg á sömu leið og í fyrsta dæminu.
Fellt er úr, en ekkert skeytt um að hagræða til
samræmis, því sem á eftir kemur. Afleiðingin
verður auðvitað torskilinn óskapnaður.
Síðar í leikritinu: Macbeth og kona hans hafa
myrt Duncan konung. Þau þvo blóðið af hönd-
um sér, og að því loknu segir lafði Macbeth
skv. þýðingu Matthíasar:
Sjá, nú er mín hönd orðin eins og þín,
en skammast mundi’ eg mín að vera' um hjartað
eins hvít og þú ert.12
Með þessum orðum vill lafði Macbeth deila
á hugleysi og magnleysi bónda síns — e. t. v.
nokkuð óljósum orðum fyrir börn, en ekki tek-
ur betra við í barnaútgáfunni:
Sjá, nú er mín hönd orðin
eins og þín, en skammast
mundi ég mín að vera um
hjartað.13
Slík speki hlýtur að bögglast fyrir brjóstinu
á hálærðum bókmenntafræðingum, hvað þá
börnum!
Ekki tekst útgefendum þessum betur, er þeir
skjóta inn í athugasemdum um söguþráðinn
með eigin orðalagi. Ein þeirra hljóðar svo:
Macbeth sat að Dunsinan og treysti á, að spádómar
völvanna bjargaði sér,14
Það er hollt ungum börnum að bergja af
þeim uppsprettulindum tungunnar, sem seytla
kliðmjúkar undan tungurótum slíkra manna!
Loks skulu sýnd örfá dæmi um orðaskýringar
útgefenda Sígildra sagna:
fararbroddur = leiðarvísir
ijúfmeti = heiisulind
snauður maður = maður af lágum ættum
hangir = er þung15
Skylt er að geta þess, að sumar þessara Sígildu
sagna eru allskemmtilegar aflestrar og gefa alls
ekki slæma hugmynd um þau bókmenntaverk,
sem þær eru útdrættir úr. Hins vegar er öllum
heftunum sameiginlegur hroðvirknislegur frá-
gangur og hrakleg réttritun. Er það mjög
slæmt, því að með vandvirkni og nákvæmni
hefði verið hægt að gera þetta hin ákjósanleg-
ustu rit fyrir börn, — rit, sem hefðu getað vakið
hjá bömunum löngun til að kynna sér betur og
lesa þessi frægu bókmenntaverk í heild sinni.
25