Mímir - 01.06.1967, Síða 27

Ég held, að hér hafi útgefendur enn gert
textahöfundi Ijótan grikk, og 4. vo. í þessari
mynd sé „síðari tíma innskot" og síðari hluti
vísunnar hafi frá höfundarins hendi verið eitt-
hvað á þessa leið:
og ekkjan með sjarmi
brá svuntu að hvarmi —
menn sáu, að hryggðin var stór :,:
Eflaust kannast flestir við þann alræmda
dægurlagatexta sem endar svona:
og húka við bar eins og staðfastur staur
og stara á tómt glasið og eiga ekki attr,20
I öðrum danslagatexta stendur e-ð á þessa
leið:
Bara’ að ég gæti boðið henni á ballið næst,
en ég get það bara ekki, ef enginn aurinn fcest.
Það er kunnara en frá þurfi að segja, að
flestir tala nú orðið um aur, þegar þeir eiga við
eyri, og var þó ólíku saman að jafna fyrir nokkr-
um árum, þótt gengisfelling síðustu ára hafi að
mestu þurrkað út þann mismun. Mér þykir
raunar líklegt, að þessi málþróun hafi verið
komin svo langt, þegar byrjað var að syngja
þessa texta, að henni hefði trauðla mátt snúa
við, þótt átak hefði verið gert til þess. En hitt
er líka alveg víst, að þegar unglingarnir eru
búnir að tönnlast á slíkri málvillu vikum og
mánuðum saman í vinsælum dægurlagatexta,
verður margfalt erfiðara að uppræta hana. Eins
næðist áreiðanlega undraverður árangur, ef í
dægurlagatextunum væru réttar beygingamynd-
ir, rétt og fagurt mál og góður skáldskapur.
Þetta myndi við sífellda klifan unglinganna sí-
ast inn í málvitund þeirra og verða þeim tamt.
Niðurstaða mín af þessum hugleiðingum og
athugunum er sú, að nauðsynlegt sé að hafa
einhvers konar eftirlit með bóka- og blaðaút-
gáfu og einnig plötuútgáfu. Einhverjum kann
að virðast slíkt eftirlit skerðing á prentfrelsi, en
mér er þá spurn •— hvað er prentfrelsi? Felur
hugtakið prentfrelsi í sér leyfi til að misþyrma
móðurmálinu á prenti? Felur það í sér leyfi til
að prenta hvers konar siðspillandi óþverra, sem
börn og unglingar geta síðan velt sér upp úr? I
fyrrnefndri grein Guðmundar G. Hagalíns er
skýrt frá því, að Bretar muni hafa samþykkt
bann við útgáfu rita, sem virðast ekki eiga sér
annan tilgang en tala til lægstu hvata mannsins
og spilla almennu siðferði. Hví skyldu Islending-
ar ekki eins geta samþykkt slíkt bann? Meira
að segja borgir og ríki í Bandaríkjunum munu
hafa efnt til almennra samtaka gegn sorprita-
spillingunni. Það væri óskandi, að okkar ást-
kæru verndarar gætu haft einhver áhrif á okk-
ur í þá átt. Er það ekki hlægilegt ósamræmi, að
íslenzka ríkið skuli árlega verja allháum upp-
hæðum til móðurmálskennslu og annarra
mennta- og menningarmála, en láta jafnframt
ymis öfl leika lausum hala, sem vinna kapp-
samlega að því að rífa niður allt það, sem byggt
er upp á þennan hátt? Væri ekki hugsanlegt, að
einhvers konar eftirlitsnefnd starfaði t. d. í sam-
vinnu við Landsbókasafn, úr því að allt prentað
mál fer þangað á annað borð? Þessi nefnd gæti
síðan gefið bóka- og blaðaútgefendum áminn-
ingar, ef þeir, að beztu manna yfirsýn, gerðust
sekir um misþyrmingu móðurmálsins opinber-
lega. Ef mikil brögð væru að slíkri misþyrmingu
hjá ákveðnu blaði eða bókaútgáfu, gæti hið op-
inbera gripið í taumana, eftir tilvísun nefndar-
innar, með sektum eða stöðvun útgáfunnar.
Ennfremur ætti að vera skylda að geta um þýð-
endur allra bóka og blaðagreina, en á því vill
oft verða misbrestur og þarf ekki sorprit til.
Mönnum á ekki að líðast að vega þannig að
tungunni úr launsátri.
Svipað eftirlit þyrfti að hafa með plötuútgef-
endum. Mér er tjáð, að Svavar Gests gefi aldrei
út plöm nema með íslenzkum textum, og er það
góðra gjalda vert. Nóg er nú samt af enskum
dægurlagatextum og áhrif enskunnar yfirþyrm-
andi í skemmtanalífinu. Má því til sönnunar
taka hér tilvitnun úr nýlegri blaðagrein. Þar
segir frá kvöldskemmtun ungs fólks í Austur-
bæjarbíói, m. a. á þessa leið: „En ástkæra, ylhýra
27