Helgarpósturinn - 21.04.1979, Qupperneq 22

blatfamacTur í einn
,Þegar ég velti fyrir mér verkefni til aö takast á viö I þessari frumraun minni f -
blaöamennsku, ákvaö ég aö taka eitthvaö annaö fyrir en þetta eilifa efnahagsmála-
kjaftæöi, sem maöur er sýknt og heilagt aö fást viö I sölum Aiþingis”, sagöi Friörik
Sóphusson alþingismaöur, sem tók aö sér aö veröa blaöamaður Helgarpóstsins eina
dagstund og kaus að gera nokkra grein fyrir málefnum þroskaheftra. ,,Ég vildi slá
tvær flugur i einu höggi — annars vegar aö setja mig i spor biaöamanna almennt,
sem veröa aö vera tilbúnir aö skrifa um hin ólikustu mál meö litlum eöa engum
Viö lifum í samfélagi sérhæf-
ingarinnar, þar sem áhersian
hvilir á afköstum og efnalegri
veiferö. Sérhæfingin gerir mikl-
ar kröfur til einstaklinganna,
hæfni þeirra og getu. t upphafi
lifsgæöakapphlaupsins voru þvi
sumir dæmir úr leik. Þeir voru
lagöir til hliðar eöa settir i
geymslu vegna ýmis konar
þroskahömlunar. Smám saman
hefur þó skilningur vaxiö á þvl
aö fleiri eiga fullan þátttöku-
rétt. Fjölmargir einstaklingar
hafa lagt á sig ómælt starf I þvi
skyniaöhafa áhrif á þjóöfélagiö
og breyta giidismati þes?. Þess
vegna eiga þroskaheftir nú
meiri möguleika en áöur. Þrot-
laust starf þessa fólks hefur
skilaö árangri, þótt enn sé langt
i land.
„Blaöamaöur i einn dag”
heimsótti Bjarkarás viö Stjörnu-
gróf, sem er rekiö af Styrktar-
félagi vangefinna, en þaö er eitt
þeirra heimila, sem fást viö þaö
verkefni aö koma til þroska
þeim, sem af ýmsum ástæðum
eru andlega þroskaheftir, van-
gefnir. Hafliöi Hjartarson verk-
þjálfunarstjóri svaraöi nokkr-
um spurningum blaöamanns.
— Hve lengi hefuröu starfaö
hjá Styrktarfélaginu?
— Ég hef starfaö I sjö ár hér I
Bjarkarási, en áöur vann ég viö
húsasmiöar. Viö hjónin eigum
Laugardagur 21. apríl 1979.
f—helgarpósturinn._
fyrirvara og hins vegar aö kynnast nýju viöfangsefni. Sannleikurinn er sá, aö mér
finnst ég sjálfur oft hafa veriö um of bundinn af þessum áhugamálum minum á sviöi
efnahags- og atvinnumála og skorta undirstöðuþekkingu á ýmsum féiagslegum
málefnum. Ég er þess vegna þakklátur Helgarpóstinum fyrir þetta spark I aftur-
endann, sem varö til þess aö ég kynntist af eigin raun nýjum málaflokki og ég hef
strengt þess heit, aö þetta veröi aöeins upphafiö aö þvi aö ég gefi mig meira aö þess-
um málum eftirleiöis”.
„Ég þekki þig, þú ert á þingi,” sagöi Steen Johan og klappaöi blaöamanni á öxlina. Viö boröiö sitja Eyj-
óifur Ástgeirsson, Ragnar Ragnarsson og Gunnar Ari, sem er áhangandi Vais i fótbolta eins og blaöa-
maðurinn. Hafliöi verkþjálfunarstjóri og Sigrún Pálina þroskaþjálfi fylgjast meö.
LAGT VANTRUNA AÐ VEIil
— segir Hafliði Hjartarson verkþjálfunarstjóri i Bjarkarási
átta ára gamalt vangefiö barn.
Eftir aö þaö fæddist hefur
mestur okkar timi farið I störf
fyrir vangefna, en eiginkona
min, Jónina B. Siguröardóttir,
starfar á skrifstofu styrktar-
félagsins. I Bjarkarási hef ég
notiö samstarfs viö frábært
starfsfólk og Gréta Bachmann
stýrir heimilinu af elju og dugn-
aöi enda býr hún yfir gifurlegri
reynslu vegna margra ára
starfs sem forstööukona aö
Skálatúni.
— Hvernig er aö veröa fyrir
þvi aö eignast vangefiö barn?
— Viö foreldrarnir vissum
strax, hvers kyns var og
þurftum þvi ekki aö lifa i óviss-
unni, sem fer illa meö marga.
Ég held aö sjálfsmeöaumkun-
ina sé erfiöast aö yfirstiga.
Aöalatriöiö er, aö barniö fái
þjálfun strax og þvi séu sköp-
uÖ eölileg skílyröi. Foreldrum'
og aöstandendum hættir oft
til aö vernda barniö um of og
koma þannig I veg fyrir
haröari þroska. 1 þessu sam-
bandi er rétt aö hafa I huga aö
viö getum allt eins skert þroska
alheilbrigös barns meö of-
verndun. Sem betur fer hefur
starf okkar sýnt og sannaö aö ná
má ótrúlegum árangri, ef nægi-
lega snemma er gripiö til réttra
aögeröa. Viö erum langt komin
meö aö leggja vantrúna aö velli
og þá er mikiö unniö.
— Hvernig fer námiö fram?
— A dagheimilinu eru 48
manns 15 ára og eldri. Viö leggj-
um mesta áherslu á hlutræna,
hagnýta fræöslu, sem kemur
nemendunum aö sem mestum
notum I þjóöfélaginu, enda er
markmiöiö aö gera sem flesta
virka þátttakendur i hinu dag-
lega lifi. Kennslan er bæöi
bókleg og verkleg og mikil
áhersla er lögö á likamsrækt.
Þvi miöur vantar námskrá til aö
kenna eftir, en á þvi veröur
vonandi bót innan skamms. í
verklegum greinum má nefna
smiöar, keramik og sauma-
skap. Talkennari kemur á
staöinn og læknir og félags-
ráögjafi koma einu sinni i viku.
— En þaö er fleira en námiö,
sem hér er stundaö, er ekki svo?
— Jú viö vinnum margvisleg
störf fyrir fjölmarga aöila. Hér
eru framleiddar margs konar
saumavörur. Einnig pökkum
viö inn vörum fyrir ýmis fyrir-
tæki. Fyrst I staö höföu atvinnu-
rekendur ekki mikla trú á okk-
ur, en reynslan hefur sýnt aö
þetta er hægt og auk þess aö
hafa hagnýtt gildi er þetta starf
arögæft. Viö dreifum eigin
framleiöslu i samvinnu viö
Blindravinnustofuna og njótum
reynslu hennar á þvi sviöi. í
framtiöinni þurfum viö vernd-
aöan vinnustaö, sem gæti tekiö
viö þeim, sem hafa hlotiö starfs-
þjálfun hjá okkur.
í lok þessa stutta spjalls lit-
umst viö um i vinnustofunum aö
Bjarkarási, þar sem allir
keppast viö. Friöþjófur smellir
af nokkrum myndum og eftir aö
hafa spjallaö um heima og
geima, fótbolta og pólitik,
heldur „blaöamaöur i einn dag”
út I sólskiniö. Viö hliö Bjarkar-
áss stendm> nýtt og glæsilegt
Hlutverk hins opinbera er að brúa bilið
,,A næstunni veröur lagt fram
á Alþingi frumvarp til laga um
aöstoö viö þroskahefta, en nú-
giidandi lög eru oröin úrelt”
sagöi Margrét Margeirsdóttir I
viötali viö „blaöamann'" jieinn
dag”, enhún er formaður lands-
samtakanna „Þroskahjálp”.
Landssamtökin eru sameiginleg-
ur vettvangur 22 félaga, sem
vinna aö málefnum þroska-
heftra I landinu og vilja tryggja
þeim fulla jafnréttisaöstööu á
viö aöra þjóöféiagsþegna.
„Formaöur nefndarinnar,
sem undirbjó frumvarpiö var
Jón Sævar Alfonsson varafor-
maöur Þroskahjálpar, en meö
honum störfuöu fulltrúar fé-
lagsmálaráöuneytis, heilbrigö-
is- og tryggingaráöuneytis og
menntamálaráöuneytis, enda
heyra málefni þroskaheftra sér-
staklega undir þessi þrjú ráöu-
neyti.
Tilgangur laganna er að
skapa þroskaheftu fólki aöstööu
til þess aö þvi sé gert kleift aö
lifa viö venjulegar aöstæöur i
þjóöfélaginu og aö þaö hafi
sama rétt og aðrir. Rannsóknir
erlendis hafa sýnt ótvírætt, aö
Margrét Margeirsdóttir
félagsráögjafi
hægt er aö aöhæfa þroskahefta
aö þjóöfélaginu, ef hafist er
handa um viöeigandi þjálfun
nægilega snemma. Börnin eiga
rétt á aö alast upp hjá fjöl-
skyldum slnum, þar er frum-
þörfum þeirra best fullnægt. Að
sjálfsögöu er nauösynlegt aö
veita foreldrum sálfræöilega og
félagslega aöstoö bæöi vegna á-
fallsins, sem þeir veröa fyrir og
eins til aö ná sem mestum
árangri I uppeldinu. Afar mikil-
vægt er aö börnin fái viðeigandi
þjálfun strax. Sérstakir leik-
skólar létta álagiö á foreldrun-
um, en Iframtiöinni eiga börnin
aö sækja venjulega leikskóla og
dagheimili. 1 þvi sambandi má
benda á sérdeildina i Múlaborg,
sem Reykjavikurborg rekur.
Skólaskylda á aö sjálfsögöu aö
ná til þessara barna og námiö
aö miöast viö getu og hæfni. Til-
gangurinn meö náminu og
starfsþjálfuninni er aö aöhæfa
einstaklingana aö hinu dag-
hús, sem I framtiðinni veröur
afþreyingarheimili. Eitt átak
enn og viö veröum örlitiö nær
þvi marki aö breyta leikreglum
llfsins, þannig aö fleiri eigi þess
kost aö vera meö af fullum
krafti.
lega lifi, gera þá fullgilda
þegna. Aö lokinni starfsþjálfun
er nauðsynlegt aö fólkiö eigi
þess kost aö vinna á vernduöum
vinnustööum, sem sérstaklega
eru starfræktir fyrir þroska-
hefta einstaklinga eöa á al-
mennum vinnumarkaöi. Þróun-
in hefur veriö sú á siöustu ára-
tugum aö búa þroskaheftum
8—10 manna heimili I venjuleg-
um Ibúöahverfum og eitt slikt er
starfandi hér á vegum Styrktar-
félags vangefinna. Þaö er hlut-
verk opinberra aöila aö brúa
biliö sem myndast vegna sér-
þarfa þessa fólks. Gildi for-
eldra og styrktarfélaga veröur
jafn mikiö eftir sem áöur.
Brautryöjendastarf slikra fé.
iaga hefur komiö mörgu góöu til
leiöar. Ég geri ráö fyrir, aö i
framtiöinni veröi meiri áhersla
lögö á fræöslu- og útgáfustarf-
semina, en nýlega lauk fræöslu-
námskeiöi, sem Þroskahjálp
gekkst fyrir i samvinnu viö
Hafliði Hjartarson
Námsfiokka Reykjavikur. A
nánskeiöinu, sem var fjölsótt,
voru flutt 10 erindi um málefni
þroskaheftra og I ráöi er, aö
gefa út rit meö fyrir-
lestrunum”.
Friðrik Sophusson athugar málefni vangefinnal