Helgarpósturinn - 27.04.1979, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 27. apríl 1979 _he/garpósturinn_
_____helgar
pósturinn—
Útgefandi: Blaðaútgáfan Vitaðsgjafi
Rekstur: Alþýðublaðið
Framkvæmdast jór i: Júhannes
Guðmundsson
Ritstjórar: Arni Þórarinsson, Björn
Vignir Sigurpálsson
Ritstjórnarfulltrúi: Jón Oskar Haf-
steinsson
Blaöamenn: Aldis Baldvinsdóttir, Guð-
jón Arngrirtisson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Guðmundur Arni Stefánsson
Ljósmyndir: Friðþjófur Helgason
Auglýsingar: Ingibjörg Sigurðardóttir.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir
Dreifingarstjóri: Sigurður Steinarsson
Ritstjórn og auglýsingar eru að Síðu-
múla 11, Reykjavík. Simi 81866. Af-
greiðsla að Hverf isgötu 8 — 10. Simar:
81866, 81741. og 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Askrift (með Alþýðublaðinu) er kr. 3000
á mánuði. Verð i lausasölu er kr. 150
eintakið.
Föstudags-
trúin
Ég fór i bió um daginn,
aldrei þessu vant. Myndin
fjallaði um þaö hversu guös-
þakkarvert þaö er aö föstu-
dagar skufi vera til. Þvi aö á
föstudögum leysir diskóiö fólk ór
álögum hversdagsleikans. Svona
var nú hugmyndafræöi þessarar
kvikmyndar einföld og þægileg.
Diskóideólóglan er sem
kunnugt er frekar i ætt viö ein-
ræöi afburöamanna en alræöi
öreiganna: 1 diskóinu eru þaö
diskódisir og draumaprinsar sem
ráöa lögum og lofum. i diskóinu
er boöorö númer eitt tvö og þrjú:
Dansinn og sjansinn mun gera
yöur frjálsa.
1 kvöid mun þessi föstudags-
filósófla aö venju stjórna Hfi
fjölda manns af upprennandi
islenskum aðli. Sjálfsagt þvkir
ýmsum þetta skelfing klén og
vond h ugmyndafræði. En ætli hún
sé þegar öllu er á botninn hvolft,
nokkuö verrri en hugmyndafræöi
er yfirleitt? Teorlur almennt
viröasthaldnar þeirri ónáttúru aö
vera vondar i praksls.
fcg hef þaö á tilfinningunni aö
þaö sé hættuminna — þó ekki
hættulaust — , aö trúa á föstu-
daga, en aö trúa til dæmis á þenn-
an séra Mána, sem fjallaö er um
á öörum stað i Helgarpóstinum i
dag, eða þá á Maó formann. Það
er svo misjafnt hvaö fólk er litil-
látt þegar þaö velur sér frelsara
til að trúa á. Mér hrýs aö vlsu
stundum hugur viö þvi hversu
sannfært ungviöiö getur til aö
mynda oröiö I trúnni á John Trav-
olta og önnur sllk átrúnaöargoö
æskuáranna. Ekki sist vegna þess
hve auövelt viröist aö spila á
þessa sannfæringu i peninga-
plokki viöskiptallfsins. En þetta
hefur lfka sinn sjarma. öll höfum
við gengiö i gegnum eitthvaö
þessu llkt. Og ef þvi er aö skipta:
Eitt snn bitill ávallt bltill...
Hættulegustu frelsararnir eru
þeir sem menn velja sér úr trú-
málum og stjórnmálum til lang-
varandi átrúnaöar. Persónu-
dýrkun i trúmálum og stjórn-
málum, af hvaöa tagi sem er,
felur þaö aö jafnaöi í sér aö menn
afsala sjálfum sér aö vissu
marki. Þvi má segja aö trú —og
þá þrengir maöur hugtakiö i
blinda trú (en er ekki trú, bjarg-
föst trú, einmitt alltaf blind? ) — ,
geri menn ekki frjálsa heldur
leggi á þá fjötra.
Trú býöur heim öfgum og
ofstæki, og þá er skammt i of-
beldi. Eg fjasaöi um þaö I þessum
dálki fyrir hálfum mánuöi aö
hlutverk blaös væri ekki frelsara-
hlutverkið — ekki trúboö. Þaö
eru nógu margir trelsarar i
kringum okkur af öllu tagi samt.
Hlutverk blaðs er frekar aö efast.
Þess vegna held ég aö af þeim
tveimur andstæöu pólum sem
m.a. mætast i þessu tölublaöi
Helgarpóstsins, — greininni um
hinn trúarlega byltingarmann,
fööur Mána og viötafinu viö hinn
veraldlega byltingarmann, Birnu
Þórðardóttur — þá sé þaö
viðhorf heilla vænlegra sem fram
kemur i lok viötalsins viö Birnu,
aö efinn sé haldbetri en trúin.
Svo eru þeir llka til sem segja
aö efinn sé aöalsmerki allra
góöra trúmanna.
Gleöilegt diskó. —AÞ
/
Liklega veröa töluverö kynsl-
óöaskipti í verkalýöshreyfing-
unni á næstu árum. Eitt fyrsta
og áþreyfanlegasta merki þess
er aö Asmundi Stefánssyni hag-
fræöingi hefur veriö boöin staöa
framkvæmdastjóra Alþýöu-
sambands íslands og á hann aö
taka viö af Snorra Jónssyni
járnsmiö sem gegnt hefúr þessu
starfi um nokkurt skeiö, jafn-
framt þvf sem hann hefur veriö
fyrsti varaforseti ASl og þvi
tvöfaldur i roöinu oft og tiöum
vegna ráöherradóms og veik-
inda Björns Jónssonar forseta
Alþýöusambandsins.
Það er athyglisvert að
Asmundi er boöin staöa fram-
kvæmdastjóra ASI, en staöan er
ekki auglýst hjá sjálfum
alþýöusamtökunum. Hvar er nú
allt taliö um atvinnulýöræöi,
hvarerunú allar tillögurnar um
atvinnulýðræöi sem gerðar hafa
veriöá undanförnum ASl þing-
um? Asmundur er greindur og
góöur maöur og fjölmiölarnir
hafa kynnt hann rækilega á und-
anförnum árum. En Asmundur
er lika annaö, — hann er harður
Alþýöubandalagsmaöur, hefur
verið kenndur viö svokallaöa
Breiöholtsdeild Alþýðubanda-
lagsins og háöi harövituga
baráttu við Svavar Gestsson um
sæti á lista Alþýöubandalagsins
fyrir tæpu ári. beirri lotu lykt-
aöi meö sigri Svavars, eöa rétt-
ara sagt manna Svavars og þá
einkum Guömundar jaka, sem
tók mikiö I nefiö þá dagana.
Asmundur lenti I Háskólanum
en Svavar varö ráöherra. En
þaö er ekki vist aö Svavar
Gestsson veröi lengi alþingis-
maöur og ráöherra þegar
Asmundur er sestur i milljóna-
höll ASl við Grensásveg. Þá
fyrst veröur hann sterkur og fer
liklega létt meö aö leggja Svav-
ar I næstu gllmu um þingsæti
hjá Alþýöubandalaginu I
Reykjavik.
Alþýöubandalagiö hefur lagt
mikið kapp á aö tryggja „sin-
um” manni stööu fram-
kvæmdastjóra ASI, þvi ef rétt er
á málum haldiö getur fram-
kvæmdastjórinn jafnvel veriö
valdameiri en forsetinn, sam-
anber þaö aö oft ráöa ráöu-
neytisstjórar i raun miklu
meiru en sjáifir ráöherrarnir.
Þaö er alveg óskiljanlegt
hvernig miöstjórn ASI getur
samþykkt þaö I einu hljóöi aö
bjóöa einum ákveönum manni
stöðu framkvæmdastjóra. Hér
liggur eitthvað meira á bak viö.
Ef máliö er aöeins athugað
skulum viöhafa I huga aö þaö er
innan viö eitt ár þangaö til
næsta ASl þing veröur haldiö.
Þá verður kosinn nýr forseti og
lika nýr varaforseti. Þaö skyldi
þó aldrei vera aö Alþýöuflokk-
urinn og Alþyðubandalagið séu
búin aö gera með sér samkomu-
lag um skiptingu þessara valda-
stóla? Ef svo er ekki hefur
Alþýöuflokkurinn tapaö illilega
af lestinni, þvi þaö er ekki vist
að menn eins og Benedikt
Daviösson og fleiri hans likar
taki þvi meö þögninni aö þaö sé
búið aö ákveða þaö svona ári
fyrir fram hver veröi næsti for-
seti ASl. Alþýöubandalagsmenn
munu auðvitað láta i þaö skina
aö þaö sé alls ekkert skilyrði aö
þaö veröi „þeirra” maöur sem
veröi forseti ASl svona rétt á
meöanþeireruaöfesta Asmund
i framkvæmdastjórastöðunni,
en þegar hann er kominn þang-
aö, þá fá þeir nú fyrst aðstööu og
völd til aö gera Alþýöubanda-
lagsmann aö forseta ASI.
Meö þessa rflússtjórn I land-
inu getur Alþýöubandalagiö
kannski pint Alþýöuflokksmenn
tilaöstyöja „sinn” mann til for-
seta ASt, en aö öörum kosti séu
þær hættir i rikisstjórn. Hins-
vegar er ómögulegt aö seg ja ná-
kvæmlega fyrir um styrkleika-
hlutföllinn á ASÍ þinginu eftir
ár, og þá getur sú staöa veriö
komin upp i landinu þaö séu
sjálfstæöismenn sem hafi úr-
slitaáhrif um kjör forseta ASl.
Björn Jónsson var nefnilega
kosinn með atkvæöum sjálf-
stæöismanna, en þaö veröur
kommúnisti eins og Benedikt
Daviösson ekki. Auk þess geta
andstæöingar hans haldiö þvi
fram aó þaösé ekki heppilegt aö
fulltrúi „uppmælingaaöalins”
sé æösti maöur verkalýöshreyf-
ingarinnar á Islandi.
hákarl
Ef það verður krati
Já, ef þaö veröur krati sem
menn sættast á, þvi annaöhvort
verður þaö nú krati eöa kommi,
þá berast böndin óneitanlega aö
Karli Steinari Guönasyni
alþingismanni og fyrrverandi
kennara úr Keflavik. Kennarar
hafa gefistvel i forsetastóli ASI,
samanber Hannibal Valdimars-
son, og Karl Steinar er óumdeil-
anlega aöalverkalýðsforingi
Alþýöuflokksins um þessar
mundir. Hann er sterkur á
heimavigstöðum, hefur vit á þvi
aö vera ekki á móti hernum —
þvi það hefur hingaötil verið
dauöadómur fyrir framagjarna
Suöurnesjamenn. Hann er vara-
formaöur Verkamannasam-
bands Islands — og þaö sem
mest er um vert, honum tækist
aö næla i fylgi s jálfstæðismanna
á ASI þingi. Spurningin er þá
hvernig Guömundi Jaka likaöi
aö vera allt i einu nokkrum
tröppum neöar I valdastiganum
en Karl Steinar, þvi óneitanlega
hefur veriö nokkur keppni á
milli þeirra um valdastööur og
völd innan verkalýöshreyfing-
arinnar á undanförnum árum
og stundum hafa þeir háö harö-
vitugar deilur eins og I verkföll-
um þar sem hagsmunir Suöur-
nesjamanna og Dagsbrúnar-
manna hafa ekki alltaf farið
saman. Hugsanlegter aö Jakinn
yröi fyrsti varaforseti ASI, en
samt einni tröppu neöar en Karl
Steinar.
Ráöning Asmundar Stefáns-
sonar I stöðu framkvæmda-
stjóra ASt er aðeins byrjunin á
valdataflinu innan verkalýös-
hreyfingarinnar. Þar veröa ekki
aðeins átök milli flokka, heldur
lika innan flokka og milli lág-
launastéttanna og uppmælinga-
aðalsins og landsbyggöarinnar
og Reykjavikur. Verslunar-
menn gera sig stööugt digrari
innan verkalýöshreyfingarinn-
ar og ef sjálfstæðismenn veröa
enn i stjórnarandstööu þegar
ASI þingiö veröur haldið, veröur
þaöstyrkur fyrir þvi þeir munu
ótæpilega ala á óánægjuröddun-
um og minna á „SAMNINGANA
I GILDI”. Framsóknarmenn
viröast algjörlega hafa tapaö af
strætisvagninum innan verka-
lýöshreyfingarinnarog hafa þar
engin völd. Þeir hafa ekki einu
sinni nein teljandi völd innan
Landsambands Islenskra
verskinarmanna þar sem er
hvert kaupfélagsverslunar-
mannafélagiö af ööru. Þaö eru
helst sunnlenskir framsóknar-
menn sem hafa reynt eitthvað
til að komast til valda innan
verslunarmannahreyfingcu-inn-
ar en aörir framsóknarmenn
innan hennar hafa bara setið
heima í stofu og sætt sig viö aö
Björn Þórhallsson formaöur
LIV ér Þingeyingurogaf eóðum
framsóknarstofni. Hákari.
HF-mynd Friöþjófur