Helgarpósturinn - 27.04.1979, Blaðsíða 19

Helgarpósturinn - 27.04.1979, Blaðsíða 19
19 __helgarpósturinn- Föstudagur 27. apríl 1979 FRÉTTIR ÚR SJÓNVARPINU: (NÝJAR (GAMLAR) MYNDIR Ýmissa grasa kennir i bió- mynda vali sjónvarpsins á nœst- unni. Meftal mynda sem viö sjáum i kassanum veröa Doctor in the House, ein af þessum ensku læknagamanmyndum, gerö 1954 meö Dirk Bogarde og Kenneth More. The Jokers, ein af eldri og betri myndum Michael Winners (1967) sem fjallar um tvo þorpara (Michael Crawford og Oliver Rced) sem ræna skartgripum bresku krúnunnar, The Warlord, bandariskur miöaldarrómansi frá árinu 1965 meö Chariton Heston og Richard Boone, War- wagon, bandarfskur vestri frá 1967 meö John Wayne og Kirk Douglas, og A Matter of Life and Death, bresk frá árinu 1946 meö David Niven og Kim Hunter. Nýr bandariskur framhalds- myndaflokkur er nú I sjónmáli: átta þátta ættardrama, Captains and the Kings, byggt á skáldsögu eftir Taylor Caldwell og segir frá ævintýrum Joseph Armagh, Ira sem flyst ungur til Ameriku og sigrast þar á allra handa erfiö- leikum. Þessi þáttur hefur viöa hlotiö vinsældir og tekur sjálfsagt viö af Rótum og Rich Man Poor Man hér. I aöalhlutverkum eru ótal stjörnur: Richard Jordan, Joanne Pettet, Charles Durning, Barbara Parkins, Vic Morrow, Ray Bolger, Celeste Holm o.fl. o.fl. —AÞ ÚR KVIKMYNDAHEIMINUM: NYJAR (NÝJAR) MYNDIR John Badham, sá sem leik- stýröi Saturday Night Fever, er nú aö vinna að gerö nýrrar mynd- ar. Er þaö enn ein útgáfan af frægasta greifa allra tfma, Dra- cula. Aöalhlutverkin eru i hönd- um Frank Langella, sem hefur leikiö Dracula á Broadway og Laurence Olivier. Kvikmynda- taka fer fram I CornwaU. Stanley Kubrick er aö gera ný ja mynd eftir eigin handriti, The Shining, meö Jack Nicholson i aöalhlutverki. Siðasta mynd Kubricks, Barry Lyndon, fékk mjög góöa dóma, og er aö vona aö honum takist eins vel upp nú. Woody Allen er enn á ný kom- inn fyrir framan eigin myndavél, ásamt Diane Keaton og Michael Murphy. Myndin sem hann er aö gera heitir Manhattan. Næsta mynd á undan, Interiors, hefur hlotiftmikið lof gagnrýnenda. Þar sýndi Allen aöra hUÖ á sér en venjulega, oghefur honum veriö lUit vift Ingmar Bergman. Francesco Rosi .'er aö kvik- mynda skáldsögu Carlo Levi, Kristur nam staöar á Eboli. Meö helstu hlutverk fara Gian Maria Volonte, sem Reykvikingar sáu i nýlega sem Lucky Luciano i sam- nefndri mynd eftir Rosi, Alain Cuny og Irene Papas. Roman Polanski er meö nýja mynd á prjónunum, Tess, meö Nastassia Kinski i aöalhlutverki. Nastassia er dóttir leikarans fræga Klaus Kinski. Hún ku þykja mjög fögur, og hefur henni veriö likt viö Brigitte Bardot á yngri árum. Passiukórinn æfir Arstföirnar eftir Haydn fyrir tónleikana á sunnudag f tþróttaskemmunni og 1. maf I Háteigskirkju I Reykja- vfk. Stjórnandi er Roar Kvam. „Eins og nærri má geta eru tónlistardagar dýr hátfö” sagöi Sverrir Páll. „Kostnaöur er mikill, einkum viö hljómsveit og aöra aöfengna krafta. Stjórn tónlistardaga hefur ekki átt neinn sjóö til aö geyma milli ára, enda hefur þetta ekki verib nein féþúfa. Akureyrarbær hefur styrkt fyrirtækiö, ekki sist meö þvi aö lána skemmuna. Rikiö hefur sömuleiöis stutt viö bakiö á okkur. Megintekjurnar eru samt sem áöur aðgangseyrir og frjáls framlög einstaklinga og fyrirtækja,” sagöi Sverrir Páll. Nú er ákveöiö aö Passfukór- inn fari til Reykjavikur og syngi þar Árstföirnar eftir Haydn. Tónleikarnir veröa f Háteigs- kirkju þriöjudaginn 1. mai og hefjast klukkan 17.00. —GA AKUREYRINGAR HALDA MÚSÍKHÁTlD um helgina „Tónlistardagar eru geysi- mikift fyrirtæki,” sagöi Sverrir Páll Erlendsson, einn af for- svarsmönnum tónlistardaga á Akureyri, sem veröa núna um helgina i samtali viö Helgar- póstinn. „A Akureyri er ekkert tón- leikahús, eöa samkomuhús sem rúmaö getur heila Sinfónfu- hljómsveit svo vel sé, hvaö þá er stór kór bætist viö. Þess vegna hefur veriö brugöiö á þaö ráö aö halda tónleikana flesta i iþrótta- skemmunni, sem er ekki frekar ætluft sem tónleikasalur en iþróttahús. Þetta er nefnilega áhaldaskemma, sem ætlaö var aö hýsa jaröýtur og þess- háttar,” sagöi Sverrir. Aö sögn Sverris hefur þó meb » mikilli vinnu tekist aö gera úr húsinu þolanlegan tónlistarsal, þar sem tónlistardagarnir eru haldnir. Þeir hefjast I kvöld klukkan 20.30 á leik Sinfóniuhljóm- sveitar Islands undir stjórn Hol- lendingsins Hubert Soudant. Einsöngvari veröur Sigelinde Kahmann. A morgun veröa tón- leikar Manuelu Wiesler og Helgu Ingólfsdóttur, sem leika á flautu og sembal, i Akureyrar- kirkju klukkan 17.00. Lokatónleikar tónlistardaga 1979 veröa i iþróttaskemmunni á sunnudaginn og hefjast kl. 16.00 Þar flytur Passiukórinn á Akureyri óratoriuna „Arstiö- irnar” eftir Haydn. Undirleik annast kammersveit skipuö 36 hljóöfæraleikurum, flestum úr Sinfónluhljómsveit tslands. Þetta er i þriöja sinn sem tón- listardagarnir eru haldnir á Akureyri, og i bæöi fyrri skiptin hefur Sinfóniuhljómsveitin veriö þátttakandi. Tónlistar- dagar 1979 Dagskrárlok Þaö er gott, hvaö sumt músik- eftii er heföbundiö i útvarpsdag- skránni. Þaö er td. gott að eiga alltaf voná 9. sinfóniu Beethov- • ens e.h. á nýarsdag og 1. sin- fónóu Schumanns á sumardags- morguninn fyrsta. Menn vita bá hvaöa dagur er raknaöir úr rotinu. Aörar hefðir eru td. slðasta lag fyrir fréttir I hádeginu, sem aö visu var troöiö þangaö inn fyrir haröfýlgi Jóns Leifs hjá STEFI, en þó einkum „islensku ættjaröarlögin”, sem flutt eru I lok dagskrár. Þar er úrvaliö minna, en hvaö algengust eru Égvil elska mitt landog Fjalla- drottning mööir min eftir Bjarna Þorsteinsson, Ris þú unga tsland og Yfir voru ættarlandi eftir Sigfús Einars- son, Lýsti sól og öxar viö ána eftir þá bræöur Helga og Jónas Helgasyni, tsland ögrum skoriö eftirSigvaldaKaldalóns, Hverá sér fegra fööurland eftir Emil Thoroddsenog Land mins fööur eftir Þórarin Guömundsson aö ógleymdum Guövorslansinum eftir Sveinbjörn Sveinbjörnsson á helgidögum. Maöur er löngu farinn aö flýta sér aö slökkva á tækinu, áöur en þetta lokaatriöi upphefst, þvi þessi lög standast flest heldur Ula timans tönn, sem vonlegt er einsog i pottinn var búiö. Fjárlögin Fátt mun hafa haft eins djúp- tæk áhrif á söngmennt, tón- smekk og stil tslendinga og nótnaheftin íslenskt söngva- safn, sem út komu 1915—16 og seinnavoru vppnefnd „Fjárlög- in” eöa „Rollubókin’ bseöivegna innihalds og kápumyndar. Flest þesssara laga voru útlend, eink- um „danske melodier”, en lika norskar, sænskar og þýskar, jafnvel brá fyrir frönskum, enskum og itölskum lögum. En I megindráttum var þetta aö stll til útþynnt og siðgotin þýsk rómantik. En þetta la^asnið fann mikinn hljómgrunn í islenskum brjöst- um sem gátu fundiö til á s.hl 19 aldar og fram undir okkar daga, enda þóttu þá gömlu islensku lögin hefilega ljöt I samanburöi viö þessar hugljúfu lagllnur. Skáldin sáu sér lika leik á boröi aö koma boðskap sinum áfram- færi gegnum sönglögin, svosem Steingrimur, Matthias, Einar Ben, Hannes Hafstein og Jón Trausti. Þeir skynjuöu nefni- lega meö réttu, aö sönglagið var einn mikilvirkasti fjölmiöili þeirra tfma. Og i 2—3 kynslóöir hefur þaö greypst inn í vitund þjóöarinn- ar, aö þetta væruíslensklög. En svo furöuiega sem þaö kann aö hljóma, þá voru lög einsog Af staö burt í fjariægö, Fanna skautar, Fósturlandsins Freyja, Frjáist er I Fjallasai, Fögur er vor fósturjörö, Hvaö er svo glatt, Nú er sumar, Svffur aö haustiö, Voriö er komiö, Þiö þekkift fold, Þú sæla heimsinsog Þú vorgyöja svifur öll útlend. Ég elska yður þér tslands fjöll var norskt, Ég" berst á fáki fráumvaritalskt,. Góöa tungl, Kvöldblföan lognværa og Mér um hug ogh jarta niivoru þýsk, Táp og fjörog Til austurheims voru sænsk, Inn milli fjallanna og Viö fjallavötnin fagurblá voru finnsk. M.a.s. Bi bf og hlaka var útlent. Nú má ekki láta þess ógetiö, aö islensk tónskáld reyndu þrásinnis aö semja sin eigin lög viö hin sömu eöa önnur ættjaröarljóö. En yfirleitt vildi þjóöin ekki taka viö þeim, nema þau væru i ætt viö ]þýsk-dansk-rómantiska gutliö. Þetta erliklega ein ástæöa þess, að islenskir tónsmiöir hafa á siöari áratugum verið heldur fálátir við aö semja lög viö ættjaröarljóöeöa amk. aökoma Frumútgáfa Fjárlaganna þeim á framfæri, þótt ekki hafi staöið á skáldunum einsog td. ljóöasöfnin Svo frjáls vertu móöir og hiö nýútkomna Sól skal ráöabera glöggt vitni um. Þaö er býsna þrálátt, aö viö teljum vinsæl sönglög vera is- lensk. 1 samantekt Höskuldar Skagfjörö um Jón frá Ljáskóg- um i útvarpinu um daginn heföi ófróöur hlustandi varla mátt skilja annaö en lagiö Nocturno (Kom vornótt og syng) eftir Chopin væri eftir Jón sjálfan, enda hef ég áöur oröið var viö þá skoöun, ekki sist hjá sveitun^um okkar Jóns. Hún gæti þvi vel veriö sönn sagan um islenska glimukappann á Ólympiuleikunum iBerlin. Hon- um var boöið I Cperuna á Lohengrin eftir Wagner. Lengi sat hann gneypur undir þrum- andi tónailóöinu, uns kom aö hinum fræga brúöarmarsi „Treulich gefuhrt”. Þá reis minn maöur upp i fullri likams- stærö, klappaöi saman sinum stóru sterku lófum og hrópaöi: „Bravó, bravó, íslenskt lag!” Guövorslansinn Mikiö vandræöabarn I þessui öllu saman er sjálfur „þjóö- söngurinn” ó, Guö vors lands. £ Astæöurnar eru margar. o Þeir Matthias og Sveinbjörn S voru aö rembast viö aö semja ■l® bæöi ljóö og lag úti i Edinborg fc og London veturinn 1873—74, ^ fullir af góöum vilja, en hittu e ekki á innblástursstundina. I* Matthias fór raunar mjög eft- ir fyrirmælum Péturs biskups S til presta: aö leggja á komandi þjóNiátiö út af 90. sálmi Daviös. En 4. vers hans hljóðar svo: „Þvi þúsund ár eru fyrir þin- um augum sem dagurinn f gær þá hann er liöinn, og eins og næturvaka.” En árangurinn varö fyrir neö- an meöallag hjá þessu annars stórfenglega en æriö mistæka andagiftarskáldi. Og I þokkabót varö þetta fýrst og fremst lof- söngur til Guös, en ekki landsins eöa þjóðarinnar, sem á þó nú á dögum aö teljast búa viö trú- frelsi. Sveinbirni tókstá endanum aö setja saman hástemmt lag viö þetta, I Beethoven-stil einna helst. Þaöer aö visu ekki leiöum aö likjast, en sérislenskur tónn er enginn i þessum söng. Og vegna tónsviösins er harla erfitt fyrir alian þorra almennings aö taka undir hann. Þótt Guövorslansinn væri frumfluttur á þjóöhátiöinni 1874, tók hann ekki aö ávinna sér hefö sem þjóösöngur fyrr en á heimastjórnartimabilinu 1917- 18, og viö fullveldistökuna hlaut hann loks viöurkenningu sem slikur. Þaö er með þvi lakara, sem komist veröur I, þegar kunningjar i útlandinu ætla aö gleöja mann sérstaklega og koma á óvart. Búralegir draga þeir plötu úr bunka og setja á fóninn. Síðan hljómar Guðvors- lansinn, og þeir biöa þess meö eftirvæntingu, aö ásjóna vor uppljómist. Leitin aö þjóftsöng Þaö hefur reyndar oft verið svipast um eftir öörum þjóö- söngenán árangurs. Eiagamla Isafold dugar ekki vegna danahatursí texta ogþjóösöngs Breta. Ég vil elska mitt landlik- ist vist um of lokaþættinum i örlagasinfóniu Beethovens. tsland ögrum skoriftgæti gengiö vegna lagsins, og Eggert ólafs- son lætur sér enda nægja aö vegsama „skaparann”. En liklega kæmu þó lýöveldis- ljóöin frá 1944 helst til greina, jafnvel þótt Huldu veröi þaö á aö ákalla Drottin I loka fyrsta erindis. Viö Lands mins fóöur hafa veriögerö mörg lög, oglag Þórarins, sem oftast er sungiö, er nokkuö gott og minnir dálítiö á Yfir kaldan eyöisand. Þaö er reyndar athugandi fyrir tónsmiöi, hvort ekki væri gerlegt aövinna úr þvi fagra og stilhreyna þjóölagi fyrir 5. og 6. linur kvæöisins og fella þaö þannig aö hinum ágæta lofsöng Jóhannesar úr Kötlum. Aö lokum skal þess getiö sem dæmis um vandræðin meö Guð- vorslansjnn, aö eitt sinn var ágætur hljóöfæraleikari bö)inn að spila undir hann i lok samkvæmis 17. júni. Þrem sinn- um geröi hann atrennu en æ fór á sömu leið, og útkoman varð þessi, sem menn vonandi skilja af ljóölínunum: Ó, Guö vors lands, ó, lands vors Guö Vér lofum þitt heilaga, heilaganafn. Þá flaug hjá mér þröstur, svo þaut viö i runn, og þar meö var draumurinn búinn. lSLENSKAN ÞJÓÐSONG

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.