Helgarpósturinn - 27.04.1979, Blaðsíða 18

Föstudagur 27.
—jhe/garpásturinrL.
Innkaup á bókum að utan:
ERLENDAR SKÁLD-
SÖGUR í VASABROTI
SELJAST í ALLT AÐ
5000 EINTÖKUM
Harold Robbins er meö sölu-
hæstu höfundum á islandi. Þó
hefur hann svo til ekkert veriö
þvddur. Bækurnar Roots og Rich
Man-Poor Man seidust llka á viö
hverja meöal bók islenska á sfö-
asta ári, þótt hvorug væri tii á
móöurmálinu.
Þessar bækur fást allar hér-
lendis i vasabroti, bundnar I
pappir og á ensku. Og þær eru
bara örlltiö brot af þvl flóöi af
enskum og ameriskum vasa-
brotsbókum, sem flætt hefur inn á
siöustu árum. 1 stærstu bókabúö-
unum skipta titlarnir þúsundum.
Haukur Gröndal fram-
kvæmdastjóri Innkaupasam-
bands bókasala, sagöi i samtali
viö Helgarpóstinn að mjög mikil
aukning heföi oröiö á þessari
vasabrotssölu á siöustu árum.
Hjá Bókaverslun Sigfúsar
Eymundssonar fengust lika þau
svör aö aukningin væri þyi aö
„kenna”, eöa „þakka”, aö is-
lenskar bækur hefðu oröiö tiltölu-
lega mjög dýrar fyrir þrem til
fjórum árum. Þá fór fólk aö leita
meira i erlendu bækurnar, sem
flestar kosta enn i dag milli eitt og
tvö þúsund krónur.
Þaö eru fjórir aöilar sem flytja
þessar bækur inn. Innkaupasam-
band bóksala, Bókaverslun
Sigfúsar Eymundssonar,Bókabúö
Máls og menningar og Bókaversl-
un Snæbjarnar.
Innkaupin fara’ yfirleitt fram
meö ákveönum hætti. Innkaupa-
sambandiö t.d. fær senda lista frá
vissum forlögum, og kaupir
bækurnar inn eftir þeim. Þær eru
flestar fengnar I mjög litlu upp-
lagi til aö byrja meö, en slöan er
strax beðið um meira ef vel selst.
Bækur eftir óþekkta höfunda eru
kennski fengnar fyrst I tveimur
eða þremur eintökum hjá
verslununum. Þekktari bækur,
eins og Goodbye California, nýj-
asta bók Alistair MacLean eru
hinsvegar pantaöar I meira en
hundrað eintökum I fyrstu at-
rennu.
Bækurnar eru yfirleitt fljótar til
landsins. 1 samtölum Helgar-
póstsins viö þrjár áöurnefndar
„1 staö þess aö skrá raun-
veruleikann, hafa ljósmvndir
oröiö okkur forrit aö þvl hvernig
hlutirnir koma okkur fyrir sjón-
ir” segir Susan Sontag í bók
sinni „Um ljósmyndun”. Þessi
bók, sem út kom 1977, hefur
hrint af staö mikilli umræöu og
vakiö bæöi reiöi og aödáun meö-
al þeirra sem áhuga hafa á ljós-
myndun almennt. Nú eru ljós-
myndasýningar orönar töluvert
almennar hér, og seinast var
athyglisverö sýning fréttaljós-
myndara I Norræna húsinu. Þvi
ætti þessi bók aöeiga erindi til
áhugafólks um ljósmyndun hér.
’ Höfundur bókarinnar „Um
ljósmyndun”, Susan Sontag, er
myndir sýni aldrei raunveru-
leikann, heldur séu þær ekki
einu sinni til þess fallnar aö
styrkja siöferöisvitund okkar,
eins og svo margir haldi þó
fram. Ljósmyndir af slysum, úr
styrjöldum og af öörum hræöi-
legum hlutum fegri ætiö
efniö og þvi sé sköpuö viss
lægö milli áhorfandans og
andans I hörmungunum
verib er aö mynda. Þessi fjar
lægö hindrar þaö aö áhorfand-
inn geti aö neinu marki
samaö sig þvi sem hann
á myndunum. Timinn
fjarlasgir okkur einnig
myndefninu og breytir
tilfinningu okkar fyrir
Sontag: Ljósmyndun er
listgrein auöugra,
eyöslusamra og eiröar
lausra samfélaga...”
andi atburöum, sem
séu þess viröi aö ljós-
mynda”, segir Sontag.og
slöar: „Llfiö fjallar ekkium
mikilvæg smáatriöi, upplýst
sem varöveitt eru að
Um þaö fjalla ljósmynd-
ir.” Og ljósmyndir fjaila ekki
aöeinsum hlutiogreynslu fólks,
heldur eru þær notaöar sem
„UPPLYST AUGNABLIK”
bandarísk kona nálægt fertugu,
sem sent hefur frá sér skáldsög-
ur, ritgerðarsöfn og gert nokkr-
„Ljósmynd frá árinu 1900,
sem var þá áhrifamikil vegna
myndefnisins, mundi I dag vera
Myndlist
eftir Svölu Sigurleifsdóttur.
ar kvikmyndir. Bókin saman-
stendur af sex ritgeröum. Hver
þeirra fjallar á sinn hátt um
hvernig ljósmyndir hafa haft,
og hafa enn áhrif á hugsun okk-
ar og viöhorf til tilverunnar.
Sontag veröur tíörætt um hve
vonlaust þaö sé aö ætla sér aö
nota ljósmyndun til skráningar
á veruleikanum, og þá helst fyr-
ir þá sök aö almenningur tekur
sem gefiö mál aö ljósmyndir séu
ekki túlkun hvers einstaklings á
þvl sem hann sér, heldur séu
ljósmyndir smá sneiöar af
raunveruleikanum, ljósmyndir
ljúgi ekki. Hún heldur þvl fram,
aö þaö sé ekki aöeins aö ljós-
líklegri tíl þess aö hafa áhrif á
okkur sökum þess aö hún er
mynd sem tekin var áriö 1900. ”
Og Sontag nefnir einnig dæmi
tengt súrrealistum, um hve tim-
inn breytir ljósmyndunum.
Myndir þeirra manna sem tóku
myndir á götum Lundúna.
Parlsar og New York á seinustu
öld, eru 1 dag mun súrrealistlsk-
ari en þeirra sem lögöu sig alla
fram viöaö skapa súrrealistlsk-
ar myndir meö ýmsum tækni-
brellum nokkrum áratugum
seinna.
„Hin stööuga nærvera
myndavéla gefur I skyn aö tlm-
inn samanstandi af áhugavekj-
sönnunargögn. T.d. ef fariö er I
feröalög þá eru myndirnar frá
þvi sannanir þess aö fariö er I
ferðalög og jafnframt aö fólk
skemmti sér, yfirleitt. „Þessi
háttur á aö sanna reynslu meö
þvl að taka ljósmyndir breytir
reynslunni — meö því aö gera
hana aö leit aö myndefni.
Reynslunni er breytt I imynd,
minjagrip.” A öörum staö segir
hún:'„1 raun gerir myndavélin
alla að feröamönnum I raun-
veruleika annars fólks, og loks I
sinum eigin.”
Sontag kemst aö þeirri niöur-
stööu að „ljósmyndun sé helsta
listgrein auöugra, eyöslusamra
og eiröarlausra samfélaga” og
hefur sú fullyröing, og aörar
álíka frá hennar hendi, vakiö
mikinn úlfaþyt meöal ljósmynd-
ara. 1 heild fjallar þessi bók
fremur á gagnrýninn hátt um
llfsmáta nútlmafólks, heldur en
um ljósmyndun sem listgrein.
Ljósmyndun er jú stórkostlegt
efni til aö nálgast hugsun og tíl-
finningar samtimans.
Þá er aö teygja lopann frá
hinum fyrsta Helgarpósti.
Undirritaöur var vist eitthvaö
aö kóka framanl stöðu hins
Islenska popps. Áfram hyggst
hann skvetta andlegu glundri
framani blásaklausa lesendur.
Sjálfsagt hefur það ekki fariö
framhjá neinum sem þessi mál
hugleiðir, hve háö þessi list-
grein er erlendum áhrifum og
tiskutilskipunum. Þessa stund-
ina eru diskó og afturgengiö
tlskurokk máliö. Hiö
fyrrnefnda hélt fyrir nokkrum
árum innreið slna á skeiövelli
dansiökenda. Fljótlega kom i
ljós að islenskir popparar gátu
trauöla keppt viö hina erlendu
niöursuöuvöru á þeim vett-
vangi. Danshús hættu mikiö tíl
aö setja metnað sinn I aö hafa
góöa hljómsveit á boöstólum.
Fyrir þauvarþetta llka ódýrara
þvi popparar eru ekki hótinu
betri en aðrir, aö þvl leyti aö
heimta kaup fyrir vinnu sina.
Viö þetta aflögðust margar upp-
byggilegar múslkstundir á hin-
um rólegri kvöldum vikunnar.
Aöalvettvangur hljómsveitanna
varö eitthvert félagsheimiliö úti
DISKÓ OG AFTURGENG-
IÐ KLÍSTURROKK
— ÞAÐ ER MÁLIÐ
bókaverslanir, Mál og menningu,
Sæbjörn og Eymundsson, og Inn-
kaupasambandið kom I ljós aö
hægt er aö fá hér á landi svotil all-
ar bækurnar á nýjasta lista New
York Times Book Review yfir
metsölubækur vestra.
Annars fer salan á Islandi ekki
eftir erlendum listum. Sumar
bækur, sem rokseljast I
Bandarikjunum, eins og fjöl-
margar bækur um Watergate-
máliö, seldust svotil ekkert hér
heima.
Sjónvarpiö hefur hinsvegar
mikil áhrif á markaöinn. Roots
hefur selst I meira en þúsund ein-
tökum Ivasabroti.Rich Man-Poor
Man seldist einnig mjög mikiö.
Þá hefur Holocaust einnig rokiö
út, sérstaklega núna eftir allt um-
taliö um sjónvarpsmyndina.
Erlendis koma vasabrots-
bækurnar fyrst út innbundnar, og
þaö er ekki fyrr en þær hafa selst
lengi, aö þær koma i vasabroti.
Þá vita innkaupaaöilarnir hérna
fljótt hvaö er llklegt til sölu.
Flestar bókanna seljast reyndar
ekkert betur, þegar þær eru
spiunkunýjar hér. Fólk viröist
þurfa góöa stund til aö átta sig, og
fá fréttir af þeim aö utan.
Aö sögn allra þeirra sem
Helgarpósturinn haföi samband
viö eru þaö einkum reyfara-
kenndar skáldsögur sem seljast I
vasabroti hérlendis. Höfundar
eins og Harold Robbins, Alistair
MacLean Hammond Innes,
Robert Ludlum og Agatha
Christie og fleiri I þeim dúr.
kynslóö poppsins útfrá. Margt
misjafnt er par aöhafst og geng-
iöertil verksmeö óllkmarkmiö
I huga. Hinir bráönauðsynlegu
•útgefendur leggja mesta
áherslu á aö varan seljist vel,
sem er skiljanlegt sjónarmiö
dugmikilla kapltalista. En sum-
um listamönnum er margt
betur gefiö en aö beina samúö
sinni I þá áttina. Vilja þeir
gjaman blakta I eigin inn-
blæstri. Þessir sérvitringar fá
aö gjalda fámennis krumma-
skallans. Þvi hiö lága hlutfall
kaupenda stendur hvergi undir
kostnaöi meöan sama prósentu-
tala veldur andlegum skyld-
mennum þeirra meöal milljón-
anna engu fjötri. Þeir sem bera
dýpri lotningu fyrir töfrum
Mammons halda öruggir útá
veltroönar og smuröar slóöir.
Þegar þrftugt fólk I útlandinu
dregur fram 20 ára hárkerm,
fer I táningaleik á hvita tjaldinu
og dembir honum yfir áhrifa-
gjamasta aldurinn, þá er tæki-
færi fyrir Islendinginn aö mala
álkrónur. Vissulega gleöur
þetta marga sálina og er ekki
verri vimugjafi en hver annar.
En hvenær skildu sumir komast
úr fermingarfötunum...'!
LtFSHASKI
I kvöld kl. 20.30
Allra slöasta sinn.
STELDU BARA
MILLJARÐI
sunnudag kl. 20.30
fimmtudag kl. 20.30
SKALD-RÓSA
föstudag kl. 20.30
allra siöasta sinn
Skólarnir eru einnig farnir aö
nota sér vasabrotsbækurnar
meira en áður var til tungumála-
kennslu og sumar skáldsögur selj
ast I allt aö 5000 eintökum af
á landi á laugardagskvöldum.
Þá ræður meövitundarleysiö
rikjum og andrúmsloftiö ekki
beinttil þessfalliö aö örva menn
tíl meiriháttar átaka á hljóö-
Popp
eftir Halldór Gunnarsson
færin. En fátt er svo meö öllu illt
aö ekki...
Popparar tóku aö gefa út á
fengsæl miö framhaldsskóla
landsins. Þar mættu þeim
sperrt og kröfuhörö eyru sem
blöktu skilningsrlkt viö hverri
tilraun tílfrumleika. Og i dag er
þaö tötrum klætt námsfólk sem
sér sér helst fært aö fjármagna
slikar kvöldstundir.
Aöalvettvangur tónföndrara
er eins og flestir vita suöur I
Hljóörita Hafnarfiröi. Þar
leggjamenn nóttviö nýtan dag
aö festa tónaog orö á plast, sem
hvorki mölur né ryö fær grand-
aö. Þar gerast þeir hlutir sem
afkomendur okkar dæma þessa
LEIKFÉLAG
REYKJAVlKUR
Þorsteinn Gunnarsson og Stein-
dór Hjörleifsson I hlutverkum
sinum {„Steidu bara milljaröi.”
Miöasala I Iönó kl.
Slmi 16620.
14 — 20.30.