Helgarpósturinn - 24.08.1979, Blaðsíða 5

5
JielgarpásturinrL
Föstudagur 24. ágúst 1979
Þetta er ógurleg játning sem ég
þarf aö gera, en undan henni
verður ekki skorast lengur. Ég
ÞOLI EKKI Svia eöa nokkur.t þaö
sem sænskt er. Auövitað geri ég
mér grein fyrir þvi, aö þetta setur
mig i erfiða aöstööu gagnvart
vinstrimönnum islenskum, þvi
Sviþjóö er nú einusinni drauma-
land jafnaöarmannsins, en þetta
er engu aö slöur staðreynd. Held-
ur vildi ég vera ein meö átta
hungruö mannætum en einum
Svia — þær myndu aö minnsta
kosti ekki drepa mig meö leiöind-
um.
samlega, sænskmenntuöu tjald-
búöasinnarnir, og stofna sér
heimili einsog klippt útúr Femina
— „hyggelige” og „sjove” meö
fullt af tágum og ómáluðu tré og
allskyns skemmtilegum litlum
fidusum. Húsgögnin flytja þeir
gjarna meö sér hingaö i útlegöina
frá menningunni skandinavisku,
og þeir flytja ekki siöur annaö. Til
dæmis bækur: Nú er ekkert læsi-
legt eöa lesandi oröiö nema
höjaktuelle debatromaner, drep-
leiöinglegt sóslalrealistiskt kjaft-
æði þar sem persónurnar tala
ekki samanheldur halda ræöur til
Frekar áttahundruð mannætur en einn Svía
Þaö veröur kannski aö útskýra
þetta nánar. Á siöari árum hafa
ungir Islendingar i æ rikari mæli
flúið land með rófuna lafandi
milli lappanna og ekki numiö
staöar fyrir en þeir hafa plantaö
sér lafmóðir niöur á Noröurlönd-
um — gjarna einmitt Sviþjóö. Þar
hafa þeir svo stytt sér stundir viö
aösenda heim fréttapistla og ætt-
ingjabréf og lofað hástöfum frels-
iö, jafnréttiö og umfram allt bjór-
inn sem nóg er vist af i þessum
dýrðarrikjum. Einsog alþjóö er
kunnugt er nefnilega meö öllu
óbyggilegt á íslandi — hér eru
engar krár, engin kaffihúsa-
menning, engin hóruhús og engin
sósialhjálp sem fengur er i. Auk
þess er veðriö meö öllu óþolandi
(þaö af þvi sem mætti nefna veö-
ur), Reykjavik óbyggileg meö
öllu og ekkert hægt aö gera þar af
viti og landsbyggöin ekki nema
fyrir sveitavarginn og þá sérvitr-
inga sem enn halda dauðahaldi i
flower-power fortiðarinnar og
afturhvarfiö til náttúrunnar (sem
allir vita að er óframkvæmanlegt
nema i heitara loftslagi). Er þaö
furða aö þessi blómi Islensku
þjóðarinnar forðist af fremsta
megni aö fölna heima á Fróni? —
Hitt má mönnum svo aftur þykja
merkilegra, aö hann skuli nokk-
urntima snúa hingaö aftur.
Þvi það gera þeir samvisku-
skiptis án þess aö fatast eitt and-
artak i hugmyndafræöinni og ekki
lakari barnabækur sem lýsa I
smáatriöum daglegu lifi geöugra
barna með prins-valiant-klipp-
ingu (t.d. Emma litla fer I baö,
Tumi litli greiöir sér, Gunna litla
fer út á stoppistöð og til baka aft-
ur). Eöa þá oröaforöinn — fyrst
slettur (einsog sumt af þeim sem
ég hef notað hér aö ofan): kvinde-
sag, særforanstaltning,
problemstilling, en siðar
islenskar þýöingar og nýsköpun
hugtaka, sem hingaö til hafa ekk-
ert haft að gera I islenskri tungu
eða menningu. Sem sýnir auövit-
aö best hvað íslensk tunga og
menning eru afskaplega litilfjör-
leg. Við skulum ekki einusinni
nefna skandinaviskan klæðaburö,
þjóöfélagslega meðvitund (sem
alltaf þarf að auglýsa svo hún
fari nú ekki framhjá neinum) og
yfirhöfuð allt annaö, sem tilheyr-
ir. Hugsanahátturinn er
skandinaviskur orðinn — meira
aö segja gamlir og grónir jólasiö-
ir hverfa og fá á sig annað yfir-
bragö. Siöfágun velferöarikisins
er i algleymingi.
Nú má engum detta þaö i hug,
að ég telji mig að neinu leyti
skárri en aöra. Eg játa allt: Ég
les dönsku vikublöðin af (mis-
mikilli) áfergju, sletti
skandinaviskum oröum miskunn-
ar- og samviskulaust og er hræöi-
lega veik fyrir bæði tré og tágum.
En ég frábiö mér algerlega aö
vera nokkuð bendluö viö þjóöfé-
lagslega vitund — ef ég er haldin
af þeirri meinsemd vil ég fá aö
gera þaö I hljóöi og án þess aö
reyna aö smita náunga minn.
Pólitik er eitur i minum beinum.
— Það fer lika um mig hrollur,
fyrrverandi útlagann, þegar ég
hugsa til þess að ég heföi allt eins
getað lent i Sviþjóö eöa Noregi á
námsárunum einsog I hinni
spilltu Kaupmannahöfn. Þá væri
ég sjálfsagt allt þetta sem ég taldi
upp áöur i staö þess aö vera bara
frik.
En þó að ég slökkvi samvisku-
laust á sjónvarpinu þegar sænsku
myndirnar byrja og þó aö ég
taki á mig stóran krók framhjá
öllum debatrómönum, þá verö ég
samt (beiskibragöi.auðvitaö) aö
viöurkenna aö eitt gott hefur
komið af þessu öllu. Hópvinna. —
Islendingar eru nefnilega forhert-
ir einstaklingssinnar, sem hingaö
til hafa litið alla samvinnu horn-
auga. Þegar þeir svo • kynnast
henni hjá „frændþjóöum okkar”
ýmist falla þeir i stafi af skelfingu
eöa hrifningu, en komast illa
framhjá. Og hópvinna getur boriö
ýmsa athyglisveröa ávexti,
marga hverja nýstárlega á
islenskum boröum. Jafnvel
ávexti, sem geta komiö I veg fyrir
aðskiljanlega hörgulsjúkdóma,
einsog blindu af islendingasagna-
dýrkun, hreyfifötlun af þjóðleik-
húsfylgni og heilalömun af menn-
ingararfsneyslu (ótakmarkaöri).
Fátt er svo með öllu illt...
Þess vegna finnst mér i fúlustu
alvöru aö ýmsir útlaganna okkar
Helgi Sæmundsson — Hrafn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson —
Magnea J. Matthiasdóttir — Páll Heiöar Jónssonar — Steinunn
Siguröar dóttir — Þráinn Bertelsson
hringbordid
í dag skrifar Magnea J.Matthiasdóttir
erlendis ættu aö koma hingaö hiö
snarasta. Látum svo vera, aö
þetta sé fólk sem ekki gengur
almannaveg og hlýtur fyrir gagn-
rýni og gróusögur. Veit þaö þá
ekki, að þaö þarf ýmislegt til aö
vikka sjóndeildarhring hús-
mæðra i Vesturbænum og teygja
út mörk hins viðurkennda? Er
það ekki veröugt verkefni i sjálfu
sér? Þaöer ekki hægtaö búast við
þvi aö alltieinu — plopp! — fái
islenska þjóöin einsog hún leggur
sig vitrun og frelsist til nýs og
meira umburöarlyndis og frjórri
hugmynda. Fámenniö getur ekki
siður unnið meö okkur en móti.
Þaö ætti til aö mynda að vera
mun auðveldara aö koma hug-
myndum sinum á framfæri (ef
maður þá hefur einhverjar og
nennir aö starfa aö þeim) og hafa
samband viö aðra sama sinnis
heldur en i milljónaborgum
erlendis. Aö visu er það kannski
ekki létt verk aö næla sér i styrki
sem duga til — það vita allir
hvernig fjármálin standahjá hinu
opinbera — en er hugsjónaeldur-
inn ekki þvi heitari? Að minnsta
kosti er það oft látiö i veðri vaka.
Og er ekki allt á sig leggjandi fyr-
ir hugsjónirnar? Hvers vegna þá
aö sitja i útlandinu og mála landiö
svart i eigin augum og annarra?
Væri ekki nær aö koma sér heim
og bæta fáeinum ljósum dráttum i
myndina?
Bara róleg — við f.áum bjór fyrr
eöa siöar. Þangað til getiö þig
bruggað einsog viö hin.
ÚTIBÚIÐ í HVERAGERÐI hefur flutt
í nýtt húsnæði aö BREIÐUMÖRK 20
\
SÍMAR: 4215 - 4245 - 4285
Jafnframt býöur útibúið föstum viðskiptavinum
sínum til afnota ný GEYMSLUHÓLF
C
BUNAÐARBANKINN
HVERAGERÐI