Helgarpósturinn - 18.04.1980, Síða 18

18
Föstudagur 18. apríl 1980
helgarpósfurinnL
ímynd Almennings h.f.
Public Image Ltd:
Second Edition
Eftir aö hljómsveitin Sex
Pistols lagöi upp laupana, þar
sem hún var á hljómleikaferöa-
lagi um Bandarikin i ársbyrjun
’78, hraöaöi Johnny Lydon,
söngvari hennar för sinni heim
til London, þar sem hann vakn-
aöi upp blankur og auralaus.
Hann haföi aö visu frægöina og
samning viö hljómplötufyrir-
tæki, en þaö eru nú hvorttveggja
hverfulir hlutir.
Eftir aö hafa svo brugöiö sér i
þriggja vikna feröalag til
Jamaika, á kostnaö Virgin
Records, tók hann til viö aö
ur. Til aö auka svo enn meir á
söfnunargildi platnanna, voru
þær gefnar Ut I takmörkuöu
upplagi (50.000 eint.), sem seld-
istfljótlegaupp. En þarsem hér
var merkilegt efni á feröinni,
ákvaö Virgin aö bæta þeim
skaöann sem ekki höföu náö i
fyrstu útgáfuna og endurtltgefa
efni þetta á tveimur 33 snún.
plötum undir nafninu Second
Edition og nii skyldi bara pakk-
aö í venjulegt pappaumslag.
A Second Edition halda þeir
félagar áfram aö troöa þá litt
troönu braut er þeir höföu hald-
iö inn á, á fyrstu plötunni. Still
PIL einkennist af einföldum, oft
diskókenndum trommuleik
TnÍ
'Po'pp
eftir Gunnlaug Sigfússon

p.vke
smala saman mönnum i nýja
hljómsveit. Þeir sem fyrir val-
inu uröu voru gitarleikarinn
Keith Levine, sem áöur haföi
veriö rekinn tír hljómsveitinni
The Clash vegna lyfjanotkunar,
svo var þaö gamall vinur
Lydons, sem kallar sig Jah
Wobble, en hann átti aö plokka
tassann og loks réöihann til sin
kanadlskan trommuleikara Jim
Walker aö nafni.
Hljómsveit þessari var svo
gefiö nafniö Public Image Ltd,
ekki þurftu óreyjufullir aödá-
endur aö biöa lengi komu fyrsta
afvæmisins, sem var lítil plata
sem haföi aö geyma lag sam-
nefndu hljómsveitinni. Siöla árs
’78 var siöan fyrstastóra platan
gefin út og hlaut hUn ákaflega
misjafnar undirtektir. Menn
voru ekki á eitt sáttir um þá
stefnu er hljómsveitin haföi tek-
iö, en þaö sem hún var aö gera
gat ekki talist likt þvi' er Lydon
haföi veriö aö gera meö Sex
Pistols. Ekkert nákvæmlega
samsvarandi haföi veriö gert
áöur en þó voru greinileg áhrif
frá reggae tónlist og þá helst i
bassaleik Wobble.
Fyrir síöustu jól var svo önn-
ur „stóra” plata PIL gefin út og
var þar á feröinni furöulegt
fyrirbæri, eins og reyndar mátti
reikna meö Ur þessari átt. Þetta
voru þrjár 12 tommu 45
snúninga plötur sem pakkaö var
i málmkassa svipaöan þvi er
haft var undir kvikmyndaspól-
(meöan ég man! þaö er nýr
trommuleikari) bassaleik ætt-
uöum úr reggae tónlist, eins og
áöur er getiö, og sérstæöum
skerandi, mónatóniskum gitar-
leik Keith Levine. Ofan á þetta
bætist svo söngur Lydons, sem
er mjög sérstæöur svo ekki sé
meira sagt. Hér er á feröinni
mjög óvenjuleg en jafnframt
góö plata. Johnny Lydon hefur,
ásamt hljómsveit sinni, dottið
niöur á tónlistarstefnu, sem
ekki er lik neinu þvi er áöur hef-
ur veriö gert og þaö veröur
spennandi aö fylgjast meö þró-
un hennar i framti'öinni.
Genesis: Duke
Sú var tíöin aö hljómsveitin
Genesis taldist til merkilegri
fyrirbæra rokktónlistarinnar,
en þaö er þvi miöur liöin
tiö. Hápunkturinn á ferli
hljómsveitarinnar var er þeir,
áriö 1974, gáfu út verkiö The
Lamb LiesDown On Broadway.
Virtist þá allt i besta gengi og
þeir liklegir til frekari afreka,
en i maí 1975 uröu þeir óvæntu
atburöir aö Peter Gabriel aöal-
söngvari og hugmynda-
fræöingur hljómsveitarinnar
yfirgaf hana. Aö visu virtist i
fyrstu sem atburöir þessir
mynduekki hafa mikiláhrif, þvi
aö á miöju ári 1976 gaf Genesis
út hina stórgóöu plötu Trick of
the Tail en þar meö var þaö svo
búiö spil. Næsta plata,Wind and
Wuthering, var ekkert annað en
útþynning á þvi sem þeir höföu
áöur veriö aö gera, nú og meö
útkomu þeirrar næstu, fylgdi sú
frétt aö Steve Hackett gitarleik-
ari hijómsveitarinnar væri
hættur I henni. En hinir þrir létu
ekki segjast viö þetta, heldur
héldu strax til Hollands til aö
taka upp hina leiðinlegu ...And
Then There Where Three, en
hún hefur þó einn kost sumsé
hversu blessunarlega stutt lögin
á henni eru.
Núna eftir tveggja ára „biö”
er svo komin ný platta frá þeim
félögum og heitir hún Duke.
Maöur skyldi nú ætia aö eftir
tveggja ára meltingu kæmi
eitthvaö gagnlegt úr beljunni,
en þvi miöur er þetta afkvæmi
ekkert álitlegra en þaö
siöasta, nema siöur sé. Ég er
nú, sem gamall Genesis-
aödáandi, búinn aö gera itrek-
aöar tilraunir til aö hlusta á
plötu þessa, en allt kemur fyrir
ekki. Hún snertir mig engan
veginn. Eftir nokkurra minútna
hlustun er maöur annaöhvort
farinn aö hugsa um eitthvaö allt
annað en tónlistina ef maöur er
þá ekki bara hreinlega sofn-
aöur út frá henni. Þaö er alveg
fyrirofan minn skilning hvernig
plata sem þessi kemst 1 fyrsta
sæti á vinsældarlista. Og þó.
Fyrst Johnny Mathis getur þaö
er vist allt hægt.
Iðnkennd vinnubrögð
- skáldgyðjan glímir við Mammon
1 ritgerö sem Halldór Laxness
skrifaöi einu sinni um vin sinn,
skáldið Jóhann Jónsson, segir
mebal annars: „A hinn bóginn
var honum geös vant til yfirlegu
iönkenndra vinnubragöa sem
falin er I þvl aö læsa fjölda hug-
mynda i viðjar ritaðs máls, binda
þær i letur. Hann var sneyddur
rithöfundarhæfileikum.” (Af
skáldum, bls 128).
Mér finnst þessi lýsing eiga viö
furöu marga unga höfunda sem
gefnar eru út bækur eftir um
þessar mundir. Maöur les hvaö
og sonum hans tveimur sem flytj-
ast suöur og lenda hvor sinu
megin I stéttabaráttunni, annar
kommi og hinn nasisti. Komminn
leiöist siöan I hermang og gerist
heildsali og máttarstólpi þjóö-
félagsins. Nasistinn veröur hins-
vegar sérvitur lögfræöingur. Hér
er um að ræöa forvitnilegt sögu-
efni og óneitanlega eru margar
frumlegar efnishugmyndir i
sögunni. En höfundurinn skilur
eftir marga lausa spotta, vinnur
ekki úr hugmyndum sinum. Td.
hverfur annar bróðirinn, nasist-
44
Bókmenntir
eftlr Gunnlaog Astgelrsson

ef tir annaö bækur sem fjalla um
gott og áhugavekjandi söguefni,
eru fullar af frumlegum hug-
myndum og eru skrifaöar af tölu-
veröristiliþrótt, en .... þaö vantar
einhvern herslumun. Maður
hefur á tilfinn ingunni aö þessum
herslumun heföi veriö unnt aö ná
ef höfundur heföi gefið sér tima til
aö fullvinna sitt verk. Þá heföu
skáldverk sem eru meingölluö
oröiö fullboðleg hvar og hvenær
sem er og verið vænleg til þess aö
standast timans tönn.
Nú er ég ekki aö halda þvi fram
aö þessir ungu höfundar heföu átt
aö skrifa bækur sinar einhvern-
veginn allt ööruvisi en þeir geröu.
Alls ekki. Þaö sem ég er fyrst og
fremst fúll yfir er þaö aö mér
finnst ég oft hafa veriö svikinn
um verulega góö verk, einungis
vegna þess aö höfundinum hafi
verib „geös vant” til aö ganga þá
braut á enda sem hann haföi
markað. Vegna skorts á tima,
ögun og sjálfsgagnrýni verða
verk, sem hefðu getaö oröiö veru-
lega góö, meira og minna mis-
heppnuð.
Dæmi
Ég skal taka dæmi til aö skýra
betur viö hvaö ég á.
Stútungspungar heitir fyrsta
bók Ólafs Ormssonar. Þar segir
frá Gvendi bruggara á Akureyri
inn, aö mestu úr sögunni eftir aö
æsku þeirra sleppir þar sem
einmitt voru undirbúin átök milli
þeirra seinna, en af þeim veröur
aldrei. Einnig eru ákaflega laus
tengsl á milli fyrri hlutans og
seinni hlutans, en seinni hlutinn
er I rauninni þrjár sjálfstæöar
smásögur.
Þaö leynir sér ekki aö höfundur
Stútungspunga hefur töluveröa
stilhæfileika. En þaö er ekki nóg
aö hafa hæfileika, þaö verður aö
nota þá og vinna úr þeim. Þaö
viröist sem höfundur hafi alls
ekki lagt neina vinnu I aö „binda
fjöld hugmynda i viöjar ritaös
máls” þannig aö stillinn veröur
tilgeröarlegur óskapnaöur sem
hvorki er frumlegur né fyndinn
(eins og gefiö er I skyn á baksiöu
kápu).
Annað dæmi
Hvunndagshetjan eftir Auöi
Haralds er aö flestu leyti góö bók.
Þar er fjallaö um nýstárlegt og
grlpandi efní á hugmyndarlkan
og lifandi hátt. Höfundur vinnur
vel úr hugmyndum sinum og
fylgir þeim eftir. Stfllinn er frum-
legur og myndrikur og nýtir
höfundur vel ótviræöa stflgáfu
sina. Greinilega liggur mikil
vinna aö baki þessarar bókar.
Helsti galli bókarinnar er sá að
höfundur er of hrifinn af sjálfum
Ben Webster á Montmarte
Þaö var mikil upplifun aö kynnast
Ben Webster. Þessi stórvaxni
maður blés I saxinn ööruvisi en
allir aörir og þótt hoffinn rynni
ótæpilega niöur stóöust honum
fáir snúning þegar nann var i
ham. Ég minnist sumarsins sjö-
tiuogtvö. Ben á Montmartre i
Kaupmannahöfn. Fæturnir farnir
aögefa sig og hann sat á sviöinu.
Anainn var innblásinn sem fyrr
og þótt fingralipurö Ellington-
áranna væri á bak og burt var
ballööuleikurinn ekki siöri en
þegar Cotton Tail og All Too Soon
voru einleiksperlur hans. Og þaö
leiöá kvöldiöog framhjá blástur-
inn titraöi lengur, lengur, uns
engin ritskoöun. Enda þurfti þess
ekki. Þaö er enginn veikur
punktur á plötunum. Aö sjálf-
sögöu er lögunum gerö mis-
jafnlega góö skil. Ballööurnar
My Romance og That’s All risa
hæst aö minu mati og á bassa-
leikur Niels-Hennings ekki minn-
stan þátt I þvl. Hann var aðeins
nitján ára er þessar upptökur
voru gerðar, en þroski hans
undraveröur. Aldrei fyrr haföi
þannig veriö leikiö undir hjá
svingblásara . Nils er ekki aðeins
rýþmaleikari heldur og sam-
leikari sem spinnur dimmt vig-
indi sitt listilega i glitrandi vef
tenórsins. (Siöan hefur snilli

Mft L* Jazz
eftir Vernharð Linnet

hann sameinaöist þögninni.
Ben Webster settist aö i Evrópu
siðla árs 1964 og varö Kaup-
mannahöfn fljótt helsti aösetur-
staöur hans. 1 janúarlok 1965
hljóðritaði Black Lion eitt kvöld i
Montmartre. Ben blés i tenorinn
og klúbbtrlóiö lék meö, trúlega
eitthvert besta trió sem leikið
hefur I nokkrum evrópskum
klúbb: Kenny Drewá pianó, Niels-
Henningýírsted-Pedersen á bassa
og Aleks Riel á trommur. Þessi
Websterkvartett hefur verið gef-
Niels enn vaxiö og á morgun mun
hann leika i Háskólabiói okkur
öllum til unaöar.)
Þaö er forvitnilegt að bera
þessar hljóöritanir saman við
stúdíóupptökur er sami kvartett
geröi sjö mánuöum siöar. Ben var
samur viö sig, en tríóiö allt
slakara. Niels fór troönar slóöir i
undirleiknum. Hina djörfu tón-
hugsun frá i janúar var hvergi aö
finna. Kannski vegna þess aö
hann varö aö hlýöa fyrirmælum
framleiöanda?
20 ár síðan síðast:
,,Beðið eftir
Godot''
fyrir norðan
Leikfélag Akureyrar frumsýnlr
i kvöld, föstudag, leikrit Samuel
Becketts, „Beöið eftir Godot”
Annaö aöalhlutverkiö Estragon
er i höndum Arna Tryggvasonar,
en hann lék þetta sama hlutverk,
þegar verkiö var fært upp I Iönó
fyrir 20 árum. Bjarni Steingrlms-
son leikur félaga hans, Vladimir,
en Theodór JúIIusson leikur
Pozzo, Viöar Eggertsson Lucky
og Laurent Jónsson leikur
drenginn. Magnús Tómasson
geröi leikmyndina, en Oddur
Björnsson er leikstjóri.
íbúar höfuöborgarsvæöisins
munu ekki fara varhluta af fram-
taki LA, þvi ætlunin er aö færa
„Beöiö eftir Godot” upp á sviöi
Iönó á Listahátíð dagana 13., 15.
og 16 júnl I sumar.
Beðiö eftir Godot var fyrst sýnt
i Parls áriö 1953 og vakti þá þegar
geysimikla athygli. Siöan hefur
þaö veriö sýnt vitt og breitt um
heiminn viö góöar undirtektir.
Verkiö er flokkaö undir
,,f á ránlei ka leikhús ” eöa
„absurdisma”, og er taliö merki-
legasta verkiö, sem skrifaö hefur
veriö á þeirri linu, aö sögn Odds
Björnssonar.
— En tlminn hefur fariö vel
meö þaö, og ég llt á þaö sem há
raunsætt verk. Sföan þaö var
skrifaö hefur svo margt gerst, aö
þaö hefur oröiö auöskildara og
þaö höföar til svo mannlegra
þátta, aö þaö er mjög auövelt aö
lifa sig inn I þaö, sagöi Oddur
Björnsson, leikhússtjóri LA.
Þótt „Beöiö eftir Godot” sé I
aöra röndina alvarlegs eölis þar
sem er hin eilffa bib flækinganna
tveggja, fulltrúa alls mannkyns,
eftir hinum dularfulla Godot, er
þetta afskaplega fyndiö verk.
Meö þvl hefur Beckett lagt sitt af
mörkum til aö sanna aö góö
menningarviöleitni er ekki alltaf
leiöinleg.
—ÞG.
inn út á þremur breiöskífum:
Saturday Night At The Mont-
martre (BLP 30155), Midnight At
The Montmartre BLP 30173) og
Sunday Morning At The Mont-
martre (BLP 30182).
Þarna er heilt klúbbkvöld á
breiöskifum, engar úrfellingar,
Ein af siðustu hljómplötum
Websters var hljóörituö i janúar
og april i Montmartre. Þaö var
Nils Winther sem geröi þaö og gaf
hann út úrval þessara hljóöritana
á merki sinu SteepleChase: My
Man (SCS 1008) Um þessa plötu
sagöi Niels-Henning: „Ben lék
stundum óhemju vel og stundum
Ungmennafélag Reykdæla sýnir um þessar mundir fyrir fullu húsi j
og viö ágætar undirtektir hinn vinsæla sjónleik Þiö muniö hann ;
Jörund, eftir Jónas Arnason iLígalandi. Leikstjóri er Nigel Watson. !
A þessari mynd sjást sviptingar milli nokkurra aöalpersóna leiks-
ins, f.v. Jörundur (Páll Guönason), Laddie (Jón Pétursson),
Charlie Brown (Þórir Jónsson), Capt. Jones (Jón Björnsson) og
Trampe greifi (Þorsteinn Pétursson). Um þessa helgi veröa sýn-
ingar orönar sjö talsins g veröur þeim aöeins haldiö áfram fram aö
vorönnum, þannig aö rétt er aö benda fólki á, aö drifa sig fyrr en
seinna. Miöapantanir gegnum Reykholt.