Helgarpósturinn - 09.05.1980, Síða 2

2
Föstudagur 9. maí 1980 _helgarpósturinrL.
VEGABRÉF TIL ÍRAN
,,Þú valdir þér slæman staö til
aö eyöa sumarfrflnu þlnu”, sagöi
traninokkur viö mig, þar sem viö
sátum og biöum eftir aö kallaö
yröi um borö i flugvél Iberia til
Madrid. „Sföan byltingin var
gerö, er Teheran „skitugasta”
(dirtiest) borg, sem ég hef nokk-
urn tima séö. Jafnvel fólkiö hefur
breyst”, hélt hann áfram og bætti
þvi viö, aö ekki lengur sæist vel
klætt fólk á götum úti. Áöur fyrr
hafi þetta allt veriö miklu betra;
þá hafi Teheran haft mikiö af
góöum skemmtistööum, jafnvel
einhverja bestu kabaretta og
næturklúbba i heimi.
Mér fór ekkert aö lítast á blik-
una, héit aö ég heföi þarna hitt
dyggan stuöningsmann „hins
burtrekna keisara”, eins og hann
er kailaöur I irönskum fjölmiöl-
um. Þaö kom þó annaö á daginn,
eftir þvi sem á samtaliö leiö.
Maöurinn hélt þvi fram, aö tima-
bil keisarans hafi alls ekki veriö
gott, en eins og hann sagöi: „Ailt
sem viö höfum, hvort sem þaö er
gott eöa vont, höfum viö frá
keisaranum”.
Þessi maöur er úr efri millistétt
(hóteleigandi viö Kaspiahafiö,
sem er helsti sumarieyfisstaöur
Ibúa Teheran, og býr mestan
hluta ársins á Spáni, ásamt fjöl-
skyldu sinni, þar sem börn hans
ganga I bandariskan skóla) og þvi
ekki hægt aö túlka orö hans sem
almennt áiit manna á þvi sem er
aö gerast I tran um þessar
mundir; en þau segja held ég ansi
margt.
Blaöamaöur Helgarpóstsins
eyddi 11 dögum af sumarfrii sinu i
Teheran i siöasta mánuöi. Þegar
haldiö var af staö, var ég ekki
betur aö mér I málefnum trans en
gengur og gerist, og 11 dagar eru
stuttur timi til þess aö reyna aö
átta sig til fulls á þvi sem þar er
aö gerast. Gf lýsa ætti ástandinu
meö einu oröi, held ég aö ekki sé
annaö hægt aö segja en aö þaö sé
ruglingslegt, og þaö mjög svo á
köfiuin. Þaö sem veröur þvi
skrifaö um þessa ferö, er engin
úttekt né greining á irönsku þjóö-
féiagi, heldur einungis frásögn af
þvi hvernig ég uppliföi þessa
daga sem venjulegur
Evrópubúi. A þessari
stundu segi ég þaö eitt,
aö þaö var alls ekki
eins og ég hafði
Imyndaö mér, né eins
og fólk Imyndar sér
almennt.
1 þessum fyrsta hluta veröur
sagt frá þvi hvernig tókst aö fá
vegabréfsáritun til tran, sem var
ekki svo auövelt, og feröinni á
áfangastaö.
„Þaö má reikna meö aö þetta
taki þrjár vikur”. Eitthvaö á
þessa leiö, mæltist starfsmanni
islenska utanrikisráöuneytisins,
þegar undirritaöur lagöi þar inn
vegabréf sitt þann 29. febrúar
siöastliöinn. Daginn áöur haföi
veriö tekin sú ákvöröun, aö láta
fgamlan draum rætast,
nefnilega aö fara til Iran í
; 4 sumarfri. Til þess aö komast
þangaö, þurfa Islendingar
vegabréfsáritun, og
hefur utanrlkisráöuneytiö
milii göngu um aö
senda vegabréfiö til
London til réttra
aöila.
hálfum
mánuöi
liönum
„Blaðamenn
fara ekki
til Iran í
sumarfrí!"
■
' •
fyrir
brott-
för,
> ef
hitt
barst svar frá iranska sendiráö-
inu I London, þar sem beöiö var
um nafn blaösins, sem umsækj-
andinn vinnur viö. Ennfremur
voru send ný umsóknareyöublöö,
merkt sendiráöi Islamska lýö-
veldisins Iran, en hér heima haföi
utanrikisráöuneytiö aöeins eyöu-
blöö frá hinu keisaralega sendi-
ráöi. Aö undanskildum
hausnum voru þessi
eyöublöö hins vegar
\ svo til alveg þau sömu.
4 Þau voru útfyllt og
\ send samdægurs til
London, ásamt
öörum nauösyn-
legum upplýsingum,
en þá þegar var
oröiö ljóst, aö vega-
bréfiö næöi ekki
til Islands á
tilsettum tima,
þvi brottför
var fyrirhuguö
þann 1. aprfl
og erfitt aö
breyta þvi.
Þaö var þvi
ekki um
annað að
ræöa, en aö
láta gera
nýtt vega-
bréf, sem
hægt
væri að
leysa út
daginn
skyldi ekki koma á íilsettum
tima.
Þaö fór auövitaö svo, aö vega-
bréfiö lét ekki sjá sig, og þegar
þetta er skrifaö, fyrstu vikuna I
maí, er þaö enn I London. Þaö
sem meira er, þeir i iranska
sendiráöinu þar neita alveg aö
kannast nokkuö viö þaö, þrátt
fyrir itrekuö tilmæli Islenska
sendiráösins þar I borg um aö
endursenda þaö.
Gangan mikla
Fyrsti viökomustaöur I sumar-
leyfinu var Paris, þar sem reyna
átti aö herja vegabréfsáritun út
úr iranska sendiráöinu. Þaö leit
ekki glæsilega út, þegar þangað
var komiö þann 1. april. Sendi-
ráöið var lokaö, og opnaði ekki
fyrr en 3. april, en Iranir voru um
þær mundir aö halda upp á eins
árs afmæli byltingarinnar, eða
eitthvað i þá veru. Þaö var þvi
ekki um annað aö ræöa, en aö
biöa spenntur eftir fimmtudegin-
um 3. april, og leist mér ekki
meira en svo á, aö mér tækist að
koma i gegn á tveim, þrem dög-
um i Paris, sem ekki haföi tekist á
rúmum mánuöi i London, og láta
allar áætlanir standast, en sam-
kvæmt þeim átti ég aö fljúga
austur á bóginn þriðjudaginn 7.
april.
Fimmtudagurinn rann upp.
Þegar ég kom að ræöismanns-
skrifstofunni um tiuleytiö, haföi
þegar myndast töluverö biöröð
þar fyrir utan. Fengu menn
númer og þurftu aö gjöra svo vel
aö biöa á gangstéttinni eftir þvi
aö þeim yröi hleypt inn i bygging-
una, og einungis nokkrum i senn.
Var það sjálfsagt gert af öryggis-
_ástæöum. Jafnframt þvi stóöu
þarna vörö þrir eða fjórir
tvopnaöir franskir lög-
Lregluþjónar og fleiri
höföust viö i rútu
fyrir framan sendi-
^ráöið sjálft, sem er i
næstu götu.
Þegar inn kom
voru mér fengin
umsóknareyöu-
blöö. Aö þeim
útfylltum var
| ég siöan sendur
meö þau i sendi-
ráöiö, þar sem
L mér var visaö
á blaöamanna-
deildina. Þar
voru fyrir
tvær konur, önnur frönsk, en hin
irönsk og var þaösú iranska sem
haföi orö fyrir þeim. Ég bar upp
erindi mitt og afhenti vegabréfið
og eyöublööin. Var ég þá spuröur
aö þvi, hvort ég heföi meömæla-
bréf frá blaöinu sem ég starfa viö,
og kvaö ég nei viö. Þá hugsaöi sú
iranska sig um i dálitinn tima, og
sagöi siöan: Þvi miöur, án þessa
bréfs höfum viö ekki leyfi til aö
gefa blaöamönnum vegabréfs-
áritun. Ég var ekki alveg á þvi aö
samþykkja þessi málalok, og
visaöi til þess, aö Iranska sendi-
ráöiö I London heföi ekki fariö
fram á slikt. Þá var mér svaraö,
aö þaö heföi sinar starfsreglur,
sem ekki væru endilega þær sömu
og sendiráösins I Paris. Ég visaöi
þá til þess, aö ég haföi hringt frá
Islandi til Parisar, þegar sýnt
var, aö gamla vegabréfiö yröi
ekki komiö i tæka tiö frá London,
og hafi mér verið svaraö, aö ég
ætti aö geta fengiö vegabréfs-
áritun án teljandi vandræöa, og
ekkert hafi veriö minnst á bréf
frá ritstjórum blaösins. En hún
var óhagganleg: An bréfsins,
engin vegabréfsáritun sem blaða-
maöur.
Ég lýsti yfir óánægju minni
meö þessi úrslit, og spuröi hvort
ekki væri möguleiki á þvi aö fá þá
bara áritun sem feröamaöur og
veröa þannig af möguleikanum á
aö hafa aögang aö ráöamönnum
landsins. Ekki tók konan liklega i
þaö: Þaö er ekki ætlast til aö
blaöamenn fari til tran i sumar-
fri, eins og ástandiö er núna,
sagöi hún. Hún sagöi þó, aö ég
skyldi reyna og benti mér á
ákveðinn mann á ræöismanns-
skrifstofunni.
Ég arkaöi þvi þangaö aftur og
var heppinn, engin biöröð fyrir
utan. Umræddur maöur skoðaöi
vegabréf mitt og visaði mér aftur
á sendiráöið og sagöi r.iér aö tala
viö ritara sendiherrans, en gaf
ekkert út á þaö, hvort ég fengi
áritunina.
Myndir á veggjum
Ritari sendiherrans var
forkunnarfögur ung kona og vis-
aöi hún mer til sætis i ofur þægi-
legum stól. Ég bar upp erindi mitt
i fjórða skiptiö þennan morgun og
vissi aö þetta væri úrslitaatrenn-
an, þvi hvaö segir ekki málshátt-
urinn. Konan leit á vegabréfiö og
sagöi eins og hin konan: Þvi
miöur, ekki er ætlasttilþess aö
blaöamenn fari i sumarfri til
tran, eins og ástandiö er þar nú.
Þú varöur bara aö fara þangaö
seinna.
Nú voru góö ráö dýr. Ég lýsti
enn á ný fyrir furöu minni á
þessari ákvöröun þeirra, mig hafi
dreymt um þaö I fimm ár aö fara
til íran, en aldrei haft efni á þvi
fyrr en nú. Það sé ekki mér aö
kenna þó aö i millitiöinni hafi
haröstjórn keisarans veriö steypt
og ég gerst blaöamaður. Þaö hafi
auðvitaö hlotiö aö koma aö þvi, aö
þjóöin geröi byltingu gegn keisar-
anum, en þaö aö ég hafi gerst
blaöamaður, einmitt á þessum
óróatimum hjá þeim, sé hrein
tilviljun. Mér fyndist þvi óréttlátt
aö gjalda fyrir þaö, aö tilheyra
COULEURS F.T LUMIF.RE DE I R AMí'eS ~4>\
V'...2 75-paris /V r vR<S>\
Place de la Concorde [ / >
la Rue Royale et la Madcleine j ^
10/6296 \ /. r £
\/ cb—si A O’w %£La.
i ívt ^JLL o/ILs s.
-VlAvi

^ A £
’ . 91 r * '-xj Q
W# 0C.
5 3
\e
«3
te.
%
þ-
h

79

\-cÁjíU
ta
y
y
!
/*
' <V JcA-xJ-JxS-í
A
>
lcr\
• u ✓• , / *
ju-SW* ,
<- - y • \
/v W. r~C\A. tj/L _
v Á n ð t u í
✓n s "
I !•' Vl
N
1 LjSiS'

1 /L{ c--«
ÁÍl SýLC-

IP0CT C#A0 orv^--------^ l
» 0)
---c—
--V—,
l
\%4
íu- p.o'y'
i u
k

SALAÍ.IANCA.- 5
Torre del aire
Tour de l'Air
The Tower in the air

nifi'c^o e» P"
Þessi póstkort fékk Helgarpósturlnn frá sérlegum útsendara á flakki hans milli Frakkiands, Irans og Spánar. Eins og sjá má taka kveöjurnar miö af rlkjandi aöstæöum hverju sinni.