Helgarpósturinn - 09.05.1980, Blaðsíða 9

9
_Jie/garpásturinn.
Föstudagur 9. maí 1980
,,ÞvI þaö eru börnin sem skapa voriö hérna. Þegar ég var ungur
drengur voru það farfuglarnir. Munurinn er raunar enginn, þvi allt
um lifiö vitni ber”.
VOR - EÐA HVAÐ?
I merkri skáldsögu og ágætri
setti Johan Borgen eitt sinn á
talsveröar ræöu'r'um skap-
geröareinkenni þess fólks sem
byggir norðurhjara veraldar.
Kom-þar meðal annars fram i
máli einnar söguhetjunnar aö
hún kvaö Suöur-Evrópumenn
aldrei mundu skilja þaö fólk
sem lyndiseinkunnir sinar ætti
undir „nóttlausum voraldarver-
öldum”, enda hlyti þaö fólk aö
veröa i meiralagi kyndugt sem
byggi hálft áriö i myrkri. hinn
helminginn I samfelldri birtu.
Sjálfsagt eru þessar vanga-
ekkert vor en morguninn eflir er
þaö allt i emu þarna. Svona var
þaö i þaö minnsta hér um dag-
inn. Skyndilega og eins og hendi
væri veifað hafði vorgyðjan
svifiö úr suörænum geim, og
maöur var kominn meö ljóö
þjóöskáldanna á tungu allt frá
Steingrimi og Jónasi til Tóm-
asar og Daviðs.
Aþreifanlegast vormerkiö hér
i þéttbýlinu er reyndar ekki
veöurfarslegt. Vilborg Dag-
bjartsdóttir orti einu sinni
fallegt ljóö um litil börn meö
skólatöskur sem kæmu meö
Heimir Pálsson — Hraf n Gunnlaugsson — Jónas Jónassori - Magnea J. Matthias-
dóttlr— Páll Heiðar Jónsson— SteinunnSigurðardóttir — Þráinn Bertelsson
Hringborðið
I dag skrifar Heimir Pálsson
velturhjá Borgen aöeins angi af
gamalli kenningu áhrif lofts-
lags og staðhátta á lunderni
þjóöa, og visast er þetta allt út i
bláinn. En samt leita svona
hugsanir býsna oft á mig og ekki
sist þegar ég þykist allt I einu
uppgötva aö undriö mikla hefur
gerst. Þvi hvað sem líöur allri
himintunglaspeki er ég viss um
að voriö kemur á einum degi
eöa einni nóttu. Aö kvöldi er
haustiö. Allt I einu eru þessi
börn sem komu meö haustiö I
fyrra komin meö voriö i ár:
Heilu borgarhverfin glymja af
hávaöa þeirra við knattleiki og
aörar fornar iþróttir svo sem
teygjutvist. Þvi þaö eru börnin
sem skapa vorið hérna. Þegar
ég var ungur drengur voru þaö
farfuglarnir. Munurinn raunar
enginn er, þvi allt um lifiö vitni
ber.
En það eru ekki einasta börn-
in sem breytast. Þaö birtir yfir
svip hinna fullvöxnu lika. Jafn-
vel þeir sem ekki togaöist á
brosvipra allan veturinn eru nú
orðnir hlæjandi út að eyrum. Og
svo er eins og allt fari úr skorð-
um: Rithöfundar taka sig
saman og hlaupa eins og kálfar
út um völlinn, ög áhorfendur
vita varla hvort þeir eiga að
hlæja eða gráta. Stjörnufræö-
ingar gerast leikritaskáld og
annaö þar fram eftir götunum.
Já, svona er gaman á vorin og
manngæskan alls ráöandi. Og
þegar mér er fyrirskrifaö aö
fylla hringboröiö, reynist mér
næstum ógerningur að hugsa
eina einustu alvarlega hugsun,
þvi jafnvel hugur kennarans á
dapurlegasta tima ársins,
prófatíma, verður ábyrgöarlaus
eins og rithöfundar og kálfar.
Það sem ég kemst næst alvöru-
hugsun er aö rifja upp tillögu
sem Sverrir Hólmarsson flutti
eitt sinn i útvarp og var eitthvaö
á þessa leiö:
Fridagar á Islandi eru aö visu
býsna margir og fjölbreytilegir.
En þeir vilja nýtast illa, þvi
veöriö :hefur ákvebna tilhneig-
ingu til aö veröa vont á fridög-
um. Væri þvl ekki ráö aö fela nú
forseta landsins aö stjórna fri-
dögum — og haga þeim eftif
veðurútliti. Forsetinn-gengi ein-
faldlega út á hlað og liti til
veöurs. Væri sólfar I lofti og út-
litiö gott segöi hann sem svo:
Nú er veður til aö halda jól. Nú
gef ég þjóö minni jólafri.
Mér vitanlega hefur enginn
oröiö til aö halda þessari ágætu
tillögu Sverris aö makleikum á
loft. Mér þykir þvi full ástæöa til
aö minna á hana nú þegar flutn-
ingsmaðurinn hefur greiöan aö-
gang aö löggjafanum og for-
setakjör er fyrir dyrum.
En rétt i skrifuöum oröum er
ég óþyrmilega minntur á að ég
bý á Islandi. Þvi einmitt i miöj-
um vorgáskanum og gleðinni
yfir birtunni — þá fer aö snjóa!
Kannski ég verði þá eftir allt
saman aö fara aö hugsa alvar-
lega um rithöfunda og kálfa? Ég
held ég hlifi lesendum Helgar-
póstsins viö þvi sem þá færi á
blað.
1 von um bjarta tiö og blóm i
haga....
VETTVANGUR
Árni Björnsson:
NÖLDUR
III meðferð
Þaö er meö þvi hallærislegra
sem maöur gerir . aö birta leiö-
réttingar viömeðferöeigin texta i
blööum. Oftast bitur maöur á
jaxlinn og lætur vera. En eim-
hvern timann springur blaöran.
Með pistli minum fyrir viku er
birt teikning af Jóhannesi
Brahms á efri árum, en undir
henni stendur: „Hamborgarinn
Brahms um þaö leyti sem hann
iauk viö Sálumessuna.” I pistli
mlnum stóö lika jafnskýrum
stöfum, aö Brahms heföi ekki
verið nema hálffertugur, þegar
hann lauk þessu verki. Eftir
myndinni að dæma heföi hann þvi
elst furöufljótt.
Máliö er þannig vaxiö, að
undirritaöur kom meö fjórar
myndir með pistlinum meö Sálu-
messu Brahms og myndatexta
með hverri og einni. Myndtext-
arnir voru eftirfarandi:
1. Hamborgarinn Brahms um
þaö leyti sem hann lauk viö Sálu-
messuna, 2. Vinaröldungurinn
Brahms með tónsprotann, 3.
Marteinn H. Friðriksson, 4. Sir
Charles Groves. Vel var mér ljóst
að varlayrði rúm tilaö birta allar
fjórar myndimar. En ég gleymdi
þvi, sem ég átti þó aö vita, að á
dagblöðum og vikublööum er
yfirleitt ekkert eftirlit haft meö
þvi, aö samræmi sé milli mynda
og efnis. Maöur veröur helst ab
standa sjálfur yfir þessu alla leiö
inn I pressuna.
Mér er án efa kunnugra en
mörgum öörum, að flest blööin
eru of fáliöuö og vinnuaðstaöan of
aðkreppt til þess aö unnt sé aö
fylgja þess konar hlutum eftir
sem skyldi. En þaö hvarflar oft
aö, hvort maöur eigi nokkuö ab
láta hafa sig I þaö aö setja efni I
blöö, sem ekki hafa tök á aö
tryggja rétta birtingu þess. Sumir
eru viðkvæmir undir meöhöndlun
afkvæma sinna.
Annaö hleypti svartagalli út I
blóðið. Kafli 1 pistlinum fjallaöi
um hraklega framkomu viö
æfingastjóra. Ég velti þvl lengi
fyrir mér, hvort millifyrirsögnin
skyldi vera meö bókstöfum
„hundraðogellefu meöferö” eöa
tölustöfum. Aö lokum fannst mér
tölustafirnir • sniðugri: III
meðferö. En þá þurfti einhver i
prentsmiðljunni eða á ritstjórn-
inni aö hafa vit fyrir mér, og i
blaöinu stóö „111 meöferð”. Og
mér fannst hún ill.
Ég ætla bara aö vona, aö sá til-
geröarlegi samtitill Eyrna lyst,
sem ég tók reyndar úr þýöingu
Jóns Þorlákssonar á Paradisar-
missi Miltons veröi ekki látinn
fylgja þessum pistli, sem alls ekki
fjallar um eyrna lyst. Þaö kom
nefnileg fyrir i haust, aö ég beitti
honum eitt sinn I handriti I Sansa
lyst.af þvi að ég fór heyrnarlaus
á tónleika til þess þó, aö sjá og
skynja mikinn fiðlara sem mig
haföi áratugum saman langaö aö
hafa i návigi. En þeirri breytingu
var ekki sinnt af Helgarpósti.
Meira raus
tJr þvi ég er byrjaður aö nöldra
og kemst ekki strax aftur i gott
skap, er best aö nota tækifæriö og
skipta sér af fleiri hlutum.
Siguröur nokkur Svavarsson
skrifar um smalastúlkuna, og
varla eru vitleysur hans setjurum
aö kenna. Nálægt upphafi segir-
hann, aö miklar vonir hafi veriö
bundnar viö Sigurö málara af
samtið hans. Þaö er stórt orö
Hákot. „Samtiöin” hafði enn
minni skilning á Siguröi en Jóni
Sigurðssyni, og var þar þó van-
þörf. Þegar Ihalds- og krataaum-
ingjar i dag segja, aö „öll þjóöin”
hafi staöiö að baki Jóni Sigurðs-
syni, þá ljúga þeirmeira en aum-
lega.
Þaö voru fáir ágætismenn eins
og til dæmis Jónarnir þrir, Arna-
son, Guömundsson og Sigurösson,
sem kunnu að meta Sigurö
málara. Og ég veit, aö „samtfö”
Þorgeirs Þorgeirssonar heföi
ekki haft meira álit á honum en
„samtiö” Siguröar málara. Þaö
voru bara einstaka ágætismenn
eins og ég. Og sem betur fer er
Þorgeir ekki dauður enn.
— oOo —
Ath.: Helgarpósturinn biöur
ágætan greinahcfund sinn og þá
jafnframt lesendur auömjúklega
afsökunar á þessum mistökum.
„Ætli ég sé ekki sambland af
islending og Palestinumanni. Ég
er fæddur og uppalinn i Jerúsal-
em, en sföustu fjórtán árin hef ég
búið á tslandi og er orðinn
islenskur rikisborgari. Rætur
mínar liggja þvi i Palestinu, en
hugsanagangur minn í dag svipar
þó til rikjandi þankagangs hér á
islandi.”
Það er Allan Jamil Shwaiki 36
ára „isienskur paiestinumaður”
sem þessi orð mælir. Hann kom i
heimsókn til isiands árið 1966 og
sú heimsókn stendur ennþá yfir.
Strax ári eftir islandskomuna
kvæntist hanif Islenskri stúiku,
Siguriaugu Asgeirsdóttur úr
Hafnarfirði. Þau eiga nú 3 börn —
Asgeir Jamil 10 ára, Diönu 8 ára
og Hildu 7 ára. Nú gengur Sigur-
laug mcð fjórða barn þeirra.
En hvers vegna dettur Pale-
stinumanni það i hug, aö heim-
sækja Island? Allan svar-
ar þvi: „Ég var I háskóla i Sýr-
landi á þessum árum, en vann i
leyfum á hóteli i Jerúsalem.
Þá kynntist ég nokkrum
Islendingum sem voru þar á
ferðalagi. Þeir hvöttu mig ein-
dregið til að koma til íslands og
ég lét veröa af því eins fljótt og ég
gat. Þegar ég kom hingaö i októ-
ber 1966, þá hitti ég þetta fólk og
það hjálpaði mér á allan hátt. Ot-
vegaði mér vinnu, húsnæöi og
fleira. Það var þó aldrei ætlun
min að flytjast hingað, en örlögin
gripu þar i taumana. Ég kynntist
Sillu, varðástfanginn og hef veriö
hér síðan.”
Allan talar islenskuna allvel, en
þó með talsverðum hreim. Ilann
segir aö það sæki sifellt að honum
heimþrá og þótt hann hafi alltaf
við og viö farið á sínar æskuslóöir
— til Jerúsalem — þá langi hann
til aö fara utan fljótlega aftur
með fjölskylduna. „Ég vil gjarn-
an fara út og kannski dvelja þar i
eins og eitt ár og koma svo aftur
til Islands,” segir hann.
//Sýður uppúr"
Allan bjó á sinum tima I jórd-
„A minu heimili rikir fullt jafnrétti kynjanna” segir Allan Jamil
„iSRAELSMENN
MISSA TÖKIN
FYRR EN SIÐAR"
SEGIR ALLAN JAMIL SHWAIKI
ÍSLENSKUR PALESTÍNUMAÐUR
anska-hluta Jerúsalem og var
brottfluttur, þegar striðiö braust
út 1967. Eins og mönnum er
kunnugt er Jerúsalem nú undir
stjórn Israelsmanna. „Astandiö i
Jerúsalem og á herteknu svæöun-
um I Palestinu er allt annaö en
gott, segir Allan. „Þegar ég hef
fariö i heimsóknir, þá finn ég þaö
á minu fólki, að það er óánægt.
Gyðingarnir kúga Palestinumenn
á allra handa máta og ég finn þaö
á minu fólki, aö mikil biturö og
reiöi rikir I garö Gyöinga. Ég ótt-
ast að upp úr sjóði fyrr en siðar.”
Allan segist sjálfur hafa verið
nokkuð áhugasamur i pólitik á
yngri árum, þegar hann var I há-
skóla. „Eg var i kringum 1960
félagi i róttækri trúarhreyfingu
Palestinumanna, sem nefndist
Hisb A1 Tahrir. Þetta var og er
leynihreyfing sem stefnir aö
byltingu og er stranglega bönnuö
i dag. Þaö var mikiö leynimakk i
kringum þetta allt saman og okk-
ur var sagt að leiðtogi hreyf-
ingarinnar dveldist einhvers
staöar I Indlandi eöa Persiu. Ég
missti þó fljótlega áhugann á
þessu og hætti i hreyfingunni eftir
þrjá mánuöi. Siöan hef ég ekki
skipt mér af pólitik”.
Allan er mjög orðvar, þegar
hann ræöir málefni Palestinu-
manna og Israelsmanna og vill
greinilega ekki of mikiö um þau
mál ræöa. Hann kveður þessi mál
mjög viðkvæm og þó hann sé i dag
islenskur rlkisborgari, þá geti
hann ekki talað opinskatt um alla
samskiptaörðugleikana milli
Gyðinga og Palestinumanna.
Hann vill t.a.m. lltiö tjá sig um
skæruliðastarfsemi PLO manna
og segist enga skoðun hafa á
þeirri hreyfingu. „Arafat var
ekki kominn til skjalanna, þegar
ég fór frá Jerúsalem,” segir
hann. „Þó held ég að hann og
fylgismenn hans njóti talsverös
stuðnings meðal Palestinu-
manna.
Allan nefnir, að Palestinumenn
telji þaö aöeins timaspursmál
hvenær Jerúsalem verði aftur
þeirra. Þaö tryöi enginn á ævar-
andi völd gyðinga i borginni helgu
— Jerúsalem. „Þetta hefur veriö
þannig frá örófi alda. Einn stjórn-
andi i dag, annar á morgun. Þaö
er svo mikil andstaöan gegn
Israelsmönnum, aö þeir hljóta aö
missa tökin á þessu fyrr en
siöar”.
Allan er meö bflabjörgun hér á
landi. Hann er meö einskonar
kranaþjónustu upp viö Rauöa-
vatn og þar rífur hann i sundur
gamla bfla og selur úr þeim nýti-‘
lega hluti. Allan býr einnig meö
fjölskyldu sinni þarna uppfrá og
nefnir bæ sinn Rauðahvamm.
Þaö hefur ekki gengið snuröu-
laust fyrir hann, aö fá vegabréfs-
áritun til Jerúsalem, eftir aö
Israelsmenn tóku þar yfir. Hann
segir umsóknir sinar hafa þvælst
i kerfinu lengi og loks veriö af-
greiddar eftir dúk og disk og
heföu þá veriö allt annað en ódýr-
ar. „Þetta hefur þó breyst tals-
vert, eftir að ég varð íslenskur
rikisborgari. Sem Palestinumað-
ur gekk það erfiðlega fyrir mig að
fá leyfi til að heimsækja heima-
land mitt, en sem Islendingur er
það litið vandamál. Svona er
þetta nú öfugsnúið. Innfæddir
Palestinumenn eru tortryggöir á
allan hátt, en.eriendir túristar
geta erfiöleikalitið fengið að
heimsækja Jerúsalem. Svona á-
stand geta þjóðhollir Palestinu-
menn ekki þolað til lengdar.”
Allan er ekki sá eini á Islandi,
sem hefur komið frá Austurlönd-
um nær. „Það voru hér á landi
um 20 einstaklingar frá, Sýrlandi,
Egyptalandi, Líbanon og löndun-
um þar um kring. Nú eru þeir
flestir farnir til Sviþjóöar og hér á
landi eru núna aðeins þrlr eöa
fjórir”.
Múhameðstrúar
— Hvernig finnst þér nú þitt
nýja heimaland — Island — i
samanburði við fæðingarstað
þinn?
„Þetta eru auðvitað algjörlega
tveir ólikir heimar. Menningin er
allt önnur hér á Vesturlöndum og
afstaða fólks til tilverunnar ööru-
visi. Mér fellur vel við íslendinga.
Þeíta er gott fólk og vingjarnlegt
sem fljótlegt er að kynnast. Hins
vegar mætti veðrið vera betra hér
á landi.”
Þess má geta, að Allan og öll
fjölskylda hans er Múhameöstrú-
ar. Viö spyrjum hann hvort fariö
væri nákvæmlega eftir Kóranin-
um á heimili hans. „Já viö reyn-
um það,” svarar hann. „Viö
drekkum ekki áfenga drykki og
heiörum lögmálið. Ég vil hins
vegar taka það fram, vegna um-
ræöna I sambandi við stööu kon-
unnar hjá múhameðstrúarmönn-
um, aö þaö er alrangt aö lögmáliö
sem slikt setji konuna undir vald
karlmannsins. Það er seinni tima
þjóöfélagstúlkun i ýmsum lönd-
um múhameöstrúarmanna.
A.m.k. er fullt jafnrétti hér á
þessu heimili,” sagði Allan Jamil
Shwaiki, islenskur Palestinumaö-
ur.