Helgarpósturinn - 27.06.1980, Blaðsíða 18

18
Sumarkvikmyndir * 17
er Robert Mulligan og með aöal-
hlutverk fara Ellen Burstyn og
Alan Alda.
Nýja bfó mun á næstunni hefja
sýningar á bandarisku myndinni
Somebody Killed her Husband,
sem leikstýrö er af Lamont John-
son meö Jeff Bridges og Farrah
Fawcett-Majors I aöalhlutverk-
unum. Er þetta tryllir i gaman-
sömum stil.
Breaking Away fjallar um
unglinga i borg einni í Indiana-
fylki i Bandarikjunum. Aöalhlut-
verk eru I höndum Dennis Christ-
opher og Dennis Quaid. Leikstjóri
er Peter Yates, sá hinn sami og
gerði The Deep, sem sýnd var I
Stjörnubiói fyrir nokkrum árum.
Þá er væntanleg nýleg mynd
eftir meistara Robert Altman, og
heitir hiin Quintet, meö Paul
Newman i aöalhlutverkinu.
, Af öörum væntanlegum mynd-
um I Nýja bió má nefna Norma
Ree meö Sally Field i aðalhlut-
verkinu, sciencefiction myndina
Alien, sem leikstýrö er af Ridley
Scott, The Rose, þar sem fjallaö
er um ævi söngkonunnar Janis
Joplin, og siöast en ekki sist skal
nefnd La Luna eftir Italska leik-
stjórann Bertolucci, sem nærri
því kom á siöustu kvik-
myndahátiö.
Háskólabió mun eins og
Laugarásbió hefja sýningar á
óöali feöranna um þessa helgi.
Eftir aö sýningum á þeirri mynd
lýkur er væntanleg myndin Up in
smoke meö háöfuglinum Cheech
og Chong, en sil mynd fjallar um
grashippa i Kaliforniu og flótta
þeirra undan vöröum laga og
réttar. Leikstjóri er Lou Adler.
Einnig er væntanleg frönsk
mynd, sem heitirupp á engilsax-
nesku Funny People og er tekin
meö falinni myndavél. Sá sem
stjórnar þeim herlegheitum er
Jamie Uys.
Sidney Sheldon er vinsæll höf-
undur hér sem annars staöar og
aöalhlutverk i þeirri mynd fara
Audrey Hepburn og James
Mason.
Loks skal getið stórmyndar
meö Clint Eastwood og heitir
Flótti frá Alcatraz. Leikstjóri er
sá gamli hundurDonSiegel. Segir
myndin frá flótta úr hinu marg-
fræga Alcatraz fangelsi i
Ameriku.
Af væntanlegum mánudags-
myndum eru nokkrar, sem telja
má nokkuö bitastæöar. Þar má
nefna Silungana (Las truchas),
sem leikstýrð er af José Luis
Garcia Sanchez. Ku þaö vera
geysiskemmtileg mynd. Ekki má
gleyma áframhaldinu af Jacques
Tati og mynd hans Mon oncle.
ttalski leikstjórinn Luchino
Visconti mun einnig heiöra okkur
meö nýlegri mynd, Sakleysingj-
anum.
Háskólabió hefur nýlega fest
kaup á fjölda mynda, sem settar
veröa á mánudagssýningar á
næsta ári og veröur ekki hjá þvi
komist aö nefna tvær þeirra á
nafn: Messer im Kopf (Hnifur i
höföi) eftir Reinhard Hauff og A
ári meö 13 tunglum eftir
Fassbinder. Má hiklaust telja
þetta góöan feng, en erfitt veröur
aö þreyja heilan vetur.
pln Fassbinder er væntanlegur
af fleiri stööum, því Regnboginn
mun I sumar sýna nýlega mynd
hans sem hefur fariö sigurför um
Evrópu siöustu mánuöi og notiö
meiri almenningshylli en fyrri
myndir hans. Þetta er Hjónaband
Mariu Braun, meö Hönnu
Schygullu og Klaus Löwitsch i
aöalhlutverkunum. Þar segir frá
ungri konu, sem kemur sér áfram
I atvinnulifinu á sama tima og
Þýskaland er á uppleiö eftir striö
og má segja aö konan sé eins
konar tákn fyrir þýska efnahags-
undriö.
Aðrar myndir. sem væntan-
legar eru i Regnbogann eruEtt
Hanna Schygulla sem Maria
Braun i væntanlegri mynd Fass-
binders.
anstændigt liv, eftir sænska leik-
stjórann Stefen Jarl.
Væntanleg er einnig
bandariska myndin Sea Waltz
sem leikstýrð er af Andrew
MacLagels, þeim sem geröi Villi-
gæsirnar. Stjörnuleikarar i þeirri
mynd eru Gergory Peck, Roger
Moore og David Niven.
Samuel Fuller er gamal-
reyndur leikstjóri svokallaöra B-
mynda og er nýjasta mynd hans
væntanleg og heitir The Big Red
One meö Lee Marvin I aöalhlut-
verki.
Ein vinsælasta hryllingsmynd
siöasta árs er Amityville Horror,
gerö af leikstjóranum Stuart
Rosenberg meö Rod Steiger og
Margot Kidder. Mun hún ein-
hverntima á næstu mánuöum fá
hár islenskra biógesta til aö risa.
Aö lokum skal nefnd visinda-
myndin Saturn 3 eftir Stanley
Donen meö Kirk Douglas.
A næstunni munum við svo
birta lista yfir væntanlegar
myndir i fleiri kvikmyndahúsum.
— GB
E/NS OG KÓRALL í DJÚPUM SJÓ
r r
r r
Listahátiö 1980
Þióöleikhúsið:
Væri ég aöeins einn af þessum
fáu. Dagskrá á aldarafmæli
Jóhanns Sigurjónssonar.
Umsjón Þórhallur Sigurösson
og Arni Ibsen. Flytjendur: Arn-
ar Jónsson, Guöbjörg Þor-
bjarnardóttir, Gunnar Eyjólfs-
son, Helga Bachmann, Helga E.
Jónsdóttir, Herdis Þorvalds-
dóttir, Jón S. Gunnarsson,
Kristbjörg Kjeld, Randver Þor-
láksson, Jórunn Magnea
Magnúsdóttir.
Þaö var vel til fundiö hjá
Þjóðleikhúsinu aö efna til sér-
stakrar dagskrár um Jóhann
Sigurjónsson á aldarafmæli
hans. Og ennþá skemmtilegra
var aö afmælisins var minnst
upp á dag sem er heldur sjald-
gæft um afmæli látinna stór-
menna.
Vissulega var Jóhann Sigur-
jónsson stórmenni. I fyrsta lagi
var ham forystumaöur merks
timabils I bókmenntasögunni,
þess tima þegar nokkrir ungir
höfundar settust aö erlendis og
hösluöu sér þar völl sem rithöf-
undar. Hann var elstur i þessum
hópi og sá fyrsti sem reyndi aö
lifa af ritstörfum einum.
1 ööru lagi er hann einn fyrsti
tslendingur til þess aö leggja
fyrir sig leikritagerö svo til ein-
vöröungu og veröur einna fyrst-
ur til þess aö skrifa leikrit sem
einhver veigur er I.
1 þriöja lagi er hann fyrsti
islenski nútimarithöfundurinn
sem slær i gegn erlendis, meö
leikriti sinu Fjalla-Eyvindi sem
sýnt var vitt um Evrópu.
í fjóröa lagi er hann eitt af
meiriháttar ljóöskáldum þjóö-
arinnar og aö mörgu leyti boö-
beri nýrra hugmynda þar.
Slöast en ekki slst hefur
Jóhann Sigurjónsson veriö
ákaflega sérkennilegur
persónuleiki meö fágætt hug-
myndaflug. Kemur þaö ekki sist
fram fyrir utan skáldverkin, I
uppfinningum hans, en þeirra
frægust er ryklokiö góöa sem
setja átti yfir bjórkollur til
varnar þvi aö ryk og flugur
spilltu bjórnum. A þessu og
fleiru fékk hann einkaleyfi og
jafnvel framleiöendur en aldrei
varö hann rlkur af.
Jóhann Sigurjónsson var af
þeirri kynslóö skálda sem kennd
er viö nýrómantik. Slikir merki-
miöar hafa aö vlsu takmarkaö
gildi en geta engu aö slöur veriö
gagnlegir til aö segja deili á
mönnum og verkum. En I slik-
um bókmenntasögulegum heit-
um felst fyrst og fremst ákveöin
hugmynd um helstu viöhorf
skoðanir og tilfinningar sem
mest eru áberandi á hverjum
tlma.
Nýrómantlkinni tengjast hug-
myndir eins og dýrkun snilligáf-
unnar, dýrkun hamslausra til-
finninga og hömlulauss llfs, aö
réttur tilfinninganna sé æöri
skyldum viö samfélagiö. Ýmiss
konar drungaleg mystik liggur I
loftinu, hugurinn sveiflast frá
æöstu gleöi til dýpstu ör-
væntingar og sá er sælastur sem
hefur elskaö svo heitt aö hann
bókstaflega kremst I tætlur af
ástarsorg.
Eftir þessum hugmyndum
reyndu ungir listamenn uppúr
aldamótum aö lifa, og þar sem
þetta liferni var ekkert sérstak-
iega heiisusamiegt fóru margir
flatt á þvl.
Þaö er samdóma álit allra
sem skrifaö hafa um Jóhann aö
hann hafi veriö mikill llfs-
nautnamaöur og aö fáir menn
hafi veriö jafnskemmtilegir I
viöræöu. Ég ætla ekki aö fara aö
rekja æviferil hans, en segja má
aö sá ferill hafi veriö llkastur
nýrómantlskri skáldsögu. Hann
hvarf frá nærri fullloknu námi
til aö gerast listamaöur, liföi
hátt I fátækt, varö frægur,
veiktist illa og þjáöist og dó
ungur frá miklum hugmyndum.
í afmælisdagskrá Þjóöleik-
hússlns var brugðiö upp mynd
af llfi og starfi Jóhanns Sigur-
jónssonar. Lögö var áhersla á
aö lýsa manninum og sýna hug-
myndir hans og hugmynda-
heim. 1 þessum tilgangi var
farið meö kafla úr leikritum
hans, flutt nokkur ljóö, lesið úr
bréfum hans og einnig lesiö úr
ýmsu þvl sem um hann hefur
veriö skrifaö.
Þaö er mikiö vandaverk aö
velja stutta kafla úr leikritum
sem gefa eiga hugmynd um
verkiö og varla hægt. Þeir kafK
ar sem þarna voru fluttir gáfu
hugmynd um vlöfangsefni leik-
ritanna og sýndu hvernig ýmsar
hugmyndir Jóhanns birtast I
leiktextanum. Ég held aö þetta
hafi veriö skynsamlegt af þeim
sem völdu og annaö varla hægt I
stuttri dagskrá. Um val ljóö-
anna má svo sem deila, sum
þeirra sem voru þarna flutt hafa
takmarkaö gildi, en sýna samt
ákveönarhliöar á skáldinu. Mér
þótti einna forvitnilegast aö
heyra lesiö úr bréfum Jóhanns
og er greinilegt aö höfundar
dagskrárinnar hafa leitaö vlöa
fanga og lagt mikiö á sig til aö
finna skemmtilega og lýsandi
kafla I bréfum skáldsins.
Þetta var sem sagt notaleg-
asta kvöldstund sem gaf góöa
mynd af manninum og skáldinu
Jóhanni Sigurjónssyni.
G.Ast.
' y f : f ’ * ’.t í. . . ’. i
Föstudagur 27. júní 1980
ROKKIÐ LENG! UFI!
iö ungmenna, á annan tuginn, þvi þeir flu
rd
laugardagskvöld, til að hiyða á
bresku hljómsveitina The
Clash. Þau hungraði I rokk og er
það ekki aö undra, þvi aö nú eru
liöin tvö ár siöan hér var siöast
á ferðinni góö rokkhljómsveit,
þ.e. þegar Stranglers komu
hingaö.
Hljómleikarnir á laugardag-
inn byrjuöu á tiltölulega réttum
tima, meö þvi aö gúanó-rokk
hljómsveitin Utangarösmenn
léku nokkur lög viö góðar undir-
tektir áheyrenda. Ég fullyrði aö
engin önnur Islensk hljómsveit
heföi veriö betur til þess fallin
aö opna hljómleika þessa.
Kröftug spilamennska þeirra og
framkoma kýldu strax upp
stuðiö og skiluöu þeir áheyr-
endum vel heitum i hendurnar á
Clash.
Eftir stutt hlé og smá tauga-
veiklun i Sæma rokkara birtust
kallaöir og stappaðir fram
aftur.
En hvaö er þaö sem fólkið
hreifst svona af? Jú, þaö er al-
veg áreiöanlegtaöClash er ein-
hver besta rokkhljómsveit sem
starfandi er I heiminum i dag.
Tónlistin sem þeir flytja er há-
vær, hrá og ruddaleg, en engu
aö síöur mjög skemmtileg. At-
hyglisverö finnast mér þau
áhrif sem reggae-tónlist hefur
haft á tónlist þeirra og aö min-
um dómi er lagiö Armagideon
Time (sem var fyrsta aukalagiö
sem þeir fluttu) eitthvert besta
„hvita” reggae-lag sem gert
hefur veriö. Meölimir hljóm-
sveitarinnar eru allir hinir
ágætustu hljóöf æraleikarar,
einkum hreifst ég þó af
trommuleik Tropper Headons
en trommuleikur hans er skóla-
bókardæmi um þaö hvernig
góöur rokktrommari trommar.
Clash á sviöinu og hófu leik sinn
á laginu Clash City Rockers.
Næst kom svo gamalt rokklag,
Brand New Cadillac og slöan
komu lögin hvert af ööru.
Hversu mörg þau voru, treysti
ég mér ekki til aö segja um, en
eitt er vist aö þeir spiluöu alveg
örugglega öll þau lög sem mann
langaöi til aö heyra þá flytja. I
tæpa tvo tlma héldu þeir áfram
og keyröu svo sannarlega á fullu
I gegnum prógrammiö. Þaö
geröu reyndar flestir áheyr-
endur llka, þvi ég minnist ekki
slíkrarstemmingar á tónleikum
I Höllinni áöur. Aukalögin sem
hljómsveitin flutti voru eitthvaö
Tropper er Clash álika mikil-
vægur og Charlie Watts er fyrir
RollingStones og Mick Avory er
fyrir Kinks. Þaö sem mér þótti
helst ábótavant var þaö hversu
söngurinn kafnaöi oft I hávaö-
anum af hljóöfæraleiknum og
eins fannst mér lltiö heyrast af
orgelleik Micky Gallaghers.
LEn þetta eru þó aöems. smá-
vægilegir hlutir i samanburöi
viö þá ómældu skemmtun sem
ég haföi af hljómleikum þess-
um. Þaö er bara vonandi aö ekki
þurfi aftur aö blöa I tiu ár eftir
þvl aö listahátlðarnefnd fái
hingaö rokkhljómsveit svipaöa
þessari aö gæöum.
Clash I Laugardalshöll — „ég minnist ekki slikrar stemningar á tón-
leikum I Höllinni áöur...” segir Gunnlaugur m.a. I umsögn sinni.
Ská/dsaga um glæp
Maj Sjöwall og Per Wahlöö:
Brunabiilinn sem týndist. Þýö-
andi ólafur. Jónsson. Ctg. Mál
og menning, Reykjavlk 1980.
Þaö varáriö 1965sem út kom I
Svlþjóö bókin Roseanna eftir
þau Sjöwall og Wahlöö. Hún var
upphafið aö 10 sagna flokki sem
bar undirtitilinn „roman omei.t
brott” (skáldsaga um glæp).
Slöasta bókin I þessum flokki
kom út 1975 og bar heitiö
Terroristerna. Mál og menning
enginn greiöi geröur meö þvl
aö skýra frá efni sögunnar,
heldur veröur freistaö aö greina
frá þvf sem einkennir sagna-
flokkinn og skilur hann frá
öörum sömu tegundar en
ómerkari.
I sögunum öllum eru sömu
persónurnar I aöalhlutverkum,
Martin Beck, Lennart Kollberg,
Per Mánsson, Gunvald Larsson
o.fl. Þessir menn eru engin
ofurmenni, heldur einungis
lögreglumenn sem reyna aö
Ét\
p! Bókmenntir
Æmi eftir Slgurð Svavarsson

hefur nú gefiö út á Islensku 5
þessara sagna.
Þaö er skemmst frá þvi aö
segja aö sögurnar hafa oröiö
feikilega vinsælar I Skandinavlu
og ég veit ekki betur en aö
Islendingar séu sömu skoöunar,
Nokkrir gagnrýnendur hafa
gengiö svo langt aö kalla
höfundana þá bestu I heiminum
á sviöi lögreglusagna.
Sagan um brunabílinn sem
hvarf er heföbundin lögreglu-
saga I þeim skilningi aö hún
byggir á spennu sem stööugt
magnast eftir þvl sem á llöur.
Aö endingu tekst þó löggunum
aögreiöa úr öllum flækjum. Þaö
segir sig sjálft aö lesendum er
gegna sinu starfi af bestu getu,
þó þeir séu oft dauöleiöir á þvi.
Hvorki likamlega né andlega
standa þeir uppúr, „ekki
Bondarheldur Snæhólmar” eins
og einn kunningi minn oröaöi
þaö. Höfundarnir nota alltaf
sjónarhorn alviturs höfundar og
skyggnast jafnan I hug alira
persónanna. Mannlýsingar eru
allar mjög næmar og umfram
allt eöliiegar. Þessi einlægni I
persónusköpun gerir þaö aö
verkum aö hraöi frásagnar-
innar minnkar en aftur á móti
veröur hún trúverðugri, mann-
legri. Heimilisaöstæöum
lögreglumannanna er mikiö
blandaö I sögurnar og þaö á sinn