Helgarpósturinn - 10.10.1980, Side 4

Föstudagur 10. október 1980 —he/garpósturínrL
NAFN: Guðmundur G. Þórarinsson STAÐA: Alþingismaður FÆDDUR: 29. október 1939 HEIMILI:
Langholtsvegur 167 A HEIMILISHAGIR: Eiginkona Anna Björg Jónsdóttir og eiga þau fjögur
börn BIFREIÐ: Scout jeppabifreið árg. 1974 ÁHUGAMÁL: Skák, stjörnufræði og jarðfræði
Á undir högg að sækja meðal flokksmanna
Efnahagsmáli^-eru auOvitaO enn mál málanna i islenskri pólitík. Rikisstjórn Gunnars Thorodd-
sen berst eins og fyrri stjórnir viö veröbólgudrauginn og eru deildar meiningar um þaö, hvernig
staöan sé i þeirri giimu. Guömundur G. Þórarinsson alþingismaöur framsóknar hér I Reykjavik, er
ekki of ánægöur meö þróun mála i þeim efnum og telur aö niöurtalningarleiöin svokallaða.sem
Framsóknarflokkurinn hampaöi hvaö mest I siöustu kosningabaráttu sé ekki framkvæmd, eins og
stjórnarsáttmálinn hafi gefiö til kynna. —
1 Stjarna Guömundar G. Þórarinssonar hefur risiö hratt i stjórnmálunum á siöasta áratug. Hann
hóf stjórnmáiaþátttöku fyrir alvöru, eftir formennsku sfna I Skáksambandi islands og varö frægur
um heimsbyggö alla er hann stjórnaöi skákeinvigi Fisher—Spassky.
Guömundur er i Yfirheyrslu Helgarpóstsins og rætt almennt um stjórnmálin i dag og persónuna
Guömund G. Þórarinsson i þeirri hringiöu.
Niöurtalning i efnahagsmál-
um var lausnarorö Framsóknar
I siöustu kosningum og sagt aö
þúhafir veriöeinn aöalhöfundur
og heilinn aö baki þeim hug-
myndum. Nú veröur ekki séö,
aö þessi leiö hafi skilaö árangri.
Var þetta feilskot hjá þér og
þinum?
„Nei, langt þvi frá, en þaö er
kannski ofhól aö kalla mig
aöalhöfundinn aö niöurtalning-
unni. Þannig er mál meö vexti,
aö i Framsóknarflokknum
starfar hópur manna aö efna-
hagsmálum og sá hópur mótaöi
þessa stefnu fyrir siöustu kosn-
ingar eftir glettilega mikla
vinnu og athuganir. Margir
hagfræöingar og má þar
sérstaklega nefna John Kenneth
Gailbraith, hafa lýst þeirri
skoöun sinni aö I baráttunni
vegn veröbólgunni sé aöeins um
tvær leiöir aö velja. Annars
vegar atvinnuleysi, en hins
vegar eftirlit meö verölagi og
launum. Niöurtalning byggist á
siöamefndu leiöinni og þvi' aö ná
veröbólgunni niöur I áföngum. A
hinn bóginn hefur niöurtalning
ekki veriö reynd ennþá. Þaö
sem rikisstjómin hefur gert er
nánast lélegt afbrigöi af
veröstöövun, þar sem reynt hef-
ur verið aö halda niður veröi á
vömm og þjónustu, en i stefnu-
skrá framsóknarmanna þar
sem niöurtalning er höfuömark-
miöiö, er átt viö niöurtalningu
allra kostnaöarþátta, ekki
aöeins verölags á vörum og
þjónustu, heldur og búvöm-
verös, fiskverðs og sett hámark
á veröbætur launa.”
Rikistjórnin er sem sé aö
gera allt annaö en þiö
framsóknarmenn viljiö i efna-
hagsmálum?
„Rfkisstjórnin er ekki farin aö
framkvæma þá niöurtalningar-
stefnu sem viö lögöum til gmnd-
vallar og teljum uppistööu i
stjdrnarsáttmálanum.”
Ertu þar meö aö segja aö
þfnir flokksbræöur i rikisstjórn-
inni hafi ekki staöiö sig I stykk-
inu?
„Þaö má eflaust hafa mörg
orö um þetta og á ýmsa vegu.
Viö i' Framsóknarflokkum erum
óánægöir meö, aö þaö hefur ekki
veriö tekiö á þessum málum
eins og viö ætlumst til og f
samræmi viö okkar stefnu og
stjórnarsáttmálann. Viö bind-
um ákveönar vonir viö, aö þaö
muni nást samstaöa um þetta
og byggjum þær vonir á þvi, aö
rfkisstjórnin skipaöi efnahags-
málanefnd, sem frægt er oröiö,
og hún náöi samstööu um þær
aögeröir — þessar niöurtaln-
ingaraöferöir. Þessum tillögum
efnahagsmálanefndarinnar var
siöan visaö til ríkisstjórnarinn-
ar”
Og ekkert gerst siöan?
„Þaö hefur ekkert gerst
sföan. Rfkisstjórnin hefur veriö
mikiö á faraldsfæti i sumar og i
öörulagiveröur þaöaö játast aö
ámeöanaö kjarasamningareru
lausir og grunnkaupshækkanir
hafa ekki verið ákveönar er
ákaflega erfitt aö ákveöa niöur-
talningarprósentuna.”
En áttu innst inni von á þvi aö
Alþýöubandalagiö fari nokkurn
timan inn á þessa niöurtaln-
ingarleiö? Finnst þér málflutn-
ingur Alþýöubandalagsmanna
benda til þess?
„1 þvf sambandi get ég
eingöngu vfsaö til þess aö i
þessari efnahagsmálanefnd eru
tveir fulltrúar Alþýöubanda-
lagsins og þar var samstaöa um
þessa leiö án nokkurra fyrir-
vara. Auk þess er i hinu nýja
fjárlagafrumvarpi gert ráö
fyrir verulegu fé til efnahagsaö-
geröa. Þaö hlýtur aö skýrast á
næstu mánuöum hvort rfkis-
stjórnin fari þessa leiö I
baráttunni gegn veröbólgunni.”
Hvaö ætlar þú aö biöa lengi
eftir þvi aö rikisstjórnin
framkvæmi niöurta lningar-
leiöina.
„Ja, þetta er náttúrlega stór
spurning. Ég tel aö þaö sé
algjört lágmark, aö niöurtaln-
ing veröi komin i gang fyrir 1.
mars á næsta ári. Hins vegar
veröa menn aö horfast i augu
viö þaö, aö kosningar aftur og
aftur leysa engan vanda og þvi
veröa menn stundum aö leita aö
málamiölunarleiöum.
Aöalatriöiö er, aö þaö miöi i
rétta átt og sætta sig viö minni
árangur en mest mætti vera.”
Þú ert sem sagt aö gefa f
skyn, aö enda þótt rfkisstjórnin
fylgi ekki niöurtalningarleiöinni
fullkomlega, þá myndir þú
kannski neyöast tii aö styöja
hana áfram?
„Éger eingöngu aö segja þaö,
aöviöerum mjög óánægöir meö
framkvæmd efnahagsmálanna.
Viö höfum þar ákveöna stefnu
og ég tel aö hún veröi aö vera
komin til framkvæmda fyrir 1.
mars. Hins vegar segi ég þaö,
þegar þú biöur um ákveöin
tfmatakmörk, aö auövitaö geta
ýmsar aöstæöur hverju sinni
haft áhrif á ákvaröanir á hverj-
um tfma.”
En almennt talaö. Ertu
ánægöur meö árangurinn af
störfum þessarar rikisstjórnar
þaö sem af er?
„Ég held aö þaö hafi veriö
nokkuö góð samstaöa í þessari
rikisstjórn og ég er ánægður
meö ýmislegt sem hún hefur
gert, en er mjög óánægöur meö
efnahagsmálin. Er mjög
óánægöur meö þau.”
Finnst þér ríkisstjórnin hafa
veriö starfsöm þessa mánuöi
sem hún hefur lifaö? Ég biö um
já eöa nei var.
„Ég held ég veröi aö svara
þessu neitandi og þá á ég
sérstaklega viö frammistööuna
i efnahagsmálunum. 1 öörum
málum hefur þó veriö unniö
feiknarlega mikiö, eins og t.d. I
málefnum Flugleiöa.”
Nú ert þú gagnrýninn á
frammistööu rikisstjórnarinnar
I efnahagsmálunum. Teistu þar
meö til óróiegu deiidarinnar I
Framsóknarflokknum?
„Égheldaö óróleg deild fyrir-
finnist ekki f Framsóknar-
flokknum. Flokkurinn er sam-
stæöur og þar ná menn oftast
samstööu um mikilvæg mál. Ég
er hins vegar sjálfur þannig
skapi farinn, aö ég á ekkert gott
meö aö fylgja flokksMnu fcliní.
Ég hef mótaö þá stefnu, aö
meöan ég er I pólitlk, hve lengi
sem þaö veröur, þá mun ég
starfa samkvæmt sannfæringu
minni.”
Yfir á annaö sviö. Nú hefur þú
látiö málefni Flugleiöa talsvert
til þin taka. Ertu sammála þvl
hvernig flokksbróöir þinn,
Steingrimur Hermannsson,
samgönguráöherra hefur tekiö
á þeim málum?
„Já, i öllum aöalatriöum.”
Nú hafa þin greinarskrif lýst
talsveröri meöaumkun og jafn-
vel stuöningi viö yfirmenn Flug-
leiöa. Má Ifta svo á aö þú teljir
núverandi stjórnendur fyrir-
tækisins þá einu réttu til aö rétta
félagiö af?
„Nei, þaötei ég engan veginn.
Ég tel aö þaö yröi til góös, aö
einhverjar breytingar yröu á
stjórn Flugleiöa. Mfn greinar-
skrif hafa fyrst og fremst beinst
aö þvf aö draga saman þær
ástæöur sem orsakaö hafa
þennan vanda Flugleiða og
reyna aö gera þaö á hlutlægan
hátt Mér hefur fundist rökfastar
umræöur um máliö skorta.”
Finnst þér eölilegt aö rikiö
hiaupi ætiö undir bagga meö
fyrirtækjum sem eiga I
erfiöleikum. Ertu pilsfalda-
kapitalisti?
„Ég er alfariö á móti rfkis-
rekstri, svo ég byrji nú á þvi.
Heldaö rfkinu hafi ekki tekist of
vel að reka sfn fyrirtæki, svo aö
þvl er nú vart trúandi til aö taka
viö miklu meiru.En ég er lika á
móti því aö þjóöþrifafyrirtæki
eins og Flugleiöir, sem aö skipta
þjóöina feiknalegamiklu máli I
öllum samgöngum og samskipt-
um innanlands og utan, séu i
eigu örfárra ihaldsbrodda. Ég
er þeirrar skoðunar aö slikt
fyrirtæki þurfi aö vera
meö miklu breiöari eignaraöild.
Þaö hefur veriö og er stefna
Framsóknarmanna aö fyrirtæki
eigi i einhverjum eöa tals-
veröum mæli aö vera i eigu
starfsfólksins sem f þeim vinn-
ur. Einskonar hlaövarpa-
lýöræöi. Ég vil þó alls ekki úti-
loka þannmöguleika, aö þannig
aöstæöurgeti komiö upp, aö hiö
opinbera þurfi aö hafa einhver
afskipti af málum. Slikt hlýtur
þó aö veröa undantekningar-
atriöi.”
Og frá Flugieiöum. Ertu ekki
á miili steins og sleggju sen
fulltrúi dreifbýiisflokks hér i
þéttbýlinu?
„Nei, ég tel aö svo sé ekki.
Þaö þarf aö vinna miklu meira
aö þvi aö sætta sjónarmiö dreif-
býlis og þéttbýlis, þvi þessiöfl
eiga feiknarlega margt sameig-
inlegt, og aö hvorugt geti þrifist
án hins. Þaö er allt of mikið gert
af þvi aö leggja áherslu á þaö
sem skilur þessa aöila að, frem-
ur en hitt sem er þeim sameig-
inlegt.”
Attu ekki erfitt meö aö finna
hinn rétta meöalveg fyrir sann-
færingu þina, þegar hagsmunir
borgarbúa og aftur stefnumál
flokksins í dreifbýlispólitikinni
rekast á?
„Þú gengur nú út frá þvi i
þessari spurningu, aö hagsmun-
ir flokksins og borgarbúar fari
ekki saman. Þaö er röng staö-
hæfing. I flestum málum koma
fram margs konar hagsmunir.
Þá gildir aö reyna aö greina
réttu leiöina til hagsbóta fyrir
heildina.”
Var þaö ekki talsvert þungt
högg sem þú varöstfyrir, þegar
ólafur Jóhannesson settist hér i
oddvitasætiö a lista framsóknar
I siöustu kosningum og ýtti þér
þar meö nokkur skref til baka?
„Nei.égheldaöþaöhafi veriö
mikill styrkur fyrir flokkinn aö
fá Ólaf i framboð fyrir flokkinn i
Reykjavik. Ólafur er einhver
vinsælasti stjórnmálamaöur Is-
lendinga i dag og nýtur fádæma
trausts meöal þjóöarinnar.
Sennilega hefur enginn stjórn-
málamaður notiö meira trausts
i lifanda lifi.”
Finnst þér eölilegt aö þing-
menn standi i einkarekstri sam-
hliöa stjórnmálastörfum?
„Menn hefur greint á um
þetta atriði. Eiga stjórnmála-
menn að vera i beinum tengsl-
um við atvinnulifiö eöa standa
alfarið utan við þaö á meöan
þeir eru á þingi? Hvaö mig
varðar, þá lagði ég talsveröa
vinnu i það að byggja upp mitt
fyrirtæki á sinum tima, áöur en
ég fór út i stjórnmálaþátttök-
una. Ég tel mig hafa gott af þvi
aö vera i tengslum við atvinnu-
lífiö, auk þess sem ekkert starf
er óöruggara en aö vera þing-
maöur. Þess vegna gætu oröiö
kosninga i vor og ég f alliö i þeim
kosningum.”
Þú sagöist ekki fylgja flokks-
linum blint. Er þá óhætt aö kalla
þig sólóspiiara á sviöi isienskra
stjórnmála fremur en fram-
sóknarmann?
„Ég reyni að taka mina af-
stöðu til allra mála á grundvelli
þess, hvaö ég telji koma aö
mestu gagni til hagsbóta fyrir
land og þjóö. Byggi þar á skyn-
semi minni og þeirri þekkingu
sem ég bý yfir.”
Þýöa þessi orö þin, aö þú sért
tryggur flokksþræii, þ.e. aö þln
sannfæring fari algjörlega eftir
flokkslinum, eöa myndast
stundum gjá á milli fram-
sóknarlinunnar og Guömundar
G. Þórarinssonar?
„Ég held að mitt starf innan
Framsóknarflokksins hafi verið
talsvert róstursamt.- Þeir sem
meö þvi hafa fylgst, hafa séö
þaö á undanförnum árum.aö ég
hef stundum átt undir högg aö
sækja meðal flokksmanna hér i
Reykjavik. Þaö er nú kannski
ekki sist vegna þess, aö mér er
mjög tamt aö segja þaö sem
mér finnst. Og ég geri það óhik-
aö og á berorðan hátt. Sem
dæmi má nefna, aö þaö uröu
talsveröar deilur fyrir skömmu
um gjaldskrá Hitaveitu
Reykjavikur. Þar lýsti ég hreint
og klárt minni afstööu og sagöi
aö sem þingmaöur Reykvikinga
gæti ég ekki undir nokkrum
kringumstæöum staöiö aö þvi,
aö borgarbúar þyrftu aö kynda
upp hús sin meö oliu. Þessa
skoöun mun ég standa viö i
gegnum þykkt og þunnt, hvaö
sem skoöunum annarra á þeim
málum liöur.
Ég verö aö starfa eftir minni
eigin sannfæringu. Ef ég á aö
fara eftir annarra manna sann-
færingu þá er ég kominn á hálan
Is.”
eftir Guðmund Árna Stefánsson