Helgarpósturinn - 29.05.1981, Page 8

Föstudagur 29. maí, 1981 hol/J^rpn^tl Jrinil
Styrkleikinn staðfestur
-muigunuiaoio
heldurforystu
sinni sem
mest lesna
biaðið. Dag-
blaðið tryggt
ÍBðrusæti
» ko~- nyrrmr t, ‘••OpinWaí.ín, **»*»
H «rk„m etatvMiau, hf. Iu^aabiaAa i **** að víj fi* •* í**»b'*ð
í^ssrífiss:
r^síí'sss- fe?s„-s.œvs-
“f*<“ v» % gg-w~ i.“l S:
•Idri K >ai leruakkga rpurt
aldurtnokkanl JO-J» tia of 30
hnðfðUsa
__belgarpústurínn--
AM%is '^ífííías.
J.'»SS l.00*«
56.WU. I8.74SS
MoriunWaðið 54.71«, r.5J«i
posturínn—
Blað um þjóðmál/ listir og
menningarmál
Utgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon
Ritstjórar: Árni Þórarinsson,
Björn Vignir Sigurpálsson.
Blaöamenn: Guðjón Arn-
grímsson, Guðlaugur Berg-
mundsson, Guðmundur Árni
Stefánsson og Þorgrimur
Gestsson.
utlit: Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir: Jim Smart.
Auglýsinga- og sölustjóri:
Höskuldur Dungal.
Gjaldkeri: Halldóra Jóns-
dóttir.
Dreif ingarstjóri: Sigurður
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru
að Síðumúla 11, Reykjavík.
Simi 81866. Afgreiðsla að
Hverfisgötu 8—10. Símar:
81866, 81741, 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Fjöhniðlakönnun Sambands is-
lenskra auglýsingastofa og Hag-
vangs hefur töluvert verið til um-
ræðu i vikunni sem nú er aö liða.
Helgarpóstinum flytur þessi
könnun ánægjuleg tiðindi. Hún
sýnir svo ekki verður um villst að
Helgarpósturinn hefur náð
tryggri fótfestu á islenskum dag-
blaðamarkaði.
Fjölmiðlakönnunin sýnir einn-
ig ótvirætt að ekkert islenskt blaö
er keypt jafnmikið i lausasölu — á
götum úti, i verslunum og sölu-
turnum og Helgarpósturinn.
Könnunin sýnir að á stærsta
blaðamarkaðinum og þar sem
samkeppnin er hörðust, helgar-
markaöinum, er Helgarpósturinn
þriðja mest lesna blaðið.
Könnunin sýnir ennfremur, að
Helgarpósturinn er meðal þeirra
fjögurra blaða á íslenskum dag-
blaðam arkaði, þar sem auglýs-
endur ná til flestra lesenda með
minnstum tilkostnaði. Hin eru
Morgunblaöið og siðdegisblöðin
tvö.
Fjölmiðlakönnunin gefur þann-
ig harla göð fyrirheit um framtíð
H elga rpóstsins á sögulegum
timamótum, þegar blaöið hefur
nýlega verið yfirtekið af starfs-
fólkinu sjálfu sem nú á það, skrif-
ar þaö og rekur á eigin ábyrgð og
reikning.
Könnunin staðfestir einnig þá
skoðun okkar Helgarpóstsmanna,
að eigi blaðið enn aö auka hlut-
deild sína á islenskum dagblaða-
markaði, þá verði það ekki gert
með því að treysta einvörðungu á
lausasölumarkaðinn. Þegar svo
háu lausasöluhlutf alli er náð sem
Helgarpósturinn nú hefur, verður
æ erfiðara að bæta þar við.
Sv.ar Helgarpóstsins við þess-
um kringumstæðum verður þvi
að bjóða lesendum blaðið i sér-
áskrift strax upp úr næstu mán-
aðamótum. óskir frá lesendum
þar að lútandi hafa fylgt blaðinu
frá upphafi en hið fyrra rekstrar-
form gerði það ókleift. Jafnframt
áskriftinni verður Helgarpóstur-
inn stækkaður og aukin fjöl-
breytni efnisþátta.
Þannig verður á næstunni reynt
að treysta enn þá stöðu sem fjöl-
miölakönnunin staðfestir að
Helgarpósturinn hefur fengið á
islenskum blaðamarkaði á aðeins
rúmum tveimur árum.
Allir eru jafnir —
en sumir þó jafnari...
Sumarið á að heita komið. A
laugardaginn var þó nýfallinn
snjór, hvert sem litið var, þegar
við Egilsstaðabúar skriðum á
fætur .Ogí dag er þoka og dimm-
viðri og kalt og leiöinlegt og það
fereftir: fólkið verður þokukennt,
kalt og leiðinlegt.
Hann sagöi að ekkert hefði verið
sannað um samband veöurs og
skapsmuna fólks og ræddi það
mál nokkra hrið. En að lokum átti
hann þó eitt gott ráð i pokahorn-
inu handa hlustendum ef þeir
hefðu tilhneigingu til þunglyndis
þegar veörið er vont. Ráöið er
Um þetta leyti i fyrra þustu
allirsem vettlingi gátu valdið upp
i Hallormsstaðaskóg, höfðu með
sér kaffi og kökur og börnin
ærsluðust um skóginn og maður
vissi ekki sittrjúkandi ráð af ein-
skærrigleði yfir góða veðrinu. En
nú er sem sagt heldur betur
annað uppi á teningnum.
Og það minnir mig á það að
einu sinni heyrði ég viðtal i út-
varpinu þar sem sálfræðingur
nokkur var tekinn tali um áhrif
veðurfars á geðheilsu landans.
sprottiðaf reynslu sálfræðingsins
sjálfs og það er þetta: Eigðu tvo
hunda sem þarf að viðra daglega.
Meðþvf mótislærðu tvær flugur i
einu höggi, færð sjálfur upp-
byggilega hreyfingu sem hefur
góðáhrif á likama og sál og hættir
jafnframt að láta veðrið á þig fá
af þvi aö hundarnir verða að
sjálfsögðu að komast út hvernig
sem viðrar... Trúlega hefur vinn-
andi alþýðu þessa lands orðið gott
af þessu hollráöi siðan það kom
fram...eða hvað haldið þið?
Annars ætlaði ég ekki aö eyöa
heilum pistli á vonda veðrið hér
fyrir austan — ég mátti bara til
með að þusa svolitið út af þvi
(kannski vegna tilfinnanlegs
hundaleysis mins) — annars var
það meiningin að tala svolitið um
jafnréttismálafrumvarp Jóhönnu
Sigurðardóttur.
Ég hef ekki séö sjálft frum-
varpið en það hefur fengið tölu-
verða kynningu og umtal og svo
hlustaöi ég á býsna góðan þátt
Emu Indriðadóttur um þetta mál
iútvarpinu fyrir skömmu. Sattað
segja blöskrar mér það hvernig
fólk getur enst til að staglast á þvi
að frumvarp Jóhönnu sé krafa
um forréttindi til handa konum.
Ég fæ ekki betur séð en að frum-
varp hennar sé sérstaklega ætlað
til að afnema forréttindi en ekki
skapa þau
Nú vill svo til að það eru i gildi
bæði lög og reglur á islandi auk
allra þeirra alþjóðasátlmála sem
eiga að tryggja jafnrétti kynj-
anna. En jafnréttið hér uppi á
klakanum er samt ekki ýkja
mikið né merkilegt; konur eru I
verst launuðu og minnst metnu
störfunum og þær eru jafn sjald-
séðar í hvers konar valdastöðum
og egg eru oröin i búðunum hér
fyrir austan. Frumvarp Jóhönnu
gerir einfaldlega ráð fyrir þvi aö
EF kona er JAFN HÆF og karl til
Peningana eða lífið?
Aðgerðir lækna gagnvart heil-
brigðisþjónustunni minna
óneitanlega á aðgeröir ýmissa
erlendra öfgahópa gegn þjóö-
skipulaginu. I staö þess að taka
flugfarþega eöa bankastarfs-
menn i gislingu og hóta afar-
kostum gegn þeim, verði ekki
látið að kröfum öfgahópsins,
ganga læknar nú einfaldlega út af
spitölunum og segjast ekki munu
lækna fólk, nema greitt sé fyrir
þjónustuna skv. himinháum
taxta, sem þeir hafa sett af eigin
geðþótta. Að visu segjast þeir
munu bjarga lifi fólks i sérstökum
neyöartilvikum i samræmi við
læknisheit sitt, en þó verði það
ekki gért nema meö milligöngu
sérstaks trúnaðarmanns lækna-
flokksins.
Læknaþjónustan sf.
tryggir 15 þúsund króna
mánaðarlaun.
Læknar hafa sett á fót „verk-
takafyrirtæki”, sem þeir kalla
Læknaþjónustuna s.f. Fyrirtækið
á að hafa einkarétt á starfs-
kröftum læksianna gegn þvi að
það tryggi hverjum og éinum
15.000 krónur i mánaðartekjur,
hvort sem kallað er eftir starfs-
kröftum viðkomandi eða ekki.
Fyrirtækiö hefur siðan auglýst
taxta, sem fara langt upp fyrir
taxta annarra háskólamenntaðra
sérfræðinga, i flestum tilvikum
yfir 1000%. Þaö hyggst hins vegar
ekki innheimta endurgjald fyrir
þjónustu starfsmanna sinna hjá
þeim sem hennar njóta, heldur er
hið opinbera gert ábyrgt fyrir
greiðslunni og kröfugerðinni
fylgir kurteisleg fjárkúgun:
,,Hvað mörg mannslif viljið þiö
hafa á samviskunni?” Læknarnir
friða siðan eigin samvizku með
þvi að muldra i barm sér: „Þeir
gátu bara greitt eins og upp var
sett.”
Ólöglegt verkfall
Aðgerðir læknanna eru
tvimælalaust ólöglegt verkfall.
Uppsagnir þeirra eru gerðar til
þess að knýja fram breytingu á
kjörum en ekki til þess að skipta
um vinnustað. Augljóst er að
læknar munu beita þá félaga sina
bolabrögðum, sem hugkvæmist
að sækja um þær læknisstöður er
losnað hafa. Aðstaða hins opin-
bera til aö gripa til lögsóknar á
hendur læknunum hefur hins
vegar veikzt við það, að yfirvöld
eru nýbúin að gera á sig i hinni
svokölluðu „fóstrudeiiu”, þar
sem gefizt var upp gagnvart sliku
ólöglegu verkfalli. Læknar hafa
ekki lagt fram neinar kjarakröfur
aðrar en þær, að krefjast þókn-
unar skv. auglýstum taxta. Þeir
segjast hafa dregist aftur úr við-
miðunarstéttum um 30-50% á
siöustu 12—14 árum. Hverjar eru
þessar viðmiðunarstéttir?
Hvernig geta þeir hæstlaunuðu
dregizt aftur úr öðrum? Spyr sá
sem ekki veit.
Uppreisn gegn jafn-
launastefnu og stöðnun
hagvaxtar
Liklega ber að túlka yfirlýs-
ingar lækna á þann veg, að þeir
muni á endanum sætta sig við
30—50% launahækkun og snúa þá
til vinnu gegn þvi að allir fái sinar
fyrri stöður.
Kröfur þeirra eru uppreisn
gegn þeirri jafnlaunastefnu sem
rikt hefur á siðustu árum. Þeir
vilja fá sömu prósentuhækkun á
laun og t.d. Sóknarkonur hafa
fengið siðasta áratuginn og þeir
ótuðust að offjölgun lækna muni
gera samningsstöðu þeirra
'erfiðari i framtiðinni. Erlendis
biöa nú hundruðlækna eftir þvi aö
komast heim, eftir að þrengt
hefur verið verulega að kjörum
þeirra með skattlagningu og tak-
einhvers starfs þá skulihún ráðin
fremur en hann — ef karlmenn
eru i meirihluta i starfsgreininni
— og þessari reglu verði fylgt
þar til jafnvægi riki á milli kynj-
anna i viðkomandi starfsgrein.
Og skoðum þetta nú aðeins nánar.
1 frumvarpinu er gert ráð fyrir
að sömu reglur gildi þegar karl
sækirum starf þar sem konur eru
i meirihluta — eða svokölluð
kvennastörf — þá skal hann ráð-
inn umfram hana. Og hafið þið nú
trú á þvi, i alvöru, að komi til með
að reyna á þá hlið laganna? Varla
— held ég. Um hvaöa störf er þá
veriö að tala um i frumvarpinu?
Jú, — það er verið að tala um ein-
mitt þær valda- og ábyröastöð-
ur er karlar hafa einokað siðan
sautján hundruð og súrkál. Og
það er kominn timi til að endir sé
bundinn á þau forréttindi þeirra
— finnst mér. Með vaxandi
fjölda menntaðra kvenna kemur
lika til með að reyna meira á
jafnrétti kynjanna við einmitt
slikar stööuveitingar i náinni
framtið. Samkvæmt núgildandi
forréttindafyrirkomulagi karl-
veldisins er ekki nóg að konur séu
jafn hæfar og karlar til að eiga
möguleika á slikum störfum —
þær verða að vera a.m.k. helm-
ingi klárari en þeir (og helst
veröa þær að eiga föður eða
bróður i stjórn/ráðuneyti lika).
Að tala um að konur eigi að keppa
við karla á jafnréttisgrundvelli i
þessum efnum er ámóta vel
heppnaður brandari og að ætla
kynjunum að hlaupa I mark,
byrja á þvi að binda stein við fót
konunnar og segja svo: Hlauptu
nú, vinkona!
mörkun á aukatekjum. T.d. segja
islenzkir læknar i Sviþjóð, að þar
sé ekki lifandi nema með þvi að
koma heim og leysa af á sjúkra-
húsunum hér i sumarleyfinu..
Læknar eru lika aö gera uppreisn
gegn þeirri stöönun hagvaxtar,
sem hér hefur orðiö að undan-
förnu og stafar af breyttum ytri
skilyröum og bágborinni stjórnun
á hagkerfinu.
Stjórnvöld i klemmu
Yfirvöld heilbrigðismála eru i
mjög erfiðri aðstööu. Aö baki for-
hertra manna stendur maöurinn
með ljáinn — reiddan til höggs.
Gefi þau eftir, stóreykst ekki
einungis kostnaður við læknis-
þjónustuna — heldur verður
glundroðinn i launakerfi opin-
berra starfsmanna óviðráðan-
legur. Sérhver smáhópur, sem
stöðvað getur opinbera starfsemi
á einhverju sviöi á opna braut til
þess að knýja fram stórfelldar
kjarabætur með fóstru- og lækna-
leiðinni. Lögmál frumskógarins
verður algert og menn geta farið
að velta þvi fyrir sér, hvort sú til-
raun, sem hafin var með stofnun
Þjóðrikis fyrir 37 árum sé endan-
lega að mistakast.
Þjóðfreslsisbyltingar hafa
beinst að þvi aö afnema forrétt-
indi. Nú beinist byltingarstarf-
semin að þvi að koma þeim á, á
sviði kjaramála, skattahlunninda
o.s-. frv. Heilbrigðisráðherra
hugðist i fyrstu mæta kröfum
Frumvarp Jóhönnu er þannig
býsna glúrið — þó að það nái ekki
til nema hluta kvenna og þá ekki
þeirri li'tt menntuðu kvenna sem
vinna „kvennastörfin” — og
þurfa brýnasta bót á sinum
kjckum. Viðbrögðin við frum-
varpinu og umræðurnar um það
hafa hins vegar sýnt vel hve illa
afturhaldinu bregður þegar farin
er hin lagalega og borgaralega
leið til að reyna að láta það
standa við sin eigin orð. Og þar
stendur jafnframt hnifurinn i
kúnni. Þviað þó okkur jafnréttis-
sinnum sé skemmt og þó að við
styðjum Jóhönnu eins og mest við
megum — þá neyðist ég samt til
að taka undir orð Friðriks Sófus-
sonar i áðurnefndum útvarps-
þætti (og hafði mig litið grunað
áður að ég ætti eftir að verða
þeim manni sammála um jafn-
réttismál). Friðrik sagði eitthvað
á þá leið að jafnrétti kynjanna
verði seint á komið með lagasetn-
ingu — menn (karlar/konur)
muni einlægt fara i kringum
þannig lög á meðan þau eigi ekki
stoð i' hugsunarhætti fólks. Jafn-
réttið sem Jóhanna talar um eigi
það ekki og þvi muni frumvarp
hennar litlu breyta þó að lögum
verði. Þetta held ég að sé nokkuð
rétt hjá Friðriki og ef hann hefði
botnað þessa hugsun heföi hann
bættþvi við að til þess að ná fram
þeirri grundvallarbreytingu á
hugsunarhætti almennings sem
til þarf — þurfum við róttækar
þjóðfélagsbreytingar eða bylt-
ingu. Ég er viss um að hann hefur
bara gleymt að bæta þessu við...
Dagný
HÁKARL
læknanna með þvi að draga úr
starfsemi sjúkrahúsanna og
skapa þannig atvinnu- og tekju-
minnkun meðal læknanna svo að
þeir yrðu smám saman samn-
ingshæfir. Mótleikur læknanna
er áðurnefnd tekjutrygging auk
þess sem læknar úr hópi allaballa
hafa veriö sendir á ráðherrann til
þess að sannfæra hann um, að
samdráttur sé óframkvæman-
Iegur.
Almenningur taki i
taumana.
Eins og stendur eru stjórnvöld
þvi ráðþrota gegn aðgerðum
lækna. Eina lausnin virðist vera,
aö almenningur leggist á sveif
með heilbrigðisþjónustunni og
beiti læknana þeirra eigin ráðum.
Læknar þurfa á margvislegri
þjónustu að halda frá öðrum þjóð-
féla gsþegnum. Þjóðfélagið
byggist á margslungnum sam-
skiptum þegnanna og þvi að
menn virði settar leikreglur I
þeim. Þegar nú sjúkrahúslæknar
neita að viröa þær leikreglur, þá
eróeðlilegt að þeir njóti jafnframt
þess að aðrir virði þær gagnvart
þeim. Þjóðfélagið verður að gripa
til varnar með þvi að setja lækn-
ana á svartan lista, neita þeim
um venjulega þjónustu nema þá
gegn geðþóttataxta. Að sjálf-
sögðu munu menn þó bjarga~
lækni frá drukknun samvizku
sinni og lögum samkvæmt.
Hákarl