Helgarpósturinn - 18.12.1981, Síða 6

30
Föstudagur 18. desember 1981 he/garpúsfurinn
EIN FERÐ NIÐUR
LAUGAVEGINN
Enn einu sinni nálgast jólin og áramótin. Enn einu sinni spyr ég
sjálfan mig, hvernig á þvi standi aö mér viröist ómögulegt aö fylgj-
ast meö timanum. Mér finnst ekki lengra siöan en i gær, aö ég rölti
heim úr verslunarleiöangri á Þorláksmessu, berandi meö mér
brúnan teketil til aö gefa konunni i jólagjöf.
Hvaö get ég gefiö henni núna? Annan teketil? Þaö væri kannski
ekki svo galiö, ef ég heföi ekki veriö minntur á þaö eftirminnilega i
fyrra, aö hún drekkur ekki te og hefur aldrei gert.
Égséreyndar ekkertathugavert viö þaö aö eiga tvo katla. Og svo
veit maður hvar þeir fást.
1 fyrra rölti ég niöur Laugaveginn (sem fróðir menn segja mér að
sé lengsta og fjölskrúöugasta kramaragata noröan Alpafjalla og
kannski viöar) og leitaði að jólagjöfum handa ástvinum minum.
Vikupóstur frá Gunnari Gunnarssyni
Eg fann ekki neitt.
Ég reyndi að rifja upp sjónvarpsauglýsingarnar, þvi aö þaö er jú
af þeim sem maöur lærir hverjar raunverulegar þarfir og langanir
manns eru, en eins og fyrri daginn mundi ég ekkert nema nokkur
glorraleg viðlög. Þaö eru i sannleika sagt þungbærar pinslir sem
viðskiptaheimurinn leiöir mann i á hverju ári.
Jólafriiö er vitanlega sá timi árs, þegar maður á aö njóta þess að
vera heima hjá sér og gera sem minnst. Þetta reyni ég að segja
sjálfum mér i hvert sinn sem ég verö var viö auglýsingafarganið i
útvarpi og sjónvarpi og þegar ég verö aö moka mér leiö að husdyr-
unum gegnum haug af ósmekklegum auglýsingabæklingum af
ýmsu tagi. Ég segi þetta viö sjálfan mig þegar læonsmennirnir eru
farnir aö streyma aö dyrum minum i friöum og velklæddum fylk-
ingum, bjóöandi Ijósperur, jólapappir, jólakökur eða prjónles til
ágóða fyrir bágstadda læonsmenn.
Nei takk, segi ég, i ár ætla ég ekki aö vera meö. í ár ætla ég að
velja jólamatinn, skipuleggja heimiHsfriöinn og búiö.
En þaö er ekki hægt.
Hvað heldurðu að Birgir i Eyjafirðinum segief hannfær ekki frá
þér jólakort? Eða Bjössi á Grenivik? Ætlarðu ekki aö senda neitt til
norsku vinanna? spyr konan stóreyg — og þar með er ég lika kom-
inn inn i hringiöuna og farinn aö velja varninginn finan fyrir vinina.
Ég geröi einu sinni tilraun til aö sleppa frá þessu öllu saman.
Ég keypti mér hangikjötslæri, slengdi þvi i aftursætið á bilnum,
kom við i Rikinu á leiðinni úr bænum og brunaði svo noröur alla vegi
og lofaði sjálfum mér,og öörum, aö birtast ekki meöal manna fyrr
en einhvern tima i janúar.
Þau jól voru einhver þau þungbærustu sem ég hef lifað. Það var
ekki nóg með aö ég stæði i svotil stanslausum snjómokstri og veg-
villum einhvers staöar á ókunnum og óbyggöum svæöum, heldur fór
timinn i eilifa leit að nothæfum simum, svo ég gæti hringt og látið
vita af mér.
Það er miklu einfaldara að vera bara heima. Fullhraustur karl-
maöur eins og ég, á aö lifa af eins og eitt auglýsingaflóð.
Ég loka bara eyrunum. Tek ekki eftir neinu. Og þegar liöur að
lokun verslana á Þorláksmessu, hleypi ég i mig kjarki og rölti eina
ferð niöur Laugaveginn. Þaö þarf ekki aö taka svo langan tima. Ég
veit hvar þeir seija þessa tekatla.
Skákþrautir
t þessum þætti skulum viö
halda aðeins áfram viö að
kynna skákdæmi. Litum á þaö
dæmi sem hér er sýnt. Staðan
einkennist af leppunum. Svarti
Mát I 2. leik
hrókurinn leppar drottninguna,
hún leppar aftur riddarann og
loks er hrókurinn leppur
biskupsins. Hvorki hrókurinn né
riddarinn geta hreyft sig en
drottningunnimá renna fram og
aftureftir f-linunni, hún er linu-
bundin.
Ekki þarf að horfa lengi á
myndina tilþessaö sjá aösvart
ur er patt, hann getur engan
mann hreyft. Fyrsti leikurinn
hlýtur þvi aö eiga aö losa hann
úr þeirri prisund. Maður sér
fljótlega aö vonlitiö er að sleppa
svarta kónginum út á 5. eða
niður á 3. reitaröð, þá er hann
sloppinn út. Athyglin beinist þvi
að drottningunni. Viö reynum
að renna henni eftir linunni. Df7
er sýnilega tilgangslaust, Df6-(-
sömuleiöis, svartur hirðir
drottninguna. Df5 gengur
heldur ekki, þvi aö þá sleppur
kóngurinn til e3. Þá er aðeins
eftir Df3. Svartur getur nú aö-
eins hreyft riddarann. Viö Rg5,
Rd2 eða Rd6 á hvitur svarið Hd5
mát. Svartur getur reynt aö
hindra hrtkinn með Rc5, en
riddarinn hindrar þá eigin kóng
og hviturgetur mátað meö Hb4.
Og viö Rc3 er svarið bxc3 mát.
Loks getur svartur leikið Rf6.
Þá er drottningin frjáls og mát-
ar: Dd3. Þetta siöasta afbrigöi
segir höfundur dæmisins að sé
þemaþess: linubundnum manni
(drottningunni) erleikið i fyrsta
leik,hún afleppar svartan mann
(riddarann), hann afleppar
aftur hvita manninn og gerir
honum kleift aö máta.
Lepparnir og afleppanir eru
algengt þema i tvileiksdæmum.
Höldum áfram með annað
dæmi eftir sama höfund sem er
viökunnur skákdæmahöfundur
og hefur ritaö bækur um skák-
dæmi og skákdæmalausnir.
Þegar litið er á myndina sést
aö svarti kóngurinn er
skoröaöur svo aö hann getur sig
ekki hreyft en aörir menn hans
eru hreyfanlegir, svo aö hann er
ekki i neinni leikþröng. At-
hyglisvert er einnig aö kynni
kóngurinn að hreyfa sig siðar
hefur það i för meö sér fráskák
á kóng hvits. Sömuleiöis er
hugsanlegt aö Rb5 veröi siðar
leikið meö fráskák frá hrókn-
um. Uppstillingar af þessu tagi
kalla skákdæmamenn batteri.
Manni gæti dottiö i hug að
leika Ha5-a6 til þess að hóta
bæði He6 og Hh5 mát. En svart-
ur verst þeim hótunum auöveld-
lega meö Bd6. Einnig kemur
Ha4 með hótuninni He4 mát upp
i hugann en þar á svartur lika
auðvelda vörn: Rc3.
Maður skyldi þó ekki eiga aö
gefa svarta kónginum lausan
tauminn? Viö getum reynt 1.
Rc2. Þá á kóngurinn reitina f5
og d5 og skákar i bæöi skiptin.
En við nánari athugun sést að
það erekki svo hættulegt: 1. Rc2
Kf5-f 2. Rd6++ og mát. Eða 1.
Rc2 Kd5+. 2. Rc7++ og mát.
Að loka þannig fyrir skák á
hvita kónginn og skáka þeim
svarta um leið er kallað að
krossskáka. Liklega er rétt aö
benda á aö 1. Rc2Kf5+ . 2. Rc7+
er ekki mát, svartur getur boriö
peöiö fyrir skákina hvitur
verður aö tviskáka til þess að
ekki séunnt aö bera fyrir. Þá er
KENNETH S. HOWARD
að lita á önnur svör svarts.
Hann getur leikið biskupnum,
en þá drepur Rb5 biskupinn,
fráskákar og mátar um leið.
Svipað eraö segja um leikina 1.
- Ra3 og 1. - Rc3: hvitur tekur
riddarann og mátar um leið.
Þetta litur tjómandi vel út, en
erum við búin að athuga alla
svarleiki svarts?
Nei, þvi miöur, einn leikur
hefur gleymst: 1,- e7-e6. Eftir
það svar er ekkert mát. 1. Rc2
var þvi ekki lausnarleikur
heldur aöeins villuljós og þaö
raunar býsna villandi, þvi aö
leikurinn leiðir til máts i öllum
afbrigöum nema einu. Eftir 1.
Rc2 e6 2. Rc7+ sleppur kóngur-
inn til d6. Er nokkur leið til að
valda d6? Viö reynum annan
riddaraleik: 1. Re3-f5.Nú dugar
e6 ekkilengur: l.Rf5e62. Rb5á
hvaða reit sem er. Og hin af-
brigöin eru eins og áður t.d. 1.
Rf5 Kxf5+ 2. Rd6++ og mát.
Þetta er snoturt dæmi um
krossskákir en i þvi kynnumst
við einnig ööru sem aö jafnaði
er talinn galli á dæmi: Eftir 1.
Rf6 e6 er hægt aö máta með
hvaöa leik riddarans á b5 sem
erogsama gildirum 1. Rf5Rd2.
Yfirleitt þykir betra aö ekki sé
nema ein leið til máts í hvert
sinn að ekki sé hægt aö velja um
leiðir eins og hér var, en hér
skiptir þetta ekki miklu máli.
SPILAÞRAUT
S A-+2
H A-D-2
T 8-6-4-2
L 6-+2
S D S G-10-8-6
H G-10-9-8-7 H 6-5-4-3
T 10-9 T 7-5-3
L D-10-8-5-3 L 9-7
Suður spilar sex apaöa.
Vestur lætur út hjarta gosann.
Tekinn á blankan, konginn.
Siðan er tekiö á ás og kóng i
báðum láglitunum. Spaða
fimminu (áriöandi!) spilaö og
tekið með ásnum i borðinu. Þá
er tekiö á ás og drotnningu i
hjarta, Við hendum tigul gosa
og drotnningunni. Nú er tigul
áttan i borðinu oröin frislagur.
Við tökum hana og hendum
laufa gosanum. NU er staöan
þessi:
S 4-2
H -
T 6
L 6
skiptir S G-10-8
ekki máli H 6
T-
L-
S K-9-7-3
H -
T-
L -
S K-9-7-5-3
H K
T A-K-D-G
L A-K-G
iQjoq i uinumijet} Qaui jeduioj}jijX
jnjaS jnjsny 'QiQfs jrqæi ‘Jnja3 jnQns
Qiuun Já Qílids So jnjsneuinuSaSjQeuiASja ubqis
3o uinujisuij Qaui jnQns jeduiojj ecj ua ‘Qixas ejjefq Q!4?l
euni} ejpi qb jnQjaA jnjsny 'íQJoq jp jnjsiA} eQeds
11= Hitaveita
* Reykjavíkur
óskar eftir að ráða tækniteiknara til starfa
nú þegar, vélritunar og enskukunnátta
æskileg. Upplýsingar um starfið gefur örn
Jensson bækistöð Hitaveitu Reykjavikur
að'Gxensásvegi 1.
Borgarverkfræðingurinn
í Reykjavík
Staða deildarverkfræðings eða deildar-
tæknifræðings við byggingadeild borgar-
verkfræðings er auglýst til umsóknar.
Verksvið er gerð kostnaðar og timaáætl-
ana vegna nýbygginga og viðhalds og um-
sjón með slikri áætlanagerð.
Umsóknir ásamt upplýsingum um mennt-
un og fyrri störf skulu sendar til forstöðu
manns byggingadeildar, Skúlatúni 2 fyrir
1. jan. n.k.
SPENNUM
BELTIN
sjálfra okkar
vegna!

IFERÐAR
Þetta umteröarmerki
táknar
að
innakstur
er öllum
bannaður
— einnig þeim
sem hjólum aka.
ux0”