Helgarpósturinn - 02.04.1982, Qupperneq 2

2
Föstudagur 2. apríl 1982 holrjr^rpn^tl irinn
eftir Ómar Valdimarsson
mynd Jim Smart
Þegar nær 10% Islenska verslunarskipaflotans hefur sokkiö eOa
eyöilagst á aOeins átta mánuöum fara menn aO spyrja sig hvaö sé
eiginlega aö gerast. Og svariO, segir þaulreyndur fraktsiglinga-
maöur, ,,er einfaldlega þaö, aö skipin eru alit of gömui og útgeröar-
félögin svo gráöug, aö skipstjórarnir eru reknir áfram á fullri ferö,
sama hvernig aöstæöurnar eru”.
Þaö er þó engan veginn svo, aö allir séu sammála þessari skýringu
sem algildu svarien mjög margir, sem tii þekkja, telja aö þessi atriöi
eigi sinn þátt i hvernig fariö hefur.
Verslunarflotinn fslenski telur um fimmtfu skip. Meöaialdur þeirra
um sl. áramót var 12 ár. Meöalaldur skipa hjá nágrannaþjóöunum er
4—5 ár, segir sjómaöurinn reyndi og hann bætir viö: „Þegar þeir
eru aö losna viö sin skip, sem þeim finnst vera oröin of gömul, þá
kaupum viö þau”.
Hættir að smiða ný skip
„Það má vel vera, að skipin séu
ekki nógu góð”, sagði Guðjón Ar-
mann Eyjólfsson, skólastjóri
Stýrimannaskólans, þegar blaða-
maður Helgarpóstsins leitaði til
hans um skýringar á þessum tiðu
skipstöpum. „Við erum alveg
hættir aö láta smíöa ný flutninga-
skip fyrir okkur, heldur kaupum
við notuð skip. Þetta er mjög erf-
itt hafsvæöi hér svo við þurfum að
hafa mjög góð skip”.
,,Ég er ekki viss um að þessir
tiðu skipstapar á undanförnum
mánuðum eigi nokkuð sérstakt
sameiginlegt, nema kannski hvað
varðar Tungufoss og Suður-
landiö”, sagði sjómaðurinn, sem
við ræddum við. Hann vill ekki
láta nafns sins getið „þvi þá fengi
ég hvergi skipspláss næstu tiu
árin. En pressan frá útgerðunum
á örugglega sinn þátt i þvi stund-
um að illa fer. Það er alltaf verið
að reka á eftir mönnum — án
þess þó að gera það með beinum
oröum. Skipstjórar fá sumir
kommissjón fyrir að vera fljótir
og ég veit dæmi um að menn hafi
einfaldlega misst starfið ef þeir
hafa ekki verið nógu fljótir i
feröum að mati skipafélagsins”.
Hann sagðist oft hafa á tilfinn-
ingunni, að útgeröarfélögunum
væri „skitsama um allt nema
timaáætlunina. Þeim er sumum
sama um hvernig farið er með
skipin, hugsunin er að fá há-
marksnýtingu út úr öllu saman,
mönnum og skipum. Það byggist
allt á hraða og það getur bitnað á
aðgát og öryggi. Ég er ekki að
segja að það hafi gert það en það
gæti auðveldlega gerst. Skipstjór-
arnir hugsa mjög mikið um að
komast sem fyrst af stað og vera
sem fljótastir á milli hafna”.
Kunnur skipstjóri, sem heldur
ekki vildi láta nafns sins getið, tók
undir þetta: „Það er alls staðar
pressa og læti, bæöi á sjó og ann-
ars staðar. Þetta er ekkert öðru-
vísi á sjónum en i landi. En það er
rétt að þessi pressa frá útgerðar-
félögunum er alltaf á manni,
jafnvel án þess að maður geri sér
alltaf fulla grein fyrir þvi. Bless-
aöur vertu, maður, ég hef verið
hundskammaður fyrir að hafa
eitthvað verið að „drolla”. Þeim
hefur þótt ég ekki hafa nóg áhrif á
hraöann og vilja að maður sé að
reka á eftir i pakkhúsunum, á
kajanum og hvaðeina. Þetta er
náttúrlega mjög misjafnt, upp og
niður eins og gengur”.
Talsmaður eins skipafélagsins,
sem rætt var við, sagðist ekki vita
til þess að nein pressa væri sett á
skipstjórnarmenn. Og hann þver-
tók fyrir, að á sjó væri bara til ein
ferö, full ferð, eins og oft er haldið
fram. „Það er of dýr leikur að
keyra á fullri ferð”, sagði hann.
„Olia er mjög dýr, eins og allir
vita. Þess vegna er keyrt á þeim
hraða sem gefur hagkvæmasta
oliunýtingu — með tilliti til
þeirrar vinnu , sem i hönd fer i
höfn”.
Menntun i lagi
Allir virðast sammála um að
skyringarinnar á tiðum skips-
töpum undanfarna mánuði sé
ekki aðleita i menntun sjómanna.
Viö höfum siður en svo dregist
aftur úr i þeim efnum. „Skip-
stjórnarmenntun hér er mjög
góð”, segir Þórhallur Hálfdánar-
son, formaður Rannsóknar-
nefndarsjóslysa. „Hitt er svoein-
staklingsbundið hvort og hvernig
menn hafa tilfinningu fyrir
skipum sinum, sjó og sjólagi. Það
getur veriö á ýmsan hátt”.
Það er ekki sist Eimskipafélag
Islands sem orðið hefur fyrir
tjóni. og óþægindum af völdum
þessara tiðu skipstapa. A fimm
árum hafa sex skip á vegum
félagsins eöa i eigu þess orðið
fyrir tjóni, þar af hafa tvö sokkiö.
Múlafoss lenti i árekstri i Katte-
gat 79, Skeiðsfoss strandaði á
10% íslenska fragtskipaflotans
hafa sokkið á 8 mánuðum
Slysalisti 8 mánaða
Fimm fsiensk flutningaskip
hafa faríst á undanförnum átta
mánuðum. þar af eitt nýtt sem
var aö koma I fyrsta skipti til
landsins. Þaö var Rangá, sem
Hafskip var að fá á kaupleigu-
samningi frá Spáni — ekkienn fs-
lenskt skip en undir fslenskum
fána og merkt Hafskip. Hörm-
ungarsagan er þessi:
20. júli 1981:Berglind, sem var i
leigusiglingu fyrir Eimskipafélag
tslands, lenti í árekstri við
danska skipiö Charm við Ný-
fundnaland. Ellefu manna áhöfn
og einum farþega var bjargað um
borð i Charm og kanadfskan
dráttarbát. Berglind sökk nokkr-
um klukkustundum sfðar á
meðan verið var að draga skipið
tii lands.
19. septcmber 1981: Tungufoss
fór á hliöina og sökk SV af Land’s
End i Englandi. Ellefu manna
áhöfn var bjargað, fjórum um
borð i þyriu breska flotans, sjö i
björgunarbdt breska björgunar-
félagsins.
2. október 1981: Mávurinn sigldi
á sker innst i Vopnafirði á leið út
eftirlestun.Skipinuvar sigltupp i
fjöru — og þar er það enn. Sextán
manna áhöfn var bjargað.
12. mars 1982: Skammt undan
ströndum trlands varð Rangá
fyrir vélarbilun. A meðan verið
varað vinna aö viðgerö rak skipið
upp i klettaströnd, þar sem það
eyðilagðist. Fimmtán manna
áhöfn — allir Spánverjar — var
bjargað af bresku strandgæsl-
unni.
25. mars l982:Suöurlandiö fór á
hliöina tæpar 40 milur noröur af
Mykinesi i Færeyjum og sökk
skömmu siðar. Tiu af ellefu
manna áhöfn var bjargað.