Helgarpósturinn - 02.07.1982, Qupperneq 24

•24
P6stúdágór2.^h982 ,rinn
„Mér leið eins og
„Ég vonast til aö gera einhvern tima
kvikmynd meö Fassbinder. Ég er mcð á-
kveðið efni i huga: að sýna á hvita tjald-
inu lif Ulrike Meinhof, hetju Baader-
Meinhof hópsins."
Það var ieikkonan Romy Schneider sem
lét hafa þetta eftir sér i viötali við franska
dagblaðið Le Matin. En það verður aldrei
neitt úr þessari mynd, þvi með rúmlega
viku millibili féllu þau bæði i valinn.
Skarðið, sem þau skildu eftir sig I
evrópskri kvikmyndagerð, verður vand-
íyllt. Bæði voru þau risar, hvort á sinu
sviði. Gildir þá einu hvort litið er á þann
mikla fjölda mynda, sem þau léku i eða
stjórnuðu, eða hæfileika þeirra.
Regnboginn heiðrar minningu Fass-
birders um þessar mundir með sýningum
á næst siðustu mynd hans, Lolu, og á
næstu vikum og mánuöum fá Reykvik-
ingar tækifæri til að sjá þrjár kvikmyndir,
þar sem Romy Sehneider leikur aðalhlut-
verkið. Sú fyrsta þeirra er Lestin (Le
Train) eftir franska leikstjórann Pierre
Granier-Deferre. Hún verður sýnd á
franskri kvikmyndahátið sem verður i
Fjalakettinum ibyi jun júli. Lestin verð-
ur sýnd dagana 3., 4., 7., 8., 10. og 11. júli.
Regnboginn mun sýna hinar myndirnar
tvær sem eru Madamc Emma (La
Banquiere) eftir Francis Girod og La
Mort en directeítir Bertrand Tavernier.
Sú fyrrnefnda verður sýnd um miðjan
júli, en sú siðarnefnda i haust.
Romy Schneider var aðeins 43 ára göm-
ul, þegar hún lést þann 29. mai siðastlið-
inn i Paris. Sagan mun fyrst og fremst lita
á hana sem „franska” kvikmyndaleik-
konu, þótt hún hafi leikið i kvikmyndum
vitt og breitt um heiminn, þvi það var i
frönskum kvikmyndum, sem hún náði
hvaðmestum þroska i listsköpun sinni, og
ekki sist undir stjórn Claude Sautet.
Romy var annars austurrisk að ætterni,
fædd i Vinarborg haustið 1938, um það
leyti sem nasistar lögðu borgina undir sig.
Foreldrar hennar, Magda Schneider og
Wolf Albach-Retty voru frægir kvik-
myndaleikarar þess tima.
Sissi-árin
í striðslok var Romy send i enskan
klausturskóla, þar sem fljótlega kom i
Romy Schneider og Michel
Piccoli i mynd Sautet
Mat et les ferrailleurs.
ljós, að hún var gædd góðum teiknihæfi-
leikum. Arið 1953 ákvað móðir hennar að
senda hana til Kölnar til að læra tisku-
teiknun, en þá gripu örlögin i taumana.
Kvikmyndaframleiðandinn Kurt Ulrich
fór þess á leit við Mögdu Schneider að hún
tæki að sér aðalhlutverkið i kvikmyndinni
Wen der weisse Flieder wieder blUth und-
irstjórn Hans Deppe. Magdastakk þá upp
á að Romy yrði ráðin til að leika hlutverk
dóttur konunnar sem hún átti að leika, en
aðstandendur myndarinnar höfðu árang-
urslaust leitað að ungri leikkonu i það
hlutverk. Frammistaða Romy vakti slika
athygli að gamlir aðdáendur Mögdu
Schneider litu á hana sem verðugan arf-
taka móður sinnar.
Sama ár fékk Romy hlutverk i annarri
kvikmynd, þar sem hún lék á móti Lili
Palmer og Karl Schönböck, og eftir þá
reynslu ákvað hún að helga sig kvik-
myndaleik og feta þannig i fótspor for-
eldra sinna.
Ári siðar komst hún i kynni við óper-
ettuleikstjórann Ernst Marischka og fór
með aðalhlutverkiö i kvikmynd hans um
æskuár Viktoriu drottningar. Marischka
bauð henni siðan samning, sem átti eftir
að hafa mikil áhrif á allt lií Romy. Samn-
ingur sá var um, að hún tæki að sér hlut-
verk Elisabetar keisaraynju af Bæjara-
landi, sem allirkölluðu Sissi, i kvikmynd-
uin, sem hann ætlaði aö gera um lif henn-
ar.
Kvikmyndirnar um Sissi urðu aldrei
nema þrjár, þvi Romy hafnaði tilboði um
að leika i fjórðu myndinni, þótt miklir
peningar væru i boði. Hún vildi sýna fleiri
hliðar á sér sem leikkonu, en ekki staðna i
einu og sama hlutverkinu. Um þetta sagði
hún sjálf eitt sinn:
„Sissi elti mig hvert sem ég fór. Sissi
brosti eins og engill, þegar mig langaði til
aö gráta eða þjást. Þegar ég kom inn i
verslun eða gistihús i Vin, Paris eða Róm,
benti fólk á mig og sagði: „Þarna er
Sissi! ”. Mér leið eins og vinarbrauði, sem
allir vildu bita I. Það var eins og fólk
héldi, að ég væri með kórónuna mina i
poka og myndi brátt fljúga á brott, eins og
i ævintýrunum. Það var hræðilegt. Mér
var boðið að leika Sissi i fjórða sinn íyrir
eina milljón marka, en ég hafnaði þvi.
Það sauð i mér hin sanna Schneider, held
ég.”
Delon, Visconti o.fl.
Romy hélt til Frakklands þar sem hún
lék i kvikmyndinni Christineá móti ung-
um og upprennandi leikara, Alan Delon.
Delon kom henni i kynni við italska leik-
stjórann Luchino Visconti, en Delon hafði
farið með eitt af aðalhlutverkunum i
mynd Viscontis, Rocco og bræður hans.
Undir stjórn Viscontis léku Romy og Dei-
on saman i leikritinu En ieiöinlegt, að hún
skuli vera hóra eftir breska leikskáldið
John Ford. 1 hlutverki sinu fékk Romy
tækifæri til að sýna Parisarbúum að
„Sissi" gæti lika túlkað harmleiki. Frum-
sýningin var þann 29. mars 1961, og var
hún stórsigur fyrir leikkonuna ungu. Vis-
conti bauð henni þá að leika i atriði i
myndinni Boccacio 70.
Þessi mynd varð svo upphafið að
glæsilegum ferli Romy Schneideroger oft
talað um Viseonti sem „kvikmyndalegan
föður” hennar. Arið 1972 endurnýjaði Vis-
conti svo kynni hennar og Elísabetar keis-
araynju af Bæjaralandi i myndinni Lud-
wig um samnefndan keisara, þar sem
Romy lék Sissi á alit annan hátt en i hin-
um sykursætu óperettum i upphafi ferils
sins.
A næstu árum lék Romy i myndum
frægra leikstjóra, eins og Orson Welles,
Otto Preminger, Clive Donner, Jules
Dassin, Terence Young og Jacques Der-
ay. Myndin, sem hún lék i undir stjórn
son Welles, var Réttarhöldin eftir sam-
nefndri skáldsögu Kafka. Romy tókst að
fá hann ofan af þvi að láta hana leika það
hlutverk sem upphaflega var ætlað henni,
og fékk hún það hlutverk, sem hún óskaði
sér. Auk þess tókst henni að sannfæra
Welles um að leika sjálfur i myndinni.
Romy fékk verðlaun fyrir bestan leik i
kvenhlutverki á kvikmyndahátiðinni (
Cannes árið 1963 fyrir frammistöðu sina i
þessari mynd. Samstarf hennar við Well-
es hafði mikil áhrif á hana, og i viðtali
sagði hún eitt sinn, að hún myndi yfirgefa
allt ef Welles bæði hana að leika i mynd
hjá sér, hvort sem það væri litið eða stórt
hlutverk.
„Þeir tiu dagar sem ég starfaði með
honum i Réttarhöldunum eru einhverjir
þeir bestu i endurminningunni. Mig lang-
aði til að skrifa hjá mér allan timann”,
sagði hún.
Stradivarius
Arið 1969 ieikur hún aðalhlutverkið i í
kvikmynd Claude Sautet Les Choses de la I
Vieog var sú mynd upphafið að gifturikri
samvinnu þessara tveggja listamanna. /
Myndiner einnig upphaf ferils Romy sem I
franskrar leikkonu.
Myndirnar með Sautet urðu alls fimm f
og hafði Romy mikil áhrif á leikstjórann.
Um hana sagöi hann eitt sinn, að hún væri
háleit eins og allegro eftir Mozart og væri
sér að fullu meðvituð um vald likama
sins og töfra.
„Hún býr yfir þeirri tviræðni sem er að-
al allra stórra stjarna. Hún mun alltaf
leika, þvi Romy hefur andlit sem timinn
getur ekki eyöilagt. Hann getur aðeins
þroskað það”, sagði Claude Sautet um
eftirlætisleikkonu sina.
Betrand Tavernier sem leikstýrði
myndinni La Mort en direct sem Regn-
boginn mun sýna i haust sagði eftirfar-
andi um samvinnu þeirra:
„Hún er eins og Stradivariusfiðla.
Hún hefur aldrei rangt við, tilfinningar
hennar eru alltaf einlægar. Ég hef aldrei
séð nokkurn leika á sama hátt. Hún held-
ur ekki aftur af sér, heldur leggur allt i
sölurnar, bæði likama sinn og sál.”
Með Romy Schneider hverfur af sjónar-
sviðinu einhver mikilhæfasta leikkona
evrópskrar kvikmyndagerðar, og er það
þvi mikill fengur fyrir reykviska biógesti
að fá tækifæri til að kynnast henni, eða
rifja upp fyrri kynni, á næstu vikum og
mánuðum.
brauðf
?lUr
vUm
bít