Helgarpósturinn - 06.08.1982, Qupperneq 20

Föstudagur 6. ágúst 1982 -íjSsturinrL
Friðrlk
Einarssoii skurðlæknir 140 ár
Þær una sér vel viö handavinnuna gömlu konurnar á dagdeildinni í Hafnarbúöum —hérspjalla þær viö lækninn sinn/
Friörik Einarsson, sem er á svipuðum aldri.
Gangið með gamla fólkinu
— Er nóg gert fyrir aldraða í þessari borg?
— Ekki er það nú alveg. Það þyrfti endilega að vera
meira af svona dagvistarstoínunum — þótt þessi sé raun-
ar ekki súeina. Þettafólk er mikið einmana og það þarf að
gera miklu meira fyrir það. Það er reyndar mikið að ger-
ast i þessum málum þótt það komi kannski seinna en mað-
ur vonaðist eftir. Það er þó ekki auðvelt verk, gömlu fólki
heíur fjölgað svo mikið undaníarin ár að það er ekki hægt
að koma upp stofnunum til að búa þvi afdrep nógu fljótt.
Þetta er ekki litil fjölgun á gamalmennum, frá 3-4000 fyrir
tiu árum upp i 10757 1. desember 1980 — og siðan hefur þvi
ennfjölgað.
En það er hægt að gera íleira en byggja stofnanir. Mig
langar til að koma á framfæri þeirri hugmynd, að það
væri afskaplega vel gert af fólki að heimsækja þetta
gamla fólk og fara með það út i gönguferðir. Það væri
mjög ánægjulegt, el' fólk, aðstandendur eða aðrir, tækju
þetta gamla fólk mitt út að labba, þótt ekki væri nema i
tvo tima, eða eina helgi.
Það væri lika gott ef fyrirtæki gæfu fyrrverandi starfs-
mönnum kost á þvi að fá mat á mötuneytum þeirra. Það
væri gamla fólkinu mikils viröi að fá að koma þangað og
borða fyrir litið, en sérstaklega þó að hitta gamla vinnufé-
lagaogblandageði við þá. Þetta væri gott fyrir alla. Bæði
fjárhagslega fyrir gamla fólkið en ekki sist félagslega, og
yngri mennirnir hafa lika gott af þvi að hitta þessa gömlu.
„Ánægður með ár aldraðra”
— Finnst þér hafa orðiö einhver árangur af ,,ári aldr-
aðra” nú þegar þaö er riflega hálfnað?
— Já, mér finnst þaö. Sérstaklega þessi umræða um
vandamál gamla fólksins. Ég er mjög ánægður með það
sem liðið er af þessu ári, segir Friðrik Einarsson læknir
um leið og viö göngum lram i kaííistofu og vinnustofu
gamla fólksins þar sem þau rólfæru eru að taka aftur til
höndum við vinnu sina eftir kaffihlé og eru hin hressustu
aðsjá.
Á efri hæðunum er heldur ömurlegra um að litast. Þar
liggja sjúklingar sem skurðdeildin hefur sent i Hafnar-
búðir til að liggja sina si'ðustu legu. Fyrir þá eru 20 rúm,
Friðrik hefur lil ráðstölunar fimm rúm sem fyrr segir,
þrjú kvennapláss og tvö karlapláss, og áður en við kveðj-
um spyrjum við hann hvort það geti ekki á stundum verið
ömurlegt að annast þetta gamla fólk, sem margt er komið
til þess eins að kveöja þennan heim.
— Auðvilað getur það verið svolitið þreytandi. Ekki af
þvi að gamla íóikinu liöi ekki vel. Hér er hægt að láta öll-
um liða vel, og það er stefnt aö þvi.
Verst er ástandiö hjá þeim sem finna að þeir eru að
missa andlega krafta og að verða alveg út úr heiminum.
Það er timabil þegar mörgum liður illa, segir Friðrik Ein-
arssonaðlokum.ogviðgöngum út i skarkala hafnarsvæð-
isins á ný. Skarkalann sem senn mun hljóðna þennan
föstudagseftirmiðdag. Og allir þeir sem njóta fuilra lik-
amskrafta hyggja á að njóta þeirrar löngu helgar sem
framundan er. Helgar hinna ungu og frisku. En: Gleymið
ekki gamla fólkinu!.
Mitt i skarkala daglegs lifs við Reykja-
vikurhöfn, svo að segja niðri á hafnar-
bakka, er griðastaður aldraðra borgar-
búa. í gráu húsi sem stendur eilitið sér,
vestan við Hafnarhúsið við Tryggvagötu,
sem enn heitir Hafnarbúðir þótt þar sé
ekki lengur mötuney ti reykviskra hafnar-
verkamanna.
Það er Borgarspitalinn sem hefur yfir-
tekið Hafnarbúðir og rekur þar annars-
vegar legudeild fyrir aldraða, hins vegar
svonefnda dagdeild.
Friðrik Einarsson yfirlæknir ræður
þarna rikjum, sjálfur raunar aldraður,
eða kominn á efri ár skulum við segja,
kominn á sama aldur og margir sem eiga
þarna griðastað um lengri eða skemmri
tima. Hann er 73 ára en litur ekki út fyrir
að vera deginum eldri en sextugur.
— Þegar að þessi stofnun skyldi byrja
haustið 1977 var ég yfirskurðlæknir á
Borgarspitalanum og hefði getað verið við
það i þrjú ár til viðbótar, aldursins vegna.
En það vildi enginn taka Hafnarbúðir að
sér, svo ég bauðst til að gera það. Þá hafði
ég verið að skera upp i yfir 40 ár og fannst
það nægilegt, auk þess sem mér fannst
rétt að leyfa yngri mönnum að komast að,
segir Friðrik við Helgarpóstinn. — Við
tókum hann tali á skrifstofu hans á neðstu
hæðHafnarbúða.
— Nú gælir þú verið sestur i helgan stein — er ekki
freistandi að fara aö draga sig i hlé?
— Nei, það kemur ekki til greina að setjast i helgan
stein.segir hann ákveöinn og bætir þvi viö, að það að sitja
i helgum steini sé fyrst og fremstslarf, auk þess sem hann
hafi aldrei skilið hvaða „helgi steinn” þetta sé.
,,Það kemur aðþví”
„Kannski að fólk gaf klaustrum allar eigur sinar og lét
þau sjá fyrir sér — gerðist próventukallar og próventu-
kellingar,” segir hann hugsi og stingur uppá þvi að við
spyrjum umsjónarmann Daglegs máls i útvarpinu nánar
úti þetta.
— Auðvitað kemur að þvi að ég verð að draga mig i hlé,
en þá verð ég að finna mér eitthvað til að gera. Vinnan er
fyrsta nauðsyn lifsins, það hef ég alltaf sagt, og þótt ég sé
kominn á efri ár sem kallað er hef ég ekki skipt um skoðun
á þvi, segir hann og beinir talinu að stofnuninni sjálfri,
sem aðal erindið var raunar að forvitnast um.
Borgarspitalinn tók Hafnarbúðir i notkun haustið 1977
sem legudeild írá skurðdeild sjúkrahússins, en tveimur
árum siðar voru kviarnar íærðar út og komið upp dag-
deild.
— Fólkið kemur hingað i tveimur hópum, ellefu i öðrum
og þrettán i hinum. Gamla fólkið er sótt á morgnana þvi
að kostnaðarlausu og hérna dvelur það frá þvi klukkan
niu eða hálf tiu til hálí fjögur eða fjögur á daginn — annar
hópurinn er hér mánudaga tii miðvikudaga, hinn fimmtu-
daga og föstudaga.
Hér fær fólkið morgunverð og er siðan við ýmislegt
föndur, söng og spil, stundar leikfimi og getur fengið hár-
snyrtingu.
Af þessum 25 leguplássum sem hér eru hef ég fimm til
ráðstöfunar fyrir aldraða til að hvila heimili þeirra og ætt-
ingja og þvi sjálfu til uppörvunar i mánaðar tima. Annars
er fólkið hér á dagdeildinni i tvo til þrjá mánuði, sumt dá-
litið lengur, segir Friðrik og það er greinilegt, að gamla
fólkið á hug hans allan.
— Hingað kemur mikiö af fólki sem býr einsamalt og
þarínast uppörvunar, margt af þvi er afskaplega einmana
og á eríitt með að umgangast annað fólk, heldur Friðrik
áfram.
—-Og þvi likar yfirleitt vel hérna. Ég hef dæmi þess, að
fólk sem hefur ekki íengist til að fara úr rúmi I langan
tima hafi hresst verulega við eftir að það kom hingað, og
dæmi eru um kalla sem haía farið að sauma út eftir
skamman lima, þótt þeir hafi aldrei fengist við það fyrr.
Það er ákaflega mikil hressing fyrir þetta fólk að fá tæki-
færi til að blanda geði við aðra. Það hressist bæði likam-
lega og andlega.
„Enginn vinnur sér til óbóta”
— Svo við snúum okkur aöeins að þér sjálfum aftur. Nú
ert þú á svipuðum aldri og margir hér, finnst þér það
skipta máli i sambandi viö starf þitt meðal gamla fólks-
ins ?
— Nei, þaö skiptir engu máli. Nema ef vera skyldi
óbeint, kominn á þennan aldur er maður orðinn lifsreynd-
ur og mildari en á yngri árum. Maður verður rólegri og
þolinmóðari með árunum.
— Hvers vegna ert þú sjálíur svona friskur og unglegur?
— Ætli þaö sé ekki meðfætt að einhverju leyti. Auk þess
hel' ég alltaí hal't nóg að gera, bæði likamlega og andlega.
Égheldað fleiri deyi úr iöjuleysi en of mikilli vinnu. Það
er bara vitleysa, aö fólk drepi sig á vinnu. Sjálfur byrjaði
ég til sjós 12 ára gamall og kynntist þá kulda og vosbúð.
Ég hef alltaf haft gaman af að púla. En það vinnur enginn
sér til óbóta, nema menn hai'i jaínframt ónógt viðurværi
og illan aðbúnað. Sem betur fer fékk e'g alltaf nóg að borða
i uppvextinum, er svar þessa ódrepandi skurðlæknis i 40
ár, sem veitir gamalmennum læknisþjónustu I sinni eigin
elli.