Helgarpósturinn - 24.09.1982, Blaðsíða 4

4
Föstudagur 24. september 1982-^j^:/; írjnn
Sagan á bak við kaup Arnarflugs á eignum Iscargo
Iscargo, rambaði
á barmi gjaldþrots
eftir Ómar
Valdimarsson
Myndir:
Jim Smart
þegar fulltrúi samgönguráðherra kom samningaviðræðunum á
Stjórn Arnarfiugs hf. hefur nýveriö falliö frá þvi aö
kaupa öll hlutabréf i iscargo hf. fyrir hundraö þúsund
krónur. IJm þaö var samiö í mars sl., þegar Arnarflug
keypti flugvél Iscargo og fleiri eignir, aö Arnarf lug gæti
keypt öll hlutabréf í félaginu á þessu verði. Nú fannst
þeim hreinlega ekki taka því — hlutabréfin væru ekki
bess viröi.
Ef ekki hefði orðið af kaupum Arnarflugs á eignum
Iscargo blasti gjaldþrot viö siöarnefnda fyrirtækinu.
Þegar þá var komiö sögu taldi bankastjórn Útvegsbank-
ans sig ekki eiga annarra kosta Völ enda gekk rekstur Is-
cargo illa og fyrirtækið stóð ekki í skilum viö viöskipta-
banka sinn. útvegsbankamenn voru guöslifandi fegnir
þvi aö geta fært skuldbindingar Iscargo yfir á Arnarf lug
og halda öllum tryggingum óbreyttum.
Það var Kári Einarsson verkfræöingur, fulltrúi Stein-
qríms Hermannssonar samgönguráðherra í stjórn Flug-
leiða, sem hafði frumkvæði að því, að kaupin fóru
fram.
Arnarflug keypti eignir Iscargo
á 29 milljónir króna. Merkust
eignanna var vitaskuld Lockheed
Electra flugvél, sem þá var metin
á 1.5—2.0 milljónir bandarikja-
dala, en er i dag metin á 1.5—1.8
milljónir dala. Aðrar áþreifan-
legar eignir Iscargo, sem Arnar-
flug keypti, eru virtar á 5—6
milljónir króna. „óáþreifan-
legar” eignir, sem fylgdu með i
kaupunum, voru þvi verðlagðar á
8—10 milljón krónur.
Árni Gunnarsson alþingis-
maður, sem kynnt hefur sér þetta
mál og vakti máls á viðskiptunum
á alþingi i mars sl., þegar kaupin
voru afstaðin, taidi þá augljóst,
að Arnarflug hefði verið að borga
stórar fjárfúlgur fyrir flugleyfi
(sem Iscargo hafði á leiðinni
Reykjavik—Amsterdam) er hefði
átt að fást fyrir ekkert, skv. loft-
ferðasamningi Islendinga og Hol-
lendinga.
„Steingrimur seldi flug-
leyfiö..."
„Ég er sannfærður um, að
Arnarflugsmenn vissu ekki fyrr
en um seinan, að þeir hefðu ekki
þurft að kaupa flugleyfiö”, sagöi
Árni i samtali við blaöamann
Helgarpóstsins i vikunni. „Allt
þetta mál lyktar mjög af póli-
tiskri fyrirgreiðslu. barna var
verið að bjarga fyrir horn fjár-
málaspekúlanti Framsóknar-
flokksins( sem kominn var i
kröggur. Ég tel hreint út sagt, aö
Steingrimur Hermannsson sam-
gönguráðherra hafi selt Arnar-
flugi flugleyfið. Arnarflugsmenn
voru plataðir, um það er enginn
vafi i minum huga”.
Gunnar Þorvaldsson, forstjóri
Arr.arflugs, er ekki eins sann-
færöur um aö hann og samstarfs-
menn hans hafi verið plataðir:
„Meirihluti stjórnar fyrirtækisins
táldi þessi kaup vera i þágu hags-
muna Arnarflugs”, sagði hann.
Ég held að það sé enn of snemmt
að segja til um hvort við höfum
gert góð kaup. Við geröum okkar
á sinum tima fuUa grein fyrir
kostum og göllum þessa samn-
ings. Okkur þótti nokkurs virði
það, sem við höfum kallaö „óá-
þreifanlega” hluti, eins og til
dæmis velvilja og sambönd Is-
cargo, aöstööuna á Reykjavikur-
flugvelli og þá ekki siöur aögang
að flugskýli”.
Aþreifanlegir hiulir voru fyrst
og fremst flugvélin, varahlutir i
hana (sem Gunnar Þorvaldsson
segir að séu a.m.k. 200 þúsund
dala virði), sex húskofar og
skúrar á Reykjavikurflugvell:
(samanlagt fasteignamat þeirra
er undir 2 milljónum króna), lyft-
ari, bill verkfæri, skrifstofuáhöld
og búnaður. Fyrir þetta voru
borgaðar 29 milljónir, þar af 24.2
milljónir i formi yfirtekinna
skulda Iscargo við Útvegsbank-
ann.
útvegsbankinn i ábyrgö
Það voru ekki sist viðskipti Is-
cargo við bankann sem á end-
anum leiddu til þess að Iscargo
hætti flugrekstrinum og seldi
Arnarflugi. Þegar Iscargo keypti
flugvélina 1979sóttu forráðamenn
fyrirtækisins fast á bankann um
fyrirgreiðslu. Aldrei fengust þar
lán en bankinn gekk i ábyrgð fyrir
2/3 hlutum flugvélaverðsins, 1.7
milljónum dala. Iscargo stóö svo
ekki i skilum og þá var ábyrgðin
hækkuð um 500 þúsund dali sem
voru áfallnir vextir og kostnaður.
Áður hafði bankinn gengið i tals-
veröar ábyrgðir fyrir félagiö og
tekið veð i húskofunum á Reykja-
vikurflugvelli. Auk veðsins i vél-
inni krafðist bankinn — og
fékk — veð i fasteignum hluthaf-
anna, ekki sist fasteignum Krist-
ins Finnbogasonar framkvæmda-
stjóra Iscargo (eins og sést t.d. á
þvi aö þegar Arnarflug keypti
eignir Iscargo var handveð, sem
Kristinn hafði sett bankanum,
lækkað i 2 milljónir króna)
Persónulegar ábyrgðir hluthaf-
anna voru gengistryggðar,
þannig að bankinn taldi sig veí
tryggðan og með „allt sitt á
þurru”, eins og heimildarmaður
blaðsins i Útvegsbankanum orð-
aði það.
Rekstur Iscargo gekk ekki vel
þótt útlitið hafi verið bjart þegar
Kristinn og félagar hans gengu
inn i félagið. En þá skall á heims-
kreppan margfræga og erfið-
leikar i flugrekstri fóru mjög vax-
andi. Samningur, sem Iscargo
hafði gert um vöruflutninga milli
Evrópu og Iran, fór meira og
minna út um þúfur þegar strið
braust út milli trana og Iraka.
Segiraf senjor Díego Salas
Þegar Iscargo fékk svo leyfi til
áætlunarflugs var ætlun Kristins
og félaga hans að skipta um flug-
vél og kaupa farþegavél i stað
vöruflutningavélarinnar. Fljót-
lega fengu þeir tilboð frá Perú.
Það vildi þannig til, að i fyrra-
haust kom til landsins Perú-
maður nokkur, senjor Dieeo
Salas Gandasegui er kynnti sig
sem lögfræðing kjötframleiðslu-
fyrirtækis i Lima, Refrigerados el
Pinguinos. Þessi maöur var jafn-
framt aðalumboðsmaður Flug-
leiða og Air Bahama i Perú og
ágætlega kunnugur ýmsum for-
ráöamönnum Flugleiða. Hann
vildi kaupa vélina og þann 16.
október i fyrra geröi hann samn-
ing við Iscargo um kaup á vélinni
fyrir 2.350 þúsund dali. Samning-
inn átti að endurrita formlega
mánuði siðar og var hann fljót-
lega staðfestur með skeyti frá
Julio de la Paz, forstjóra
Refrigagarados el Pinguinos.
Vélina átti að afhenda Perú-
mönnum um mánaðamótin
nóvember/desember i fyrra. Allt
var talið klappað og klárt og þvi
höfðust Iscargomenn ekkert að
Við að útvega verkefni fyrir flug-
vélina.
Þegar mánuöurinn var liðinn
óskaöi Diego Salas eftir mán-
aðarfresti til viöbótar og svo enn
öðrum. Svo leið og beið og á end-
anum varð Ijóst, að Perúmenn-
irnir ætluðu ekki að standa við
samninginn — undir lokin var Is-
cargomönnum meira að segja
sagt á skrifstofu Refrigerados el
Pinguinos að senjor Diego Salas
væri þvi fyrirtæki ekkert viðkom-
andi. Og það er ekkert leyndar-
mál, að Iscargomenn spyrja sig
nú hvort það hafi verið einber til-
viljun, að þessi maður hafi verið
aðalum boðsmaöur Flug-
leiða — hvort Flugleiðir hafi átt
einhvern þátt i öllu þessu ævin-
týri.
Gjaldþrot blasir við
Nú var heldur illt i efni. Útvegs-
bankanum var mjög farið að leið-
ast þófið og vanskil Iscargo.
Bankastjórnin hafði dregið i
íengstu lög að ganga að fyrirtæk-
inu, krefjast uppboðs á flugvél-
inni, öðrum eigum fyirirtækisins
og eignum hluthafanna. Útvegs-
bankamenn þræta harðlega fyrir
að það hafi verið til að vernda
Kristin Finnbogason eða aö það
hafi verið fyrir orð flokksbræðra
hans i bankaráði eða stjórnarráð-
inu. Það hafi einfaldlega verið
vegna þess, aö um tima hafi litið
svo út að vélin væri svo gott sem
seld og svo hafi það verið „þetta
mannlega”, sem olli þvi, að ekki
var gengið að eignunum. Einnig
voru uppi ráðagerðir um að auka
hlutafé i Iscargo.
„Abyrgðir bankans voru langt
umfram það, sem eðlilegt má
íeljast”, sagði Árni Gunnarsson,
alþingismaður. „Það er öruggt
mál, að ef eigandi Iscargo hefði
veriðeinhver Jón úti i bæ þá hefði
bankinn verið búinn að ganga að
honum. En þetta var ekki einhver
Jón heldur séra Jón”.
Undir þetta tekur einn heim-
ildarmaður i flugrekstri innan-
lands: „Iscargo heföi verið farið
á hausinn fyrir löngu ef þar hefði
ekki verið Kristinn Finnbogason.
Það er enginn Jón Jónsson, sem
kaupir sér flugvél fyrir rúmar
tvær milljónir dollara og fær
bankaábyrgð fyrir þvi”.
Kristinn Finnbogason er er-
lendis og þvi var ekki hægt að
bera þetta undir hann. Arni Guð-