Helgarpósturinn - 15.09.1983, Qupperneq 21

-tpff'Llft Irjnn Fimmtudágúr 15. september 1983
Texti: Þórhallur Eyþórsson
________________________21
Ljósmyndir: Jim Smart
Einar S. Einarsson, framkvæmdastjóri VISA ISLAND: „Höfum hafið undirbúning að setja á markaðinn
greið'slukort sem gilda bæði innanlands og utan“.
itkorta við hinum almenna neyt-
anda? Jóhannes Gunnarsson for-
maður Neytendafélags Reykjavíkur
var inntur eftir því.
„Sannast sagna hefur þetta mál
enn ekki verið formlega tekið fyrir
hjá okkur á fundumþ sagði hann,
„hins vegar hef ég velt því nokkuð
fyrir mér sjálfur. Ekki er að efa að
í notkun kreditkorta felst ákveðin
framþróun — þetta greiðsluform er
tekið að ryðja sér æ meira til rúms.
En það er eitt atriði sem stingur
mig. Verslanir og önnur þau fyrir-
tæki sem skipta við kreditkortafyr-
irtækin þurfa vitaskuld að greiða
þeim kostnað fyrir þjónustuna —
og ég get ekki betur séð en sá kostn-
aður komi niður á öllum neytend-
um í hækkuðu vöruverði án tillits til
þess hvort þeir nota kreditkort eða
ekki. Hér tel ég ekki rétt að verki
staðið. Auðvitað á að leggja auka-
lega á vöru og þjónustu sem kredit-
kortahafinn fær, en ekki að dreifa
kostnaðinum yfir alla jafnt.
Aðspurður hvort hætta væri á
misnotkun svaraði Jóhannes:
„Mér þykir ekki útilokað að
neytandinn geti komist í vanda ef
hann glatar korti og óskilvís finn-
andi tekur út á það áður en viðvör-
unarlistar hafa verið gefnir út, þá
hlýtur að verða erfitt fyrir korthafa
að afsanna að hann hafi tekið svo
og svo mikið út á kortið. En það er
annað sem kannski er hættulegast.
Ef einungis „traustir aðilar“ svo-
kallaðir eiga kost á kreditkortum þá
kynni sú staða að koma upp að um
yrði að ræða flokkun á þegnum í
fyrsta og annars flokks eftir því
hvort þeim væri treystandi fyrir
kreditkortum eða ekki. Við þær að-
stæður myndu eflaust margir
spyrja sig: „hef ég efni á því að fá
mér ekki kreditkort?“ Ég held að
kaupmenn sjálfir fallist á að notk-
un kreditkorta örvi kaupgleðina, og
kemur mér þá í hug að þegar þessi
starfsemi var að byrja hér á landi
vorum við með þýdda sænska grein
í Neytendablaðinu þar sem fram
kom að gjaldþrotamál í Svíþjóð
hefðu aukist eftir því sem kortin
urðu algengari — fólk lifði fremur
um efni fram.
Bagalegt er að ennþá eru engin
lög til á íslandi um afborgunarkaup
og þar með ekki heldur um kredit-
kort, það eru engar lágmarksreglur
sem hægt er að fara eftir. Hér þarf
ríkissvaldið að taka sig á og búa
þannig um hnútana að notkun
kreditkorta verði aldrei neytendum
í óhagí* ■
Örvar til viðskipta
„Kostirnir við notkun á greiðslu-
kortum eru fjölmargir sagði Einar
ennfremur." „Hagstætt er fyrir
korthafa að hann fær ákveðinn
greiðslufrest sem veitir honum ör-
yggi fyrir óvæntum útgjöldum og
hann losnar við þá tortryggni sem
einatt gætir í garð ávísana — er-
lendis að minnsta kosti. Hann þarf
í rauninni ekki að gera annað en
sýna kortið og skrifa nafnið sitt;
með reglulegu millibili fær hann
svo úttektarseðla sem stuðla að
bættu heimilisbókhaldi.
Þá má nefna að fyrirtæki sem
taka greiðslukort geta bætt sam-
keppnisaðstöðu sína verulega, því
að ekki er að leyna að notkun
kreditkorta örvar fólk til viðskipta
— virkur „impulsive" á þeim vett-
vangi, þótt auðvitað sé það undir
hverjum og einum komið. Enn-
fremur fá fyrirtækin örugga
greiðslu fyrir vörur og þjónustu og
losna við innheimtuvafstur ef við-
skiptavinir hafa fengið skrifað, en
fyrir þetta greiða þau þóknun til
greiðslukortafyrirtækisins.
En vafalaust er þeim einna mest
hagræði að notkun greiðslukorta
sem starfs síns vegna ferðast mikið
erlendis, því að þá losna þeir við
það umstang sem fólgið er í að
skipta einum gjaldmiðli í annan.
Enn eruí reglum gjaldeyriseftirlits
Seðlabankans nokkrar skorður
settar um það hverjir geti fengið
greiðslukort til afnota í útlöndum,
en væntanlega verða þær rýmkaðar
eftir því sem þetta ryður sér meir til
rúms“
Þegar Einar var spurður hvort
ekki væri hætta á misnotkun kort-
anna sagði hann: „Auðvitað er allt
hægt að misnota, einnig greiðslu-
kort, til dæmis ef þau glatast og
komast í hendurnar á óprúttnu
fólki. Sendum við því viðvörunar-
lista yfir glötuð kort til viðskipta-
aðila okkar. Annars er erfiðara, ef
eitthvað er, að falsa greiðslukort en
ávísanir — eða jafnvel peninga! Ef
um ítrekuð vanskil er að ræða leiða
þau til kortssviptingar.
Reyndar er fyrirsjáanlegt að
notkun greiðslukorta verði gerð
auðveldari með tölvuvæðingu — og
er þegar tekið að ryðja sér til rúms
í Frakklandi, Bandaríkjunum og
víðar. Um leið verður misnotkun
gerð nánast ókleif“
Greiðslufrestur
Vörumarkaðurinn h/f er eitt
þeirra fyrirtækja sem þegar hafa
gefið viðskiptavinum sínum kost á
greiðslum með kreditkortum. Þar
fengust þær upplýsingar að notkun
kreditkorta kæmi sér fyrst og
fremst vel fyrir kaupendur því að
þarna fengju þeir verulegan
greiðslufrest sem ekki hefði lítið að
segja í hundrað prósent verðbólgu-
þjóðfélagi — í rauninni álitleg
kauphækkun fyrir þá sem með
kynnu að fara. Og vissulega sýndi
það sig að íslendingar væru með á
nótunum, mikið væri verslað fyrir
20. hvers mánaðar, en eftir það
drægist salan saman. Fram kom
einnig að ekki færi hjá því að notk-
un kreditkorta örvaði kaupgleði,
þar sem þá þyrfti ekki að greiða út
í hönd. Hins vegar kæmi greiðslu-
fresturinn seljendum illa ef um væri
að ræða vörur sem lítið er lagt á, til
dæmis væri ekki mikill akkur í að
selja kjötskrokka út á kreditkort.
Vanskil
Hrafn Bachmann í Kjötmiðstöð-
inni sagði í samtali við Helgarpóst-
inn að þeir hefðu tekið við greiðsl-
um með kreditkortum um árabil og
hefði yfirleitt gefist ágætlega. „í
fjárhagsáætluninni höfum við mið-
að við þennan ákveðna dag, 5. hvers
mánaðar. Það má segja að 50 til
55°/o af veltunni á dag komi inn frá
fólki sem fær skrifað — ýmist hjá
okkur beint eða kreditkortafyrir-
tækinu!1 Hrafn sagði ennfremur að
verðbólguhraðinn bitnaði á kaup-
mönnum, en kæmi sér auðvitað vel
fyrir viðskiptavini, sem hefðu
greiðslufrest. Enginn vafi léki þó á
því að notkun greiðslukorta yki
eyðsluna, þótt jafnframt ætti nú að
fást betra yfirlit yfir hana sem fólk
gæti svo miðað við. „Auðvitað hef-
ur viljað brenna við að fólk hefur
ætlað sér um of í eyðslunni og van-
skil hlotist af,“ sagði Hrafn að lok-
um, „en þá er kreditkortafyrirtæk-
isins að leysa það mál. Það sló mig
mjög þegar ég var á ferð í Banda-
ríkjunum nýlega að þar eru sprottn-
ar upp stofnanir sem lána verslun-
um fé til að brúa bilið frá lokun út-
tektartímans til greiðsludags. Gæti
svo farið að slíkt ástand skapaðist
hér því að ég hef þá trú að margir
kaupmenn hafi safnað skuldum
upp á síðkastið!1
Fyrsta og annars flokks
þegnar?
Ekki verður sleginn botn í þessa
grein án þess að hafa kynnt sér
sjónarmið sem e.t.v. mestu máli
skiptir: hvernig horfir notkun kred-
Gœði og verö
sem koma á óvart!
FÖSTUDAGSKVÖLD

í Jl! HÚSINUI í Jl! HÚSINU
OPIÐ í ÚLLUM DEILDUM TIL KL. 10 i KVÚLD
0PIÐ -> P" j NÝJUNG
LAUGAR- DAGA EURQCARD > JLgrillið Op»ö® Grillréttir allan daginn vers'unartl Réttur dagsins
MATVÖRUR
FATNAÐUR
HÚSGÖGN
HUSGA GNA ÚR VAL
Á TVESMUR
HÆÐUM.
RAFTÆK!
RAFLJÓS
REIÐHJÓL
Munið okkar
hagstæðu
greiðslu-
skilmála
/A A A A A A
I 'JJj'
Jón Loftsson hf.
Hringbraut 121
“ _l our
i .juurjaj j-;:
-I UUDnj'IJw
■ taiBííii uiiaailii ii lliii
Sími 10600