Helgarpósturinn - 27.10.1983, Blaðsíða 13

legt í íþróttunum er ekkert sérlega fallegt, sér-
staklega hjá börnum þar sem íþróttirnar ýta
oft undir það að einhver er niðurlægður eða
verður fyrir barðinu á hópnum. Maður sér
þetta ekki svo sjaldan og það fer voðalega í
taugarnar á mér. Núorðið er ég miklu meira
fyrir íþróttir þar sem fólk keppir bara við
sjálft sig, þar er að minnsta kosti öruggt að
enginn verður útundan. Nei, ég held að ég sé
ekki sportidjótí*
En íþróttirnar hafa samt lengst af verið í
fyrirrúmi í lífi þínu, ekki satt?
„Áhuginn á íþróttum vaknaði fyrst þegar
ég lærði að synda sex ára gömul heima á
Húsavík. Það má segja að næstu árin hafi ég
aðallega lifað í vatni, en um leið var sundið
mér hvatning til að fara að stunda aðrar
íþróttir. Ég vildi helst prófa allar íþróttir. Ég
var og er kannski enn mikill strákur í mér og
var alltaf úti í fótbolta með strákunum, ég var
líka mikið á skíðum, en mest var ég þó í hand-
boltanum, líklega vegna þess að hann var efst
á dagskrá hjá Völsungi á þeim árum sem ég
bjó á Húsavík"
Handbolta!? spyr ég forviða. Ég hafði tek-
ið eftir því að Jónína er með óvenju smágerð-
ar hendur.
„Þjálfarinn minn úti í Kanada hrópaði líka
alltaf „kraftaverk, kraftaverk" í hvert skipti
sem ég greip boltann. Ég er bara svona sterk
í puttunum" segir Jónína og tekur upp bolta
af gólfinu og hendir honum þéttingsfast í
vegginn til að undirstrika orð sín. „Þetta er í
ættinni að hafa litlar hendur. Og stóran rass“
bætir hún við.
„Ég æfði og þjálfaði með Völsungi frá því
ég var ellefu ára og hélt svo áfram eftir að ég
kom í Menntaskólann á ísafirði, auk þess sem
ég keppti um tíma með meistaraflokki
Armanns í Reykjavík. Ég varheldur ekki á því
að hætta í handboltanum eftir að ég fór út til
náms í Kanada og spilaði í þrjú ár með liði
British Colombía í Vancouver. Þetta var ó-
gleymanlegur tími, gott fólk og mikil sam-
heldni, auk þess sem ég fékk þarna tækifæri
til að ferðast um Kanada þvert og endilangt.
Eftir þriðja veturinn var mér svo boðið að
æfa með kanadíska landsliðinu í Montreal.
Við bjuggum úti í sveit og æfðum daglega sex
tíma á dag í heilt sumar. Þetta var eiginlega
það næsta sem ég hef komist atvinnumennsku
í íþróttum, þó launin væri ekki upp á marga
fiska. En allt þetta sumar spilaði ég handbolta
og hugsaði ekki um annað en handbolta —
maður hlýtur að hafa verið orðinn alveg
hræðilega leiðinlegur!
VI.
„Þú ættir að vara þig á að drekka of rnikið!1
Það er einn af kynbræðrum mínum í leik-
fiminni, rauðskeggjaður maður um þrítugt,
sem mælir þessi orð við mig, þar sem ég tvístíg
framan við kaldavatnskranann, reiðubúinn
að bæta mér upp allt vökvatap síðasta hálf-
tímans og gott betur. „Annars geturðu ekki
neitt á eftir!‘ bætir hann við í umvöndunar-
tón.
Ég stelst nú samt til að renna niður þremur
fleytifullum glösum. Spyr þvínæst sakbitinn:
hvað ertu búinn að vera Iengi í þessu?
„Ekki nema tvær vikur. En þetta er miklu
betra en að skokka einn í norðangarranum,
eins og maður hefur látið sig hafa hingað til.
Nei, mér finnst ekkert óeðlilegt við það að
karlmenn séu i þessu. Jú, jú, ég ætla örugg-
lega að halda áfram!‘
Og áfram er haldið framan við stóra spegil-
inn.
„Við skulum reyna að ná púlsinum aftur
upp“ hrópar Jónína og aftur er hoppað fram
aftur sundur og saman, ýmist með hendur á
lofti eða he^dur með síðum. Eftir því sem
þreytan sækir á rifjast betur upp fyrir mér
varnaðarorð Jónínu frá því áður en tíminn
hófst:
„Aerobic-leikfimin er alls ekki fyrir hvern
sem er og það er ekki fyrir hvern sem er að
kenna hana heldur. Ég mundi til dæmis aldrei
fara til kennara sem hefði ekki einhverja
þekkingu á hjálp í viðlögum. Maður getur
aldrei vitað í hvernig ástandi nemandinn er, og
ef kennarinn veit ekki hvað hann á að taka til
bragðs ef eitthvað fer úrskeiðis, þá er ekki von
á góðu. Við tökum púlsinn á fólki til að vita
hvernig það bregst við þessari stífu keyrslu.
Eins reyni ég að fylgjast mjög vel með fólkinu,
vita hvort ég sé einhver merki þess að það sé
að ofreyna sig, til dæmis ef einhver hvítnar
upp, svitnar óeðlilega mikið eða verður stjarf-
ur. í flestum tilvikum er þetta bara leikfimi
fyrir ungt fólkí*
Er ég að verða miðaldra? Þetta er kannski
ekkert fyrir mig? Altént er ég að örmagnast.
Nokkur afbötun þó í því að nú líða andvörp
og stunur um salinn, nokkrar stúlknanna
meira að segja sestar flötum beinum, stein-
hættar. Tíminn er líka að verða búinn.
Þetta var ekki svo slæmt. Ég er jafnvel að
hugsa um að fara aftur.
VII.
Hvað heldurðu að ami að mér á morgun?
Verð ég ekki nær dauða en lífi? spyr ég Jónínu
eftir tímann, sjænaður úr gufu og nuddpotti.
Við sitjum í hálfrökkri i barnaherbergi
Æfingastöðvarinnar. Henni hefur ekki enn
gefist tóm til að fara úr bláröndótta æfinga-
gallanum.
„Þú verður sennilega með talsverða strengi
svona um kvöldmatarleytið á morgun, sér-
staklega í kálfunum. Þér hættir nefnilega
alltof mikið til að hlaupa bara á tánum.
Maður verður að láta hælana nema við gólf í
hverju skrefi. Annars held ég að þér ætti ekki
að verða meint af!‘
Hvaða einkunn fæ ég þá fyrir frammistöð-
una?
„Ég held að þú sért farinn að eldast svolítið.
Þú áttir svolítið erfitt með að tileinka þér
sumar hreyfingarnar. Þegar maður er ungur á
maður mjög auðvelt með að læra nýjar hreyf-
ingar, en það eldist því miður af manni. Það
er margt í þessari leikfimi sem er mjög góður
mælikvarði á það hversu gott fólk á með að
tileinka sér hreyfingar. Mér sýnist þú vera
mjög mótaður."
Ég reyni að bera í bætifláka og segi henni að
ég hafi alltaf verið hálfgerður spýtukall og
leikfimitossi.
„Annars var ég mjög hissa, ég hélt að þú
mundir aldrei endast út tímann...!'
O, ég hafði það af með því að svína á sum-
um æfingunum....
En er ekki þjálfað af fullmiklum ákafa, ef
hætta er á að fólk ofkeyri sig í öllum hama-
gangnum?
Ég held persónulega að aðalatriðið í allri
þjálfun sé að fólk læri að hlusta á líkamann.
Líkaminn lætur alltaf vita á einn hátt eða ann-
an þegar honum er nóg boðið. Ég er ekkert að
skammast út í fólk þó það hætti í miðjum
klíðum eða hlífi sér í sumum æfingum. Það
þýðir ekkert að misþyrma likamanum eða
misbjóða honum. Slíkt segir alltaf til sín
seinna!‘
VIII.
Við tökum aftur upp þráðinn þar sem frá
var horfið i Kanada.
„Þjálfarinn þarna úti í Montreal var
kapítuli út af fyrir sig. Hann var Rúmeni,
pólitískur flóttamaður og hafði þjálfað karla-
landslið Rúmena fyrir ólympíuleikana í
Montreal. Þjálfunin hjá honum var oft líkust
martröð. Sjálfur reykti hann tvo pakka á dag,
var búinn að tæma flösku af áfengi fyrir
kvöldmat og kunni auk þess ekki að grípa
bolta. En kröfurnar sem hann gerði til okkar
voru hreint óskaplegar. Eitt sinn skipaði hann
mér að láta klippa á mér hárið. Hann áleit víst
að það þvældist fyrir mér, sagðist ekki hafa
þörf fyrir neinar dúkkur. Svona eru þær oft
aðferðirnar, sem eru notaðar við þálfun fyrir
austan tjald, byggðar á járnaga og yfirgangi.
Svo var það veturinn eftir að ég meiddist á
hné í keppni í Mexíkó og gat ekki spilað
meira. Eftir það yrti þjálfarinn ekki á mig. Ég
lagðist auðvitað í algjört þunglyndi út af
hnénu!‘
Ertu þá hætt öllum afskiptum af keppnis-
íþróttum?
„Auðvitað finnst rhér alltaf gaman að vita
hvað er að gerast. En ég hef breyst mikið síðan
þá. Ég var alveg brjáluð keppnismanneskja,
en nú finnst mér ég ekki þurfa neitt á þessari
samkeppni að halda lengur. Á sínum tíma
fannst mér það ægilegt stórslys þegar ég
meiddi mig í hnénu, en svo lærði ég smátt og
smátt að líta fólk öðrum augum, og nú þykir
mér yfirleitt flest fallegra í fari fólks en ein-
hver útblásin stjörnudýrkun"
IX.
Nú ertu í vinnu út um allan bæ, hér í
Æfingastöðinni, í Æfingaskólanum,
útvarpinu og nú síðast sjónvarpinu. Er þetta
ekki fullmikið fyrir eina manneskju?
„Ég veit ekki. Ég vakna yfirleitt klukkan
svona sjö á morgnana og er að fram til klukk-
an ellefu á kvöldin, svo það er ekki tími til að
sinna mörgu öðru. Hins vegar hef ég alltaf
verið aksjón-kona og leiðist allt dútl og slugs,
bæði í leikfiminni og mannlífinu. Ég læt það
oft fara í taugarnar á mér hvað fólk er seint í
svifum. Mér finnst að það gæti þá alveg eins
setið kyrrt. Það eru margir sem kvarta yfir því
hvað ég er hröð í útvarpinu!'
Útvarpið, vel á minnst, færðu mikil við-
brögð á morgunleikfimina þar?
„Já, ég fæ mörg bréf, sérstaklega frá kon-
um sem vilja spyrja mig persónulegra hluta..!‘
Ha?! Eru Islendingar orðnir svona langt
leiddir í hnýsninni?
„Nei, ekki persónulegra hluta um mig —
um sig,“ leiðréttir Jónína hlæjandi. „Það eru
yfirleitt mjög elskuleg bréf. Svo fæ ég stund-
um ljóð í pósti. Neikvæðu krítikina fæ ég bara
í Velvakanda!1
Nú segirðu að fólk kvarti yfir því hvað þú
ferð geyst. Heldurðu að fólk skilji almennt
leiðbeiningarnar?
„Nei, ég er viss um að það skilur ekkert
hvað ég er að fara. Það er ekki auðvelt að vera
með leikfimiþátt í útvarpi. Kannski svolítil
tímaskekkja, skemmtileg tímaskekkja.
X.
„Mér þykir mjög gaman að kenna krökk-
um!‘
Þarna sé ég mér leik á borði til að ná mér
niðri á hinum hataða leikfimihesti Melaskól-
ans....
„Það er nú hægt að nota þessi gömlu
hjálpartæki á ýmsa vegu“ segir Jónína og vill
ekki alveg taka undir kröfu mína um að þeim
verði hent út í ystu myrkur. „Til dæmis er
hægt að nota þau til að þróa með börnum
hugmyndir um hvað er undir, yfir, í gegn, upp,
niður, út, suður, austur, vestur og svo fram-
vegis. Leikfimikennslan er náttúrlega alveg
tilvalinn vettvangur til að rækta með börnum
tilfinningu fyrir svona hlutum, að reyna að ná
góðu sambandi milli hreyfiþroska og vits-
munaþroska barnsins. En auðvitað er lögð
alltof mikil áhersla á þessi tæki í sambandi við
próf og einkunnagjöf!*
Hvernig er þitt draumafyrirkomulag á leik-
fimikennslu í skólum landsins?
„Ég er nú reyndar ekki búin að kenna nemt
stutt og það er spurning hvað draumarnir og
góðu hugmyndirnar endast manni lengi í
svona starfi. En ég held að samkeppnin sé
alveg nógu mikil hjá börnum þótt ekki sé
alltaf verið að ýta undir hana með allskonar
keppnisíþróttum. Krakkar þurfa hvort sem er
alltaf að berjast fyrir sínu plássi meðal félag-
anna. Það þurfa ekki allir að læra handbolta,
og það þurfa ekki allir að læra fótbolta. Ég tel
að það væri mjög æskilegt að kennarar hefðu
færri nemendur í hverjum tíma og þannig
meira svigrúm til að láta krakkana velja sér
eftir áhuga og upplagi. En aðalatriðið held ég
sé að íþróttakennarar geri sér ljóst að þeirra
hlutverk er fyrst og fremst að vekja áhuga, að
skilja þarfir nemendanna og hvetja þá áfram
— ekki síst á þessum tímum þegar jafnvel
börn eru orðin kyrrsetufólk.
Ýmislegt hefur verið að þokast í áttina á
þessu sviði, en ég held því miður að það sé
ekki von á neinum stórbreytingum fyrr en
íþróttakennaranámið hér á landi verður tekið
fastari tökum. Það er til dæmis alveg sorgleg
staðreynd að ekki skuli vera meira samráð
milli íþróttakennaraskólans á Laugarvatni og
vísindamanna, lækna og lífeðlisfræðinga,
innan Háskólans. Verklega menntunin er að
mörgu leyti ágæt, en bóklega námið situr á
hakanum!*
XI.
Segðu mér, Jónína, hvað gerirðu þegar þú
átt frí?
„Ég á ekkert frí, svarar hún um hæl, eins og
spurninginsé vart svaraverð. „Á morgun er ég
íbeinni útsendingu í sjónvarpinu.og svo er eg
með leikfimisýningar í Broadway og Holly-
wood um helgina..!‘
En ef þú ættir frí?
„Detta í það!“ svarar hún og glottir
stríðnislega. „Nei, ætli ég mundi ekki bara
vera heima hjá mér, hlusta á góða tónlist,
borða góðan mat...“
Ertu þá ekki andsnúin áfengisdrykkju, eins
og margir mundu telja hæfa konu í þinni
stöðu?
„Ég er fanatisk á eiturlyf og sígarettur, en
hófleg léttvínsdrykkja held ég að ætti ekki að
skaða neitt að marki!‘
Ferðu nokkurn tíma út að skemmta þér?
„Jú....jú..!‘ svarar Jónína með semingi. Svo
rekur hún upp mikla hlátursroku: „Það er
bara svo langt síðan ég hef farið. Ég sakna
þess alveg óskaplega að geta ekki farið á
þægilegt kaffihús og hlustað á þægilega tón-
list. Og ég sakna þess líka að geta ekki farið á
góða rokktónleika. Það er víst heilmargt sem
maður fer á mis við þegar maður býr á
íslandi"
XII.
Þegar við komum aftur fram í anddyri
Æfingastöðvarinnar situr þar hópur stúlkna,
eftirlegukindur úr aerobic-tímanum áðan.
Laglegar stúlkur með roða í kinnum pg
væntanlega öndunar- og blóðrásarkerfi í
toppstandi. En hvað um það, þær eru að
reykja — allar með tölu.
„Það er sorglegt að sjá til ykkar stelpur,
svælandi sígarettur!' gellur við í Jonínu. „Ég
er viss um að það er ekki ein ykkar sem ekki
reykir!“
„Jú, við þekkjum eina stelpu sem reykir
ekki,“ andmæla þær allar í kór.
„Jæja, hún hefur þá ekki látið sjá sig hérna
ennþá" segir Jónína og hlammar sér niður i
stúlknagerið.
Ég geng út í hauströkkrið. Kannski ég ætti
bara að skella mér aftur.
Svo kveiki ég mér í sígarettu.
Ji