Helgarpósturinn - 13.12.1984, Blaðsíða 17

Hörður Torfason
með nýja plötu
Tíu
litlar
tabú-
sögur
„Þetta átti aldrei að verða plata, í
mesta lagi söngleikur á sviði, en
ekki plata.“
— Um hvað?
„Söngleikurinn varð til, ég flutti
hann meira að segja. Það var á
rússagilli íslendinga í Köben. Hann
fjallaði um súperútgáfuna af karl-
manninum, þessa ofgerðu ímynd
tippafólksins. Svo varð það bara að
ég vildi segja fleirum frá þessu en
áhorfendunum þarna á gillinu.
Þannig fór platan að verða til. Það
eru tvö lög á henni úr söngleikn-
um.“
— Hver eru hin átta?
„Lög sem ég hef samið i gegnum
tíðina."
— Um hvað?
„Ofbeldi og kynlíf. Þemað er
tabú; allskonar þættir úr tilverunni
sem fólk kemur sér hjá að segja frá.
Þetta eru tíu litlar tabúsögur. Þær
lýsa ástandi hver um sig. Og mis-
munandi viðhorfum. Ég er ekki að
taka afstöðu. Bara í hlutverki sagna-
þulsins. Segja frá.“
— Enn eitt uppgjörið?
„Nei, nei. Ég er farinn að róast
svo. Þetta er jákvæð plata, ég held
með því betra sem ég hef gert á
músiksviðinu."
Tabú heitir fjórða hlómplata við-
mælandans, Harðar Torfasonar.
Þetta byrjaði 1971; Hörður syngur
eigin lög. Meðal annars „Ég leitaði
blárra blóma", ógleymanleg túlkun
á því fagra kvæði Gylfa. Núna er
þessi frumraun Harðar ófáanleg.
„Ég á hana ekki einu sinni sjálfur,
sem er ansans." Næst var það 1973
þá var titillinn Án þín. „Svona létt-
ar trúbadúrsstemmningar." Dægra-
dvöl kom 1976, „öðruvísi, ég próf-
aði þá þjóðlagapönkið, þetta var til-
raun, mótleikur gegn þessum syk-
ursætu myndum af flytjendum sem
urðu að prýða albúm platna í þá
tíð.“ Og Hörður hlær. „Ég þótti
brjóta öll lögmál og fékk bágt fyrir,
Platan sú arna þótti óskiljanleg að
innihaldi og forljót að útliti. En ég
fílaði þetta ágætlega, þetta var
vissulega draumkennt hjá mér, en
ég veit ekki; ég sendi sem sagt ekki
frá mér plötu næstu átta árin...“
— Þar til að nú ertu með Tabú í
farteskinu?
„Hún er sambland af trúbadúri,
pönki og rokki. Skemmtilegur
hræringur, segja kunningjar mínir
mér. Ég er svona í kantinum á öllum
þessum stefnum."
Það á að þýða texta við Tabú yfir
á dönsku og ensku eftir áramót;
henni er nefnilega ætlað að faraj
víða: „En ég veit ekki, held að ekki
sé hægt að þýða íslenska texta yfir
á önnur mál svo vel sé, þó svo að
farið sé að með gát og af metnaði.
Það er nefnilega tungumálið sem
gerir okkar tónlist sérstaka. Okkar
Islendinga."
— En nú ertu búinn að búa svo
lengi í Köben?
„Já, en maður verður aldrei
bauni, hvað sem gengur á. Alltaf ís-
lendingur, og sem slíkum líður mér
ákaflega vel við Eyrarsundið. Að
vísu er ég alltaf á leið heim, en það
er þetta með verkefnin."
— Hvaða?
„Leikstjórn, þýðingar, ritstörf,
alltaf eitthvað. Og svo er ég sífellt
að semja lög. Nú síðast var ég að
ljúka við gerð dagskrár um Stein
Steinarr, en ég hef verið að vinna
eigin lög við mörg hans ágætustu
ljóða. Aðan var ég hjá ekkjunni
hans að fá leyfi til að flytja þetta
efni. Og nú rétt í þessu var ég að
ganga frá því með Vísnavinum að
fara með hluta þessarar dagskrár á
Hótel Borg þann átjánda des.“
Það er eftir viku.
-SER.
Sveinn Einarsson um „Ég er gull og gersemi":
Ekki í mynda-
bókastílnum
Jólaleikrit Leikfélags Akureyrar
er „Ég er gull og gersemi" Sveins
Einarssonar sem höfundurinn leik-
stýrir jafnframt: „Þeir norðanmenn
komu að máli við mig á síðasta vetri
og báðu mig að færa þessa sögu
Sölva Helgasonar í búning leik-
verks. Ég var fljótur að ákveða mig,
því þessi hugmynd að leikriti féll
saman við það sem ég hafði verið
að hugsa sjálfur um alllangt
skeið. ..“
Hvernig vannstu svo verkið,
Sveinn?
„Utgangspunkturinn hjá mér var
verk Davíðs Stefánssonar um Sólon
|íslandus (en svo nefndi Sölvi sig
sjálfur). En ég leitaði fanga víðar. I
stuttu máli sagt reyndi ég að grafa
upp allar fáanlegar heimildir og
upplýsingar sem einhver von var til
að gæti sagt eitthvað um þennan
einstaka mann. Ég nefni þjóðsögur,
kvæði og annála."
Sveinn segir sig hafa tekið efni-
viðinn sjálfstæðum tökum: „Ekki i
myndabókastíl, eins og svo vinsælt
er orðið. Ég hleyp fram og aftur í
tíma og rúmi, en með því móti
finnst mér ég fá fram betri skír-
skotun til nútimans en ella. Það er
spurt: Á 'Sölvi eitthvert erindi til
okkar í dag? Ég ætla ekki að svara
því hér, en segja, á það verður að
reyna á sýningunum."
Sveinn segir það hafa verið feiki-
lega gaman að vinna að þessu verk-
efni, bæði við sjálfa leikritunina og
ekki síður við uppfærsluna: „Það
má eiginlega segja að Sölvi hafi tek-
ið hug okkar allan."
Telja má tíu stórhlutverk í sýning-
unni en þó eitt sýnu mest og það er
vitaskuld hlutverk Sölva sjálfs.
Theodór Júlíusson leikur það. I öðr-
Sveinn Einarsson höfundur og leikstjóri
verksins um Sölva Helgason sem verður
jólaleikrit Leikfélags Akureyrar I ár.
um helstu hlutverkum eru Sunna
Borg, Guðlaug Maria Bjarnadóttir,
Sigurveig Jónsdóttir, Þórey Aðal-
steinsdóttir, Gestur Einar Jónasson,
Marinó Þorsteinsson, Björn Karls-
son, Pétur Eggerz og Kristján Eld-
járn Hjartarson. Leikmyndina gerir
Örn Ingi og er þetta fyrsta verkefni
hans fyrir leikhús. Freygerður
Magnúsdóttir vann búningana,
David Walters lýsti og tóna samdi
Atli Heimir Sveinsson sérstaklega
fyrir þá fjölmörgu söngva sem
prýða verkið.
„Það skiptir ekki máli hvar maður
er að vinna, svo framarlega sem
vinnan er spennandi. Ég tala nú
ekki um þegar fólkið sem vinnur
með manni leggur sig allt fram um
að gera eins vel og hægt er. Þetta
hefur verið ákaflega gaman hérna
fyrir norðan," segir Sveinn Einars-
son, höfundur og leikstjóri þessa
forvitnilega jólaleikrits Leikfélags
Akureyrar.
-SER.
TONLIST
Þrjár íslenskar plötur
Ekki veit ég hvað fer mikið fyrir þrem ís-
lenskum plötum, með meira og minna klass-
ískri músík, í öllu útgáfustandinu nú fyrir jól-
in. Ég veit bara að þær hafa mikið verið spil-
aðar á mínu heimili síðan þær komu. Sér-
staklega platan með Kristni Sigmundssyni,
því söngur er alltaf söngur. Og það er góður
söngur. Lagavalið er samtíningur úr ýmsum
áttum. Önnur hliðin er þó alíslensk og hefst
á Liljulaginu og endar á Atla Heimi: Bráð-
skemmtilegum smálögum úr skólaljóðunum
og svo eru Rósin og í fjarlægð o.fl. á milli. Já,
t.d. alveg ljómandi lag eftir Gunnar Reyni
Sveinsson við texta úr Ljósvíkingnum. Það
er svo nettur húmor í þessu og Kristinn nær
honum sérdeilis fallega. Hún er alltaf að vaxa
í honum röddin, en þar bregður fyrir hörku
sem ég hef ekki heyrt áður. Ég er ekki alveg
klár á hvort ég kann við það, en háu tónarnir
eru öruggari og hljómmeiri en áður. Hin
hliðin er útlensk, með þjóðlagaútsetningum
eftir Britten og tveim ítölskum lögum al-
kunnum: Ideale og La Serenata eftir Tosti.
Þau eru svolítið þung hjá Kristni, maður er
nú líklega alltof vanur að heyra þau með
tenórum og þeim í lýrískara lagi. En svo bæt-
ir Kristinn þetta allt upp með tveim yndisleg-
um lögum eftir Richard Strauss, Morgen og
Zu-eignung, sem hann syngur einsog sannur
„liedersöngvari". En samt er óperan alltaf
einhverstaðar í baksýn og þar finnst mér
Kristinn eiga heima og ég er reyndar viss um
að ég á bæði eftir að sjá hann í Falstaff og
Wozzeck og mörgu þar á milli (banka í tré).
Jónas Ingimundarson leikur með á píanó og
gerir það vel og vandlega einsog hans er
vísa, hvorki of né van og allt þaulhugsað á
sínum stað. Upptakan er kannski ekki alltof
lífleg, gerð á Logalandi í Borgarfirði af Hall-
dóri Víkingssyni, en hún er hrein og bein.
Pressun hefur tekist furðuvel hjá Alfa, sem á
heima einhverstaðar í austurbænum. Örn
og Örlygur gefa út.
íslensk tónverkamiðstöð hefur á nokk-
urra ára fresti gefið út eina og eina plötu
með íslenskri tónlist. Fyrir u.þ.b. 15 árum
kom út Þjóðhátíðarkantata Páls ísólfssonar,
með einsöngvurum, Fílharmóníukórnum og
Sinfóníuhljómsveit íslands undir stjórn Dr.
Róberts A. Ottóssonar. Svo hefur hún gefið
út „Sögusinfóníu" Jóns Leifs, með SÍ og Jussi
Jalas sem stjórnanda og Flautukonsert eftir
Atla Heimi Sveinsson, með Robert Aitken og
SI undir stjórn Páls Pampiclers Pálssonar
og á sömu plötu er fiðlukonsert Leifs Þórar-
inssonar fluttur af Einari G. Sveinbjörnssyni
og SI með Karsten Andersen sem stjórn-
anda. Og loks er fjórða platan komin, fyrir
nokkrum dögum. Það eru íslensk orgelverk
sem Ragnar Björnsson leikur markvisst og
hlýlega á orgelið í Kristskirkju: Sálmaforleik-
ir eftir ýmsa (Jón Nordal, Ragnar Björnsson,
Gunnar Reyni, Atla Heimi, Leif Þ. og Þorkel
Sigurbjörnsson) og þar kennir sannarlega
ýmissa grasa. Þar er mikil „melankólía" í
„Sálminum sem aldrei var sunginn" eftir Jón
Nordal, smáfyndin kúnstugheit í „Lofið
guð...“ eftir Þorkel og margt þar á milli hjá
hinum. Og það er líka gaman að Prelúdíu,
Kóral og Fúgu eftir Jón Þórarinsson, sem
samdi þetta verk fyrir meira en þrjátíu árum
og í hreinum, díantónískum Hindemithstíl.
En best finnst mér eiginlega elsta verkið
standa sig: lnngangur og Passacaglia eftir
Pál Isólfsson. Það er í henni svo margt sem
minnir skemmtilega á Brahms og Bruckner
og auðvitað Reger, en það er vel gert og af
mikilli kunnáttu og einlægni. Ragnar Björns-
son á miklar þakkir skildar fyrir þessa geðs-
legu plötu og alla þá vinnu og ræktarsemi
sem að baki henni býr. Og þær á Bjarni Rún-
ar Bjarnason líka fyrir hetjulega baráttu við
orgelið, því einsog allir vita er ekki heiglum
hent að ná því óbjöguðu á band, þó það
hljómi dásamlega í kirkjunni sjálfri, sé það
afrétt og vel fyrirkallað. Skurður og pressun
hefur hinsvegar ekki tekist nema mátulega,
og varla það, þó hún sé gerð af Teldec í Ham-
borg.
En pressun og upptaka er hinsvegar
næstum fullkomin á þriðju plötunni og þar
eru lika Teldec og Bjarni að verki. Það er
eftir Leif Þórarinsson
plata sem Fálkinn gefur út, með Helgu Ing-
ólfsdóttur að leika Bach á sembalinn sinn.
Auðvitað langskemmtilegasta músíkin og að
öllum öðrum ólöstuðum besti flutningurinn.
Hún er að verða alveg makalaus semballeik-
ari, hún Helga, verða, nei orðin það. Hún
hefur lengi verið að basla og stundum ekki
verið nema rétt svona í meðallagi. En „túlk-
un“ hennar á t.d. „Franska forleiknum" í h-
moll (eða eigum við ekki bara að kalla þetta
svítu, þrátt fyrir fyrsta þáttinn?) er ótrúlega
litrík og spennandi, og öllu þó haldið í full-
komnu og eðlilegu jafnvægi. Og hún „fraser-
ar“ kontrapúnktana svo eðlilega og skýrt að
hrein unun er að heyra. Tökum þá Italska
konsertinn, eitt frægasta hljómborðsverk
Bachs, sem maður hefur heyrt þúsund sinn-
um. Hvað það hljómar þarna ungt og ferskt,
rétt einsog það hafi orðið til í gær. Svo fær
maður Es-dúr-svítuna nr. 4 í kaupbæti og
hún er sannarlega ekki síst þó hún láti
kannski minnst yfir sér. Allur frágangur plöt-
unnar er til fyrirmyndar, umslagið ágætt og
skýringartexti Reynis Axelssonarbæði fróð-
legur og skemmtilegur.
Ég held að við getum verið nokkuð ánægð
með plötuútgefendur þessi jólin, hvað varð-
ar íslenska músík og íslenska fiytjendur á
„klassíska" sviðinu. Kannski að ástandið sé
jafngott í poppinu. Hver veit?
HELGARPÓSTURINN 17