Helgarpósturinn - 13.12.1984, Blaðsíða 18

SKAK
Drottningar í vígaham
Tvö skákfélög eru frægust í
Bandaríkjunum og hafa bæði að-
setur í New York: The Manhattan
Chess Club og The Marshall Chess
Ctub. Sfðara félagið heitir eftir
James Frank Marshall (1877—
1944), einhverjum víðkunnasta
og vinsælasta skákmeistara
Bandaríkjanna. Marshall var einn
litríkasti skákmeistari sinnar tíð-
ar. Hann var að vísu aldrei orðað-
ur við heimsmeistaratitil, til þess
tefldi hann ekki nógu traustlega,
en hann var sókndjarfur og víg-
reifur skákmaður sem vann marg-
an ágætan sigur á skákmótum og
var í fremstu röð skákmeistara í
heiminum um býsna langt skeið.
Hann fléttaði skemmtilega og
honum tókst stundum að bjarga
sér með brellum sem við hann
voru kenndar á ensku: „A Mar-
shall Swindle". Þessi rómantíski
leikstíll sem stundum minnti á
riddarasögur aflaði honum mikilla
vinsælda hjá áhorfendum og ýms-
ar sögur mynduðust um hann. En
sú frægasta er sú, að eitt sinn lék
hann svo ótrúlegum leik, drottn-
ingunni í margfalt uppnám, að
andstæðingur hans gafst upp, en
áhorfendur voru svo hrifnir að
þeir þöktu skákborðið með gull-
peningum. Sumir hafa efast um
sannleiksgildi þessarar sögu, en
Marshall fullyrðir í ævisögu sinni
að hún sé sönn. Að minnsta kosti
er skákin vel þess virði að rekja
hana:
S. LEWITZKY F.J. MARSHALL
Breslau 1912
Franskur leikur
01 d4 e6 02e4d5
03 Rc3 c5
Byrjunin er einkennandi fyrir
Marshall. Hann svarar d4 með e6,
líklega til þess að bregða sér yfir í
hollenskan leik. En þegar Lew-
itzky velur franskan leik, skýst
Marshall yfir í afbrigði sem hann
hafði mætur á, því að hann vildi
helst tefla opið tafl. Leikurinn þyk-
ir ekki góður því að svartur fær
stakt drottningarpeð, en Marshali
beitti honum stundum með góð-
um árangri.
04 Rf3 Rc6
05 exd5 exd5 06 Be2 Rf6
07 0-0 Be7 08 Bg5 0-0
09 dxc5 Be6 10 Rd4 Bxc5
11 Rxe6 fxe6 12 Bg4 Dd6
Hvítur hefur teflt byrjunina helst
til vélrænt, svo að Marshall er
kominn með óskastöðu, opnar lín-
ur og góð færi.
13 Bh3 Hae8 14 Dd2 Bb4
Síðasti leikúr hvíts var heldur ekki
góður. Nú vofir d5-d4 yfir.
15 Bxf6 Hxf6 16 Hadl Dc5
Víkur sér undan hótuninni Re4 og
ógnar með d5-d4 að nýju. Greini-
legt er að 17. a3 Bxc3 18. Dxc3
Dxc3 19. bxc3 leiðir til endatafls
sem er vonlítið fyrir hvít, svo að
Lewitzky reynir að bjarga sér með
brellu.
17De2Bxc3 18 bxc3 Dxc3
19 Hxd5
Þannig vinnur hvítur peðið aftur,
en taflið er tapað engu að síður.
19 ... Rd4I 20 Dh5
Þessi leikur er þáttur í áætlun
hvíts. í skýringum sínum bendir
Marshall á að 20. De5 strandar á
Rf3+ 21. gxf3 Hg6+ og Dxf3.
Hann hefur sennilega hugsað sér
að svara 20. De4 með Hf4, en lík-
lega var þó 20. De4 Hf4 21. De5
besta vörnin.
20... Haf8!
Miklu betra en 20,—g6 21. De5
21. He5
21. Hc5 strandar á Hxf2!
21... Hh6 22 Dg5
22. Dg4 leiðir einnig til taps:Rf3 +!
22 ... Hxh3
23 Hc5
Örvænting, en ekki er sjáanlegt
að hvítur eigi annarra kosta völ.
eftir Guómund Arnlaugsson
23 ... Dg3M
Og eftir þennan óvænta og ótrú-
lega leik lagði hvítur niður vopn,
en áhorfendur fögnuðu með því
að þekja borðið gullpeningum.
Við sjáum að svartur hótar Dxh2
mát. Hvítur getur tekið drottning-
una á þrjá vegu:
a) 24. hxg3 Re2 mát
b) 24. fxg3 Re2+ 25. Khl Hxfl mát
c) 24. Dxg3 Re2+ 25. Khl
Rxg3+ 26. Kgl Re2+ (eða Rxfl)
27. Khl Hc3 og svartur hefur
mann yfir.
Að þessu loknu er rétt að líta á
miklu nýrra dæmi um drottningu
í vígaham. Það er Viktor Kortsnoj
sem stjórnar svarta liðinu í þessari
skák, og ekki er laust við að tök
hans á byrjuninni minni á Mar-
shall.
TATAI - KORTSNOJ
Beersheva 1978
Franskur leikur
01 e4 e6 02 d4 d5
03 exd5 exd5 04 Bd3 c5
Kortsnoj er ekki hræddur við
staka peðið frekar en Marshall.
05 Rf3 Rc6 06 De2 +
í von um drottningakaup. En
drottningin stendur ekki vel í e-
línunni.
06 ... Be7!
07 dxc5 Rf6 08 h3
Hvítur getur ekki haldið c-peðinu:
8. Rbd2 0-0 9. Rb3 He8 10. 0-0
Bxc5. Honum er illa við Bg4, en
peðsleikurinn veikir kóngsstöð-
una eftir hrókun eins og berlega
kemur í ljós í skákinni.
08 ... 0-0
09 0-0 Bxc5 10 c3 He8
11 Dc2 Dd6! 12 Rbd2?
„Þegar góða leiki skortir koma af-
leikirnir sjálfkrafa“. Hvítur er
kominn í vanda og lokar nú leið
fyrir drottningunni. Ef til vill var
skást að reyna b2-b4 og a2-a4.
12 ... Dg3!
Þarna hefndi leikurinn h3 sín illi-
lega. Drottningin er nú komin í
skotfæri og svartur hótar Bxh3.
13 Bf5 He2!
Nú er hvítur illa beygður.
14 Rd4 Rxd4
Nú sá hvítur sitt óvænna og gafst
upp. Lokin hefðu getað orðið á
þessaleið: 15.cxd4 Bxd4 16. Bxc8
Hxf2 17. Hxf2 Dxf2+ 18. Khl
Del + 19. Kh2 Be5+ 20. g3
Dxg3+ 21. Khl Dh2 mát.
VEÐRIÐ SPILAÞRAUT
Helgarveðrið verður á þessa S 6-3
leið: H 6-5-4
Búist er við suðlægri átt með( T Á-8-4
rigningu um sunnan- og vest- L Á-D-G-6-2
anvert landið en hins vegar
verður úrkomulítið á norð- S Á-K-5-2
austurlandi. Veður fer töluvert H Á-K-9-2
hlýnandi en kólnar aftur uppúr T K-9-3
helginni. L 5-4
Suður spilar þrjú grönd og vestur
lætur hjartaþrist. Nú er þitt að
vinna spilið. Lausnábls. 12
LAUSN Á KROSSGÁTU
8 • ■ ■ ■ 8
• ö S K fl S •r R ö V S L fl K fl
u £ 5 I N bl • fl V L fl R fl T l • R a
fV R 5 fl m F u fl V * Ö L 1 F N fí D
6 fl n V 7 fJ u R ■ i- ö fl • fl 5 fl K N fl P i
Pt L R 0 V A R m fl 6 fl Z> 1 • iJ fl 5 Fl R
n N <3 u i< • u £1 5 ö ó N • fl L N ‘fl fl \< l(
V ■o S 0 V R L 6 fl 5 s fl • F • fl U T T
n R V » G L fl r fl R ■ fl /< R rz fl F T R fl R
£ 1 r R fl í> i 6 P fí r i R ■ fl L Æ R ■ R fl
t i • R £ £ • /V fl R V fl R. f U L L 1 R S
£ V L fl N u r fl R - fl R R fl 'fl m ■ fl P o l< S
' * Æ y l R 75 f fl L L- ‘ R f r u R F 1 l< T fl
1 JLpl ö Si
SfíR- KfíLÖfi R flLfíWH Þrrut ÆÐR -J /SIVU/R /YF/um rfíST IFBRÐ VR/VSfí Á/A>Q) 70/3 F/Ktj HPjÖLfl SrJfTÐl ekk/ fPSTfí 5TÓl?i LoFAW &LJfí LflUS/R 6K.S>
2Elrif>
=5 L-'Oáfí
925- Y S'flLmF) 3 óK
>1 / Kotlfj HJHúRfjb þýn
- - 5 T/a fífíuS 2. E/nS
FRRWe FRoS/t) flFTUR SÖN&m TZlKKJöi snNGflN VINV- UR
1 />/?/ / Sm YKji vntJRBi RG/V/R
VÖNT0U FER VJÚPT SKfimm Lfí/US %*//
ov/lju Gfí K SNBRfí HBRmfí
flrnBot) ÖFújfíR F/SKfíR RPULftli öpK>R-
KONfí B.YÐ/ mihjfí ELÖS NEyT/
Í ; VÝPI IPfí/D. ÍJ£/5Kl
ÚTT- HvÍLT jrv/VNl
V/ÍLfl f£R Smn EK/NPfl é /a'5/ u/o fí Vflfí- S/tmV RST
SNjbfí BBRjft
f \ / TflKS/Nn LEiFflR fífíjoC, !<>ÍPU RlÐfl
lt)hlfl PjóBhóf P/NGJfl VoNV &R/VG FLöt TófflT
S/IR END-
LaitJfl
GftWRfi KvTRDl uiyuni Wr » /?/ES/
nrio. É.NJÖ. 5fims7.
HRÆ- FuglBR L BRByY IN6IN
7 1 KvfíRTq^ ftULfl 5/7?/9 myNT
18 HELGARPÓSTURINN