Helgarpósturinn - 02.05.1985, Blaðsíða 9

Njósnari á ritstjóminni
Eitt dæmi, ekki stórt en táknrænt að sögn,
mun vera ráðning Jónasar Guðmundssonar
blaðamanns. Samkvæmt samningi við blað-
stjórn, en án samráðs við ritstjóra, var hann
fenginn inn á blaðið til þess að sinna einkum
hlutafjársöfnun. Hins vegar missti einn
stjórnarmanna það út úr sér að í raun ætti
Jónas að vera „augu og eyru blaðstjórnar".
Jónas átti með öðrum orðum að vera eins
konar njósnari fyrir blaðstjórnina og laun
hans nálguðust þriggja stafa tölu. Fyrir þetta
hefði NT getað ráðið 3—4 vana blaðamenn!
Hins vegar munu skilaboð blaðstjórnar til
Jónasar hafa verið svo óljós, að hann mun
ekki hafa gert sér grein fyrir því að blað-
stjórnin væri að gera hann út sem njósnara
og um leið til höfuðs ritstjóra blaðsins. Enda
stóð Jónas með ritstjórninni og var reyndar
annar tveggja blaðamanna NT sem fyrstir
sögðu upp vegna seinagangs í launagreiðsl-
um.
Þetta var dæmi um ótrúlega bíræfinn
hugsunarhátt hjá stjórninni og vanmat henn-
ar á Jónasi Guðmundssyni. Þar að auki telja
menn að stjórnin hafi ekki gert sér grein
fyrir því að hún væri að grípa fram fyrir
hendurnar á ritstjóranum sjálfum með frek-
legum hætti.
Annað atriði, sem ekki er ómerkilegt að
velta fyrir sér nú, er að blaðstjórn Nútímans
hf. var frá og með deginum í gær umboðs-
laus. Samkvæmt samþykktum hlutafélagsins
bar að halda aðalfund í apríl. Þessi fundur
var ekki haldinn og samkvæmt hlutafélaga-
lögunum hefur enginn umboð til þess að
stjórna í nafni hluthafa fyrr en
hluthafafundur hefur verið haldinn. Þannig
er NT ekki aðeins ritstjóralaust og
blaðamannalaust, heldur einnig
blaðstjórnarlaust blað. Ritstjórinn fráfarandi
er valdamesti maðurinn á blaðinu.
Raunar ber örvæntingin í aðgerðum blað-
stjórnarinnar á þriðjudaginn þess merki að
stjórnin hafi viljað rubba þessum leiðinda-
verkum af fyrir mánaðamót, á meðan hún
hafði umboð til verka, auk þess sem upp-
sagnarfrestur miðast ávallt við mánaðamót.
En lítum aðeins á málið í heild. Um hvað
var deilt og hver er rót þessa ágreinings?
Upphaf NT-deilunnar má rekja allt aftur til
s.l. hausts, þegar prentaraverkfallið stóð. Þá
var nánast kominn á samningur á milli
Blaðaprentsblaðanna NT, Þjóðviljans og Al-
þýðublaðsins annars vegar og prentara hins
vegar. En Steingrímur forsætisráðherra kom
í veg fyrir þá samninga vegna fordæmis-
hræðslu. Þá var búið að leggja mikið fjár-
magn í NT, sem hefði að öllu forfallalausu átt
að byrja að skila árangri í desember. En verk-
fallið og samningurinn, sem Haukur Ingi-
bergsson (f.h. forsætisráðherra) felldi, eyði-
lögðu þessar áætlanir. Þetta varð jafnframt
upphafið að trúnaðarbresti á milli fram-
sóknarmanna í ríkisstjórn og blaðsins.
Steingrímur hringdi og reyndi
að hafa áhrif á ritstjórann
Ágreiningnum má skipta í tvennt: rekstrar-
legan og faglegan.
Annars vegar greindi menn á um sitthvað
sem sneri að rekstri og útgáfutíma, manna-
haldi og slíku.
Hinsvegar stóð ágreiningur um NT sem
blað frétta og upplýsinga eða blað flokks og
flokksfrétta. Þótt engum dyldist að NT væri
blað framsóknarmanna, þá fór Magnús rit-
stjóri sínar eigin leiðir án þess að láta flokks-
hramminn skelfa sig. Þetta gerði hann þótt
hann fengi oft að sjá þennan hramm, og
Steingrímur formaður og forsætisráðherra
hringdistundumí hann til þess að fá kúrsinn
leiðréttan.
Hið síðarnefnda skipti mestu, þegar allt
kom til alls.
Ágreiningurinn um reksturinn hafði vissu-
lega mikið að segja. Þannig reyndi blað-
stjórnin til dæmis að fá Magnús Ólafsson rit-
stjóra til þess að gangast inn á hugmyndir
um „hagræðingu í rekstri", sem hann gat
ekki sætt sig við, meðal annars vegna skorts
á upplýsingum. Þess vegna gekk hann sjálfur
í það að viða að sér nauðsynlegustu upplýs-
ingum um reksturinn og kostnað deilda inn-
an blaðsins, og var svo komið að ritstjórinn
kunni rekstrardæmið betur en sjálf blað-
stjórnin. Þannig reyndi oft á það að blað-
stjórnin leitaði til Magnúsar ritstjóra um upp-
lýsingar varðandi reksturinn. Þetta er nefnt
sem dæmi um þá vitleysu sem rekstur blaðs-
ins var kominn í, nefnilega að ritstjórinn
væri orðinn að rekstrarstjóra.
Síðastliðna fimm mánuði hefur rekstur NT
verið í höndum blaðstjórnar. Þá var
„tékkheftið tekið af Sigurði Skagfjörð" (fyrr-
verandi framkvæmdastjóra). Á þeim tíma
var óánægja með störf Sigurðar og mun
Einar Birnir hafa „með frekju" staðið fyrir
því að tékkheftið var tekið af Sigurði. Hins
vegar er að koma betur í Ijós núna að Sigurð-
ur hafi staðið sig vel í stykkinu en verið notað-
ur sem blóraböggull.
En ástandið batnaði ekki í höndum blað-
stjórnar og þá fór blaðstjórnin þess á leit við
' Magnús ritstjóra að hann gerði tillögur um
niðurskurð í rekstrinum um gífurlegar fjár-
hæðir, u.þ.b. sex milljónir á ári á ristjórninni
einni. Til Magnúsar var leitað vegna þess að
hann þekkti reksturinn manna bezt. Magnús
svaraði með upplýsingum um kostnað vegna
rekstrarþátta, svo sem hvað það kostaði NT
að halda úti erlendum fréttum og þar fram
eftir götunum. Þessar upplýsingar notaði
stjórnin ekki en krafði Magnús um tillögur. Á
þessum fundi lenti Magnúsi og Einari Birni
saman, einu sinni sem oftar, og gekk Magnús
á dyr. Þessi stjórnarfundur var á ársafmæli
NT, á föstudaginn í síðustu viku. Síðan gerist
það að Magnús fær bréf með kröfum um
tillögur að niðurskurði á ritstjórn. Sjálfur
hafði Magnúst lýst yfir því, að það væri ekki
í hans verkahring að skera niður, það væri
hlutverk stjórnarinnar, og hann væri búinn
að gera skyldu sína með því að afla og leggja
fram upplýsingar um reksturinn. Þessa skoð-
un sína ítrekaði hann í bréfi sem hann ritaði
stjórninni á mánudag. Það væri ekki í hans
verkahring að skera blaðamenn niður við
trog. Það væri ekki ritstjórnarleg ákvörðun,
heldur rekstrarleg. Þess vegna ætti stjórnin
að gera sínar tillögur sjálf. Hann ætlaði sér
ekki að vera ábyrgðarmaður á brottrekstri
samstarfsmanna sinna.
Á meðan á þessum bréfaskiptum stóð
hafði Magnús skrifað uppsagnarbréf sitt,
sem hann Iagði svo fram á þriðjudaginn var.
Raunar var þetta ekki fyrsta uppsagnar-
bréf Magnúsar vegna ágreinings við blað-
stjórnina. Hann ritaði annað slíkt bréf í
haust. Þá bað Hákon Sigurgrímsson hann
um að draga það til baka, sem hann og gerði.
SÍS auglýsti meira í
Tímanum
Magnús Ólafsson (sem á örstutt í doktors-
nafnbót í hagfræði) mun hafa gert stjórn NT
grein fyrir nokkrum grundvallaratriðum,
þegar bera fór á ágreiningi um rekstur blaðs-
ins. Hann gerði stjórninni grein fyrir því að
hún yrði að vita hver rekstrargrundvöllur NT
væri; forsenda þess að selja vöru væri að vita
hvað kostaði að búa vöruna til, hverjum væri
hægt að selja hana o.s.frv. Þetta var aldrei
gert, og þess vegna vissi aldrei neinn af að-
standendum blaðsins hvort takast myndi að
selja þessa vöru. Og vegna skorts á þessum
frumupplýsingum var rekstrinum haldið
áfram óbreyttum í stað þess að NT aðlagaði
sig markaðnum, þar sem blaðið gekk ekki
alltof vel. Af þessum sökum voru ekki gerðar
neinar stefnubreytingar. Til dæmis lagði
Magnús Ólafsson áherzlu á það að NT yrði
gert að síðdegisblaði, meðal annars vegna
þess að það væri mun ódýrara. Því var ekki
anzað.
Um afstöðu Sambandsins til NT er það að
segja, að Þorsteinn Ólafsson, fulltrúi SÍS í
stjórninni, mætti á fáa fundi, sem sýnir að
minnsta kosti svolítið áhugaleysi. Þó skal
þess getið að Þorsteinn mætti á stjórnarfundi
þegar ákveðið var að leggja niður mánu-
dagsútgáfu NT, og var raunar manna harð-
astur með þeirri tillögu, enda þótt talið sé að
Einar Birnir hafi tekið ákvörðunina.
Hvernig sem litið er á NT-málið er ljóst, að
einhverjar breytingar þurfti að gera á rekstri
blaðsins, þótt ekki séu allir á eitt sáttir um að
eina leiðin hafi verið sú að reka 15 starfs-
menn.
Það sem blaðstjórnin gerði verður einnig
að líta á í ljósi mjög harðrar og óvæginnar
gagnrýni sem hún fékk á sig á nýliðnum mið-
stjórnarfundi framsóknarmanna. Þar var rit-
stjórnarstefna blaðsins gagnrýnd og blað-
stjórnin kölluð til ábyrgðar. Spjótum var
einnig beint að biaðstjórninni vegna fjár-
mála NT.
Til viðbótar sakar ekki að geta þess að
blaðstjórnarmennirnir sjálfir hafa lagt út í
persónulegar fjárskuldbindingar vegna
blaðsins, auk framámanna í flokknum eins
og Steingríms Hermannssonar, Halldórs
Ásgrímssonar og aðstoðarmanns hans og
forystumanns ungra framsóknarmanna,
Finns Ingólfssonar, og velta menn m.a. fyrir
sér, að með uppgjöri og breytingum á NT
yfir í flokksblað í anda formannsins, muni
flokkurinn koma framangreindum mönnum
til fjárhagslegrar bjargar.
Þessir menn áttu líka persónulegra hags-
muna að gæta.
En það áttu fleiri. Svo var um Svein nokk-
urn Gamalíelsson, annan af innheimtu-
mönnum NT. Þegar hlutafélagið Nútíminn
var stofnað lagði Sveinn allt sitt sparifé, sem
hann hafði safnað á langri ævi, í þetta nýja
hlutafélag. í NT-uppgjörinu á þriðjudag var
Sveinn einn af þeim sem fengu uppsagnar-
bréf í hendur.
Eftirmenn Magnúsar NT-ritstjóra:
Guðmundur G og Ingvar nefndir
Nú þegar Magnús Ólafsson hefur sagt upp störfum á dagblaöinu NT
velta margir vöngum yfir hugsanlegum eftirmanni. Hér í Helgarpóst-
inum höfum vió áður nefnt sem hugsanlega meðritst)óra Magnúsar
Guðmund G. Þórarinsson, fyrrverandi alþingismann, og Ingvar Gísla-
son alþingismann.
Hvorugur þessara manna hefur hins vegar reynslu af venjulegri
blaóamennsku, heldur hafa þeir nær einvörðungu fengizt vió pólitísk
skrif.
En nú eru fleiri nefndir til sögunnar. Þeir eru Helgi H. Jónsson, son-
ur Jóns Helgasonar, fyrrverandi ritstjóra Tímans. Helgi var áóur
fréttamaður á Útvarpinu. Annar ríkisfréttamaður hefur verió nefndur.
Það er Helgi Pétursson hjá Útvarpinu, og enn aörir nefna Magnús
Bjamfreðsson. Þá hefur nafn Hermanns Sveinbjömssonar, ritstjóra
Dags, oft verið nefnt, en hann mun ekki hafa hug á því aö flytja suóur.
Af ofangreindum mönnum er Helgi H. Jónsson talinn líklegastur og
má í því sambandi nefna aö Helga Jónsdóttir (Skaftasonar yfirborgar-
fógeta og fyrrverandi þingmanns Framsóknar í Reykjaneskjördæmi)
er gift Helga og starfar í forsætisráðuneyti Steingríms Hermannssonar
sem aóstoóarmaóur hans.
Haukur Ingibergsson, einn af stjórnarmönnum Nútímans, sagói vió
HP að verið væri að leita eftirmanns Magnúsar Ólafssonar og staófesti
hann m.a., aó nöfn þeirra Guðmundar G. og Ingvars heföu verið
nefnd. Hins vegar væru þeir fyrst og fremst stjórnmálamenn en ekki
fréttamenn. Um aóra vildi hann lítt ræða, en taldi að ólíklegt væri aó
hinir fjórir gætu tekiö ritstjórastarf að sér.
Um NT-málió sagói Haukur að hér væri um að ræða fjárhagslegt
dæmi. Stjórnrn,ál og deilur þar um kæmu ekki við sögu!

BIIALEICA
REYKJAVIK:
AKUREYRl:
BORGARNES:
VÍOIGERDI V-HÚN.:
BLÖNDUÓS:
SAU ÐÁRKRÓKUR:
SIGLUFJÖRÐUR:
HÚSAVÍK:
EGILSTADIR:
VÓPN AFJÖRDU R:
SEYDISFJÖRDUR:
F/\SKKÚDSFJÖRDUR:
HÖFN HORNAFIRDI
91-31815/686915
96-21715/23515
93-7618
95-1591
95-4350/4568
95-5884/5969
96-71498
96-41940/41594
97-1550
97-3145/3121
97-2312/2204
97-5366/5166
97-8303
interRent
Ertu haettulegur
f UMFi_o.iNNi
án þess að vita það?
Mörg lyf hafa svipuö áhrif
og áfengi.
Kynntu þér vel lyfiö
sem þú notar.
HELGARPÓSTURINN 9