Helgarpósturinn - 02.05.1985, Blaðsíða 15

LISTAP
Bjarni Þórarinsson sýnir
í Gallerí Borg:
Sturladi
elskhuginn
— og aðrar tjáningarríkar olíumyndir
„Ég verð nú að játa það að mörg
þessara verka sem ég sýni hér eru
sjálfum mér ráðgáta," segir Bjarni
Þórarinsson myndlistamaður sem
opnar sýningu á 17 olíumálverkum
í dag kl. 17.00 að Gallerí Borg. „Þó
finnst mér nauðsynlegt að rýna að-
eins í þau til þess að ég geti gert mér
betur grein fyrir því hvað þetta er.
En svo ég víki fyrst að tilurð þess-
ara mynda og mínu myndlistarlega
uppeldi þá er það fyrst og fremst
conceptlistin eða hugmyndalistin
sem égtel að hafi verið býsna góður
skóli. Eg kem inn í síðconcepttíma-
bilið á íslandi, Súmmararnir höfðu
verið þarna á undan, en síðan stofn-
uðum við Galleríið að Suðurgötu 7.
Hvað mig varðar má svo segja að
verði algjör stökkbreyting kringum
1980, þá fór ég að verða var við
löngun mína til að mála. Því mað-
ur tekur til þess hve ópersónuleg
hugmyndalistin er. Persónuleiki
listamannsins kemst ekki alls kostar
að. Það kvað svo rammt að þessu að
menn voru farnir að villast á mynd-
um eftir höfunda. Þetta fór svolítið í
skapið á mér.
Þegar þessi stökkbreyting verður
hjá mér í kringum 1980 er stutt í það
að fari að bera á þessu svokallaða
nýja málverki. Hluti af menntun
myndlistarmanns í dag er að hafa
yfirsýn yfir þá strauma og stefnur
sem gengið hafa yfir á undanförn-
um áratugum, ekki síst til að koma
í veg fyrir endurtekningar."
— Vardslu semsé fyrir talsuardum
áhrifum frá nýja málverkinu?
„Það má segja að það hafi kveikt
verulega í mér, þótt ég telji mig alls
ekki vera neinn talsmann þessa er-
lenda fyrirbæris. Mín málverk eru
jafnframt sjálfsprottin málverk, ég
get ekki sagt ég hafi hlotið neina
skólun í því, þarf að minnsta kosti
ekki að berjast við ofskólun. Ég
vona að mér hafi tekist að þróa
minn persónulega stíl, en um það er
náttúriega annarra að dæma.“
— Hvada fyrirbœri eru þad sem
leika stœrstu hlutverkin í myndum
þínum?
„Ætli kreppan gegni þar ekki
stærstu hlutverki. Það má segja að
myndir mínar endurspegli hugarfar
listamannsins á krepputíma, bæði
inn á við og út á við. Uppistaðan í
sýningunni er eiginlega tvíhliða.
Annars vegar er það ytri heimurinn
sem er fyrst og fremst hugleiðing
um kjarnorkuumræðuna, stöðu
mannsins og hvert hann er kominn
í vígbúnaðinum. Ég hef tekist á við
þetta vandamál og úmbreytt því yfir
í myndlist, til dæmis í myndinni
Homo Nucleus, sem er eins konar
uppdiktaðar samnefnari fyrir allt
mannkynið.
í öðrum myndum tek ég svo fyrir
ógnarjafnvægi risaveldanna tveggja
og færi það svona í skáldlegan bún-
ing; þar vinn ég beiníínis út frá þess-
ari svart-hvítu heimsmynd sem þau
hafa lagt grundvöllinn að. Og eitt er
víst að kjarnorkusveppurinn er
eitraðastur allra sveppategunda.
Þarna legg ég mitt af mörkum til
pólitískrar umræðu. Þetta eru
heimsádeilur. Ég er ekki sérlega gef-
inn fyrir fílabeinsturnmyndir. Ég vil
gjarnan tengja mína list við hrær-
ingar í heimsmyndinni hverju
sinni."
— Aörar tegundir heimsádeilna?
„Jú, mér finnst að persónuleiki
mannsins sé svo mikið á undan-
haldi. Ef menn sjá ofsjónum yfir
tækniframförunum er hætta á ferð-
um. I minni myndlist er talsvert um
andóf gegn því að maðurinn týni sér
í tækninni."
— Hvad viltu segja um persónu-
legri myndirnar á sýningunni,
kreppuna inn á viö?
„Ja, þær eru sumar talsvert inn-
hverfar, persónuleg útrás sem á sér
persónulegar skýringar og brýst
þarna út á myndfletinum, þetta er
einhver innri kreppa. Sumar af þess-
um myndum eru semsé sjálfum mér
mikil ráðgáta. Þannig er það oft
þegar undirmeðvitundin tekur til
sinna ráða. ..“
— Þá málar mikiö konur. . .
„Já, sumpart stafar það sjálfsagt
af því að ég tek kvenfrelsisbaráttuna
mjög alvarlega. Sumar myndir mín-
ar eru beinlínis óður til hennar. Hún
hefur jafnframt valdið byltingu sem
skellur á karlmenn, þeir verða að
endurmeta flesta hluti í ljósi hennar.
Það er oft og tíðum sársaukafullt en
ég reyni mitt besta. Sjáðu t.d. Sturl-
aöa elskhugann!
Af myndum mínum má sjá að að-
stæður bæði í einkalífi og opinberu
Bjarni Þórarinsson við
verk sem hann nefnir
Friðdísi.
lífi hafa mótað mig, eins og allt ann-
að fólk. Hvað eru menn svo alltaf að
tala um frelsi? Að mínu mati er ekki
til neitt frelsi, heldur einungis mis-
munandi svigrúm, mismunandi
sjálfræði."
— Geturöu búiö til einhvern sam-
nefnara í oröum fyrir þessa sýningu
þína?
„Ja — þetta er sisona — svolítill
söngvaseiður inn í tæknikrataþjóð-
félagið," segir Bjarni Þórarinsson.
„Sú list sem er söm við sig rís hæst
— þar sem ekki er verið að fara í
launkofa með hlutina." JS
Nemendaleikhúsid sýnir nýtt verk eftir Nínu Björk Árnadóttur, Fugl sem flaug á snúru
Hvernig vid ræktum ástina ...
Allir þeir sem eru hræddir við að
rækta ástina ættu að flykkjast í
Lindarbæ frá og með nk. þriðjudegi
7. maí og sjá þar uppfærslu Nem-
endaleikhússins á flunkunýju verki
eftir Nínu Björk Arnadóttur sem
hún skrifaði sérstaklega fyrir það.
Það ber heitið Fugl sem flaug á
snúru og það er Hallmar Sigurösson
sem leikstýrir. Verkið fjallar um fólk
sem finnur ástina sem það er hrætt
við að rækta og finnur hana í „Ung-
um manni með rós“ sem hefur kast-
að nafni sínu og fortíð og neitar að
þrífast við þær aðstæður sem eru.
Þar er líka á ferðinni „Sá vísi“ sem
ræktar ástina á þann einfalda hátt
sem virkar broslega. Áhrofandan-
um er látið eftir að ákveða með
sjálfum sér hvort „Ungur maður
með rós“ er tákn eða lifandi. í anda
Nínu Bjarkar fléttast nútíð og fortíð
saman í verkinu, þar skiptast á raun-
sæjar senur og táknrænar og ljóð og
setningar tengja atriðin þar sem við
á.
En að lokinni frumsýningu á
þriðjudagskvöld rennur upp stór
stund í lífi þeirra átta ungmenna
sem uppfæra hana: þá útskrifast þau
sem leikarar úr LÍ eftir fjögurra ára
nám. Þetta eru þau Alda Arnardótt-
ir, Baröi Guömundsson, Einar Jón
Briem, Jakob Þór Einarsson, Kol-
brún Erna Pétursdóttir, Rósa Guöný
Þórsdóttir, Þór Tulinius og Þröstur
Leó Gunnarsson.
Síðasta námsárið í LÍ felst í því að
nemendur setja upp þrjár sýningar
sem í þessu tilfelli voru Grœnfjöör-
ungur eftir Carlo Gozzi, Draumur á
Jónsmessunótt Shakespeares sem
þau settu upp með LR og svo nú
Fugl sem flaug á snúru. Sýningin í
Iðnó markaði tímamót að því leyti
að þar starfa saman atvinnuleikarar
og leiklistarskólanema á jafnréttis-
grundvelli. Sú sýning hefur gengið
fyrir fullu húsi síðan í lok febrúar og
þvi má segja að þessi bekkur sem nú
útskrifast úr LÍ hafi fengið mun
meiri sviðsreynslu en áður hefur
tíðkast með nemendur skólans. En
hvaða væntingar skyldu þessir
ungu leikarar pkkar hafa? HP spjall-
aði við þá Baröa Guömundsson
sem leikur „Þann vísa" og Þór Tulin-
ius sem fer með hlutverk „Ungs
manns með rós“ í verki Nínu Bjark-
ar.
„Leikhúsþróunin í Reykjavík,
a.m.k. í vetur, gefur tilefni til bjart-
sýni, samanber frábærar sýningar
Alþýðuleikhússins og Egg-leikhúss-
ins, og sýnir að margt er hægt að
gera hafi maður frumkvæði og
metnað," svarar Þór.
„Já, það er gott að vita til þess,
maður getur víst ekki búist við að
atvinnuleikhúsin beinlínis bíði eftir
manni," bætir Barði við.
„Annars upplifir maður sig ennþá
sem hluta af heild, finnst t.d. asna-
legt að koma fram i pressunni sem
einstaklingur," segir Þór. „Það verð-
ur óneitanlega leiðinlegt þegar
þessu hópur sundrast."
„En við erum samt eitilhressir, og
til í hvað sem er!“ segir Barði. „Er
það ekki annars, Þór?“
„Jú,“ segir Þór, „en hvernig sem
manni á svo eftir að ganga að fá
hlutverk í leik'núsunum, verður
maður að gæta þess að halda sjálf-
um sér við efnið, halda sér í þjálfun.
Og gera í því sjálfur að útvega sér
verkefni. Menn gleymast fljótt ef
þeir láta ekkert heyra í sér. En ég
kvíði engu.“
Frá vinstri: Ungur
maður með rós (Þór
Tulinius),
Möppumaður (Einar
Jón Briem) og Sá v(si
(Barði Guðmundsson)
f sýningu
Nemendaleikhússins á
Fugl sem flaug á
snúru.
— Hefur vinnan viö Fugl sem
flaug á snúru dýpkaö skilningykkar
á ástinni?
„Já, ég býst við því, þetta er af-
skaplega gefandi texti," segir Þór.
„Ég er alveg sammála því sem þar
kemur fram að það þurfi að rækta
ástina, þetta er spurning um að þora
að elska; allt hefst með því. En
vandamálið er að fólk vill oft ekki
verða fyrra til, er hrætt við að blotta
sig og tapa. Þetta hefst ekki fyrr en
fólk tekur sig saman og treystir
hvert öðru. Þetta verk fjallar um
kærleik almennt í mannlegum sam-
skiptum."
— Hvaö er svona sérstakt viö
„Ungan mann meö rós"?
„Ást hans einangrast ekki við
eina manneskju," segir Þór. „Slíkt
finnst honum rangt. Þeir sem elska
hann særa sig á honum; hann særir,
ekki þau.“
„Það er eitthvað í fari hans sem
þau sakna,“ segir Barði. „Sá vísi
telur sig vera búinn að finna ástina,
en hann er miklu jarðbundnari. Vill
að menn lifi samkvæmt normum
þótt hann taki ekki þátt í stressinu
eins og hinir. Fólk ætti mjög auð-
veldlega að geta séð sig í þessum
persónum. Þetta er einfalt verk,
engu er ofaukið, allt er jafn mikil-
vægt. Það er ekki hægt að sleppa
neinu."
„Já, efni verksins kemur öllum
við,“ segir Þór. „Til dæmis það
hvernig persónurnar berjast gegn
leiðinlegum samskiptamynstrum
sem há þeim og reyna að sigrast á
þeim.“ — JS.
HELGARPÓSTURINN 15