Morgunblaðið - 19.10.1963, Blaðsíða 12

12
MORCUNBLAÐIÐ
L'augaraagur 19. okt. 1963

- Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðs.lstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakió.
EKKI HVIKAÐ FRÁ'
VIÐREISNINNI
Cú yfirlýsing Bjarna Bene-^
^ diktssonur, formanns
Sjálfstæðisflokksins, á Varð-
ar fundi sl. þriðjudag, að ekki
yrði hvikað frá viðreisninni,
heldur gerðar ráðstafanir til
að treysta hana, hafa vakið
almenna ánægju.
Undanfarið hafa stjórnar-
andstæðingar alið á því, að
viðreisnin væri farin út um
þúfur. Hækkanir hefðu orðið
svo miklar, að efnahagskurfið
þyldi þær ekki og þess vegna
væri fyrirsjáanleg gengisfell-
ing, eða þá nýtt uppbótakerfi.
Rannsókn sú, sem að und-
anförnu hefur verið gerð á
efnahagsástandinu, sýnir að
vísu, að hækkanir hafa orðið
það miklar, að gengi krón-
unnar er í yfirvofandi hættu,
ef áfram er haldið á sömu
braut, en hinsvegar er krón-
an enn ekki fallin og enn
hægt að gera þær ráðstafanir,
sem nægja til að forða falli
hennar.
Nú er af hálfu stjórnmála-
manna og sérfræðinga ríkis-
stjórnarinnar unnið aðtillögu-
gerð í þessu efni og munu
þær verða kunngerðar innan
skamms.
Stjórnarandstæðingar hafa
ekki síður en aðrir kallað á
aðgerðir. Formaður Sjálf-
stæðisflokksins hefur skýrt
frá því, að ríkistjórnin muni
leitast við að hafa samráð við
stjórnarandstöðuna um þær
leiðir, sem farnar verða. Fróð
legt verður að sjá, hver verð-
ur afstaða stjórnarandstæð-
inga, þegar ríkisstjómin'verð
ur við kröfum þeirra um að-
gerðir og býður þar að auki
fram samstarf.
Því miður eru ekki miklar
líkur til þess að stjórnarand-
stæðingar sýni þann mann-
dóm að styðja þessar ráðstaf-
anir, en fyrirfram skal þó
ekkert fullyrt um það. Við
bíðum og sjáum hvað setur.
SAMNINGAR
UM KJÖR
egar Viðreisnarstjórnin gaf
út stefnuskrá sína um
efnahagsmál lagði hún á-
herzlu á það, að hún teldi að
samtök vinnuveitenda annars
vegar og launþega hinsvegar
ættu að semja um kaup og
kjör, en ríkisvaldið ætti helzt
að standa utan við slíka samn
inga.
Því miður hefur farið svo,
að þessi samtÖk hafa verið
vanmáttug að koma heil-
brigðri skipan á þessi mál, svo
að ríkið hefur stundum þurft
að grípa í taumana.
Bjarni Benediktsson, dóms-
málaráðherra, hefur í ræðu
gert ítarlega grein fyrir þess-
um málum. Hann bendir þar
á, að bæði launþegasamtökin
og samtök vinnuveitenda séu
sundruð og vanmáttug.
Vinnuveitendur hafa engin
heildarsamtök. Vinnuveit-
endasamband íslands er að-
eins eitt þeirra sambanda,
sem vinnuveitendur hafa með
sér, iðnrekendur standa þar
yfirleitt fyrir utan. Þannig er
því einnig varið með útvegs-
menn, og svo mætti lengi
telja.
Að því er Iaunþegasamtök-
in varðar, þá hefur hvert fé-
lag fyrir sig Samningsrétt, og
af því leiðir stöðugt kapp-
hlaup milli féláganna, þar
sem enginn vill verða eftir-
bátur annara. Heildarsamtök-
in semja yfirleitt ekki.
I’essi vanmáttur Alþýðu-
sambands íslands kom greini-
legá í ljós, þegar ríkisstjórnin
spurðist fyrir um það hjá
stjórn Alþýðusambandsins,
hvort hún vildi stuðla að því
að verkamenn fengju raun-
hæfar kjarabætur, en aðrir
biðu með launahækkanir, þar
til efnahagsástandið hefði
batnað. Stjórn ASÍ svaraði
þá, að slíkt væri ekki í henn-
ar verkahring.
Uppíausnin í launamálum
byggist fyrst og fremst á
þessu skipulagsleysi beggja
aðila, launþega og vinnuveit-
enda. Er raunar furðulegt að
svo lengi skuli hafa dregizt að
ráða á þessu bót.
Ef þessi mikilvægu samtök
í sérhverju lýðræðisþjóðfé-
lagi vinda ekki bráðan bug
að því sjálf að ráða bót á
þessu ástandi, virðist ekki
annað fyrir hendi en að lög-
gjafarvaldið láti það mál til
sín taka og knýi á um úrbæt-
ur á einhvern veg.
KERFISBUNDIÐ
STARFSMAT
T aun hinna einstöku starfs-
iJ hópa þarf að samræma
og finna heilbrigt hlutfall
milli launa. Þetta leituðust
opinberir starfsmenn við að
gera þegar þeir sömdu um
launaflokkun við ríkisvaldið
og þetta þarf að gera á fleiri
sviðum.
Hér er um að ræða það, sem
nefnt hefur verið kerfisbund-
ið starfsmat. Að því er nauð-
Wennerström veldur uppþoti —
við yfirheyrslu í borgarrétti
Stokkhólmi, 17. okt. — (NTB)
S Æ N S KI njósnarinn Stig
Wennerström, ofursti, olli
nokkru uppþoti í réttarsal
borgarréttarins í Stokkhólmi
í dag, er mál hans kom þar
fyrir. Stóð hann upp, þegar
dómarinn tilkynnti, að rétt-
arhöldin ættu að fara fram
fyrir luktum dyrum — sneri
sér að fréttamönnum og hróp
aði hárri röddu: „Ég skora á
fulltrúa blaðanna að beita á-
hrifum sínum til þess að öll
leynileg réttarhöld verði af-
numin í þessu landi/‘
Dauðaþögn sló á alla viðstadda,
en síðan varð mikill ys og þys
og háreysti, er hver talaði í kapp
við annan — dómarinn og sak-
sóknarinn, verjandinn við Wenn-
erström og fréttamennirnir sín í
milli. Skömmu síðar var salur-
inn ruddur ög réttarhöldin héldu
áfram — fyrir luktum dyrum.
Akodemíon
verðlaunor
Jens August
Schude
Khöfn, 16. okt. (NTB).
Ljóðskáldið Jens August
Schade hlaut í dag verðlaun
Dönsku Akademiunnar, um
300 þús. ísl. kr.
Ritari Akadomíunnar, Karl1
[Bjarnhof, rithöfundur, sagði í
dag, að Schade væru veitt'
verðlaunin vegna þess að
Akademían teldi hann frum-,
legastan núlifandi danskra'
íjóðskálda.
Jens August Söhade er 60
;ára. Fyrstu ljóðin eftir hann(
birtust í tímariti 1925, en síð
an hafa verið gefnar út marg(
ar bækur eftir hann, og á
þessu ári kom út síðasta bind
lið af heildarverkum hans. |
synlegt að vinna, svo að kom-
izt verði hjá skæruhernaðin-
um, þar sem verkalýðsfélögin
eru í raun réttri að kljást
hvert við annað.
Stig Wernerström
Borgarrétturinn átti að taka af
stöðu til tilmæla hins opinbera
ákæranda um að taka eignar-
námi af eignum Wennerströms
sem svaraði 100.000 krónum
sænskum. Venjulega þarf hinn
ákærði ekki að vera viðstaddur
réttarhöldin, þegar svo er — en
fréttamenn segja augljóst, að
Wennerström hafi ákveðið að
gera tilraun til að fá mál sitt
rætt fyrir opnum dyrum.
Wennerström var hnarreistur
er hann gekk í réttarsalinn og
að því er virtist óvitandi um
hina miklu athygli, er hann
vakti. En augljóst var að fang-
Þing Kenya vill
Brela ú brott
LÝÐRÆÐI
AUSTRA
Austri sá, sem skrifar í
kommúnistamálgagnið, er
grátklökkur í gær út af því,
að kommúnistar hafa ekki
fengið menn kjörna í fimm
manna nefndir Alþingis og
telur það hina mestu rangs-
leitni og skort á lýðræðisást.
Eins og menn vita hafa
kommúnistar hvorki á þingi
né meðal þjóðarinnar meira
fylgi en svarar til 1/7—1/6.
Það getur þess vegna ekki tal-
izt neitt sérstakt óréttlæti, að
þeir fái ekki % hluta nefnd-
armanna.
Nairobí, 16. okt. (NTB).
ÞINGMENN Kanu-flokksins,
sem fer með völd í Kenya, kröfð
ust þess í dag, að allir brezkir
hermenn yrðu fluttir á brott frá
landinu þegar í stað. En krafan
borin fram vegna þess, að ekki
hefur enn tekizt að leysa ýmis
vandamál varðandi stjómarskrá
Kenya, en um hana er fjallað á
ráðstefnu í London. Meðal full-
trúa á ráðstefnunni er forsætis-
ráðherra Kenya, Jomo Keny-
atta.
í gær sendi stjórnin í Nairobí
Kenyatta skeyti og bað hann um
að hætta samningaviðræðum,
koma heim og lýsa yfir sjálf-
stæði landsins 20. okt. Áður
hafði verið ákveðið að landið
fengi sjálfstæði 12. des. n.k., en
20. okt. eru 11 ár liðin frá því
að Kenyatta var handtekinn.
elsisvistin hafði tekið nokkuð &
hann, — vangar hans voru fölir
og hann til muna grennri en f
sumar.
Fulltrúi saksóknarans, Werner
Ryhninger, staðhæfði, að ástæða
væri til að ætla að Wennerström
myndi reyna að komast undan
því að greiða þá sekt, er hann
e.t.v. yrði dæmdur til og væri
það því ósk ákæruvaldsins, að
100.000 króna sænskra virði yrði
tekið eignarnámi af eigum hans.
Er dómari spurði Wennerström
hverju hann svaraði þessum til-
mælum, kvaðst hann fallast á
slíkt eignanám.
Það var Ryhninger, sem ósk-
aði eftir því, að réttarhöldin færu
fram fyrir luktum dyrum, þar
sem fram kynnu að koma upp-
lýsingar, er vörðuðu öryggi
sænska ríkisins. Er dómarinn
varð við þeirri ósk reyndi Wenn-
erström að taka til máls, en skip-
un dómarans kvað við að nýju:
„Gjörið svo vel að setjast niður.14
Þá var það sem Wennerström
reis upp og hrópaði til frétta-
manna. Svo settist hann hægt
niður og huldi andlitið í hönd-
um sér.
Þetta er í annað sinn, við op-
in réttarhöld, sem Wennerström
veldur slíkum óróa í réttarsaln-
um. —
Tíu dæmdir til dauða
Damaskus, 17. okt. — NTB
Herdómstóll í Damaskus
dæmdi í dag tíu menn til
dauða fyrir aðild að hinni mis
heppnuðu stjórnarbyltingu
18. júlí s.l. Meðal hinna
dæmdu eru þrír ofurstar tveir
majórar og þrír kaftein-
ar. Fjórtán rhenn fengu 1-10
ára fangelsisdóma.
Soga verzlonor
verður gefin út
í SKÝRSLU sem framkvæmda-
stjóri, Þorvarður Jón Júlíusson,
flutti á fundi Verzlunarráðs 1
gærkvöldi kom m. a. fram að
undirbúningur er hafinn að út-
gáfu sögu verzlunar á íslandL
Hann sagði: Fyrir 35 árum réð-
ist Verzlunarráð í það að gefa
út sögu einokunarverzlunar á fs
landi. Fyrir nokkmm ámm
ákvað stjórn ráðsins að stefna a3
því að gefa út framhald verzll
unarsögunnar á 50 ára afmæli
ráðsins 1967. Svo vel ber til að
fræðimaðurinn Sigfús H. Andréa
son, cand. mag. hefur um nokk-
urra ára skeið kannað heimildir
sögunnar, bæði í Kaupmanna-
höfn og hér í bænum og hyggst
snúa sér að samningu hennar.
Það hefur orðið að samkomulagi
við hann, að honum verði veitt-
ur styrkur til þessa starfs, svo
að hann geti helgað sig því
óskiptur. Stjóm Verzlunarráðs-
ins skipaði nefnd til að sjá um
framkvæmd þessa máls. Skipa
hana þeir Birgir Kjaran, Gunnar
Guðjónsson, Magnús Víglunds-
nos, Ólafur O. Johnson og Þor-
valdur Guðmundsson. Er nú að-
eins eftir að ganga frá form-
legri hlið samnings við Sigfús.
Nokkur fyrirtæki hafa sýnt þá
rausn að lofa ákveðnum fjár-
framlögum á ári til þess að
standa undir samningu bókar-
innar.