Morgunblaðið - 19.10.1963, Blaðsíða 13

f Laugar'dagur 19. okt. 1963
MORGUNBLAÐID
13
Betra nð veífa rangu tré...?
Sjónvarpið sýnir BKKI nýjar kvikmyndir — EKKI hefur dregið
úr leikhúsaðsókn heldur öfugt — Hafa íslendingar eytt 95
milljónum til sjónvarpskaupa — og hvað þá?
ÞÁ ER sjónvarpiff enn á dag-
skrá — að þessu sinni að
visu séð í ljósi nýrra sjónarmiða.
Í tveimur Reykjavíkurblaðanna
í grær, þ. e. Tímanum og Alþýðu-
blaðinu, er það haft eftir forráða
mönnum kvikmyndahúsa borgar-
innar, þó einkum forstöðumanni
Háskólabíós, að sjónvarpið á
Keflavíkurflugvelli sé nú á góðri
leið með að leggja í rúst þann
blómlega rekstur, sem kvik-
myndahúsin eru, en því skotið
inn í, að raunar sé aðgöngumiða
verðið líka of lágt og skemmt-
anaskatturinn of hár.
I Tímanum viðhefur forstjóri
Háskólabíós þau orð um „her-
mannasjónvarpið", sem hann
nefnir svo, að varla mundi
nokkurt siðmenntað blað hafa
þau eftir honum, en raunar falla
ýmsar kvikmyndir, sem sýndar
hafa verið í Háskólabíói, undir
þann siðgæðishatt, sem forstjór-
inn nefnir, og er þá m. a. átt
við myndina „Einn og þrjár á
eyðieyju", sem þar var sýnd fyr-
ir skömmu, og sjálfsagt hefur
betur verið fallin til sýningar
fyrir „kvenmannslausa her-
rnenn" en það, sem i siónvarpinu
sézt. Nóg um þessa hörmungar-
mvnd að þessu sinni.
Fregnirnar tvær, í Alþýðublað
inu og Tímanum, um sama efni,
eru raunar mjög óskyldar; Al-
þýðublaðið fjallar um málið á
þann veg, að ráða má af að
blaðamaður hafi þar haldið um
penna, en í Tímanum, eins og
fyrri daginn, er mólið allt séð
í ljósi pólitískrar tækifæris-
mennsku, rangar eða vísvitandi
falsaðar upplýsingar gefnar, og
6íðan að vanda lagt út af þeim.
Kvikmyndahús
og sjónvarp.
Þeir forráðamenn kvikmynda-
Ihúsa, sem Tíminn hefur átt tal
við, eru sammála um að undan-
farna mánuði hafi dregið úr að-
sókn að kvikmyndahúsum, og
kenna sjónvarpinu um. Rétt er,
eð eitthvað mun draga úr að-
eókn að kvikmyndahúsum vegna
Bjónvarps; fyrir þvi liggur
reynsla I morgum löndum. En
eru e.t.v. ekki maðkar í mys-
unni í þessu tilfelli?
Sannleikurinn er sá, að kvik-
mvndaval það, sem bíóin í Rvik
hafa boðið fólki síðustu mánuð-
ina hefur verið með eindæmum
lélegt, svo ekki verði meiia sagt.
Hver þvaðursmyndin hefur fyígt
ennari, og er óþarfi að rekja
nöfn þeirra, svo vel sem málið
er kunnugt þeim, sem kvik-
myndahús sækja, — og þá
kannske ekki síður kvikmynda-
húseigendum. Mundi margur
ætla að þetta kvnni að hafa haft
einhver áhrif á aðsóknina að
húsunum.
Hitt er svo annað mái, að
varla getur það talizt frágangs-
Bök, þótt menn vilji heldur sitja
í heimahúsum, og sjá þar e. t.
v. heldur lélegt „prógram". en
eð gera sér ferð í kvikmyndahús
og greiða þar fé fyrir að sjá
lélega kvikmynd. Verður ekki í
fljótu bragði séð, hver munur-
inn er á því að sjá lélegheitin
I sjónvarpi eða kvikmyndahúsi,
nema ef vera skyldi að fólk spar
nði peninga, og léttist þá að
sjálfsögðu pyngja kvikmynda-
húsaeigenda.
T>að er raunar löngu tími til
kominn, að þeir, sem kvikmynda
hús reka, geri sér grein fyrir
Iþví, að það dugar ekki að bera
hvað sem er á borð fyrir kvik-
mýndahúsagesti borgarinnar.
S>eim hefur löngum haldizt það
hvort tillit á að taka til kvik-
myndahúsaeigenda, sem enga
samkeppni hafa þurft við að eiga
nema sjálfra sín í milli, og hafa
þeir að auki með sér félag, og
banna sjónvarpið fyrir þeirra til-
uppi, með ærnum ágóða, sökum en samkv. upplýsingum þeirra, stim og/eða annarra sérihags-
þess að það hefur hreinlega ekk-
ert annað fyrir fólk verið að
gera í höfuðborginni, en að fara
í kvikmyndahús, og hafa menn
oft farið í bíó, „bara til að
gera eifcthvað“,
Kvikmyndir eru EKKI
sýndar samtímis í
sjónvarpinu og í Rvík.
í fregn Tímans segir m. a. að
a.mJs.' þrjár kvikmyndir, sem
reykvískir kvikmyndahúsaeig-
endur áttu í pöntun“ hafi verið
sýndar í Keflavíkursjónvarpinu.
I»etta er rangt
Sannleikurinn er sá, og getur
hver sá fengið það upplýst, sem
hið rétta vill vita, að samtök
kvikmyndaleikara í Bandaríkj-
unum, svo og kvikmyndafélögin
sjálf, leyfa ekki sýningu kvik-
mynda í sjónvarpi fyrr en þær
eru orðnar 10—15 ára gamlar.
Gildir þetta jafnt fyrir Keflavik-
ursjónvarpið sem sjónvarp í
Bandaríkjunum, enda sér hver
heilvita maður hver hagnaður
yrði af kvikmynd, ef hún yrði
þegar sýnd í sjónvarpi. Allar
kvikmyndir Keflavíkursjónvarps
ins eru 10—25 ára gamlar ~af
þessum ástæðum.
Hitt er svo annað mál, að á
Keflavíkurflugvelli er einnig
rekið kvikmyndahús, og sýnir
það nýjar myndir — undantekn-
ingalaust löngu á undan ísl.
kvikmyndahúsunum. Fá þar að-
éins starfsmenn vallarins að-
gang.
Fyrir mistök gerðist það fyrir
nokkru, áð kvikmynd, sem álti
að sýna í bíói vallarins, var í
misgripum sýnd í sjónvarpinu,
og var það að sjálfsögðu jafn-
mikið brot gagnvart hinum
bandarísku kvikmyndafyrirtækj
um og íslenzku kvikmyndahús-
unum. Halda raunar bandarísku
fyrirtækin verndarhendi yfir ís-
lenzku húsunum með banni sínu
á sjónvarpssýningum nýrra kvik
mynda, því að það er þeirra hag-
ur að leigja húsunum myndirn
ar.
En errare humanuim est; um-
rædd mynd lenti í misgrip
um í sjónvarpinu, en strangar
ráðstafanir hafa fyrir löngu
verið gerðar til þess að koma
í veg fyrir að slíkt endurtaki
sig. Er þar með vindurinn úr
þessum fyrirslætti kvikmynda-
húsaeigenda.
Þá víkur Friðfinnur Ólafsson
að leikhúsunum, og gefur út yfir
lýsingu fyrir þeirra hönd á þann
veg að „hermannasjónvarpið
hafi einnig leitt vandræði“
yfir þau. Ljótt er ef- saR er.
Samkvæmt upplýsingum Leik-
félags Reykjavíkur sóttu 25.000
gestir sýningar félagsins á síð
asta leikári og hafa aldrei ver-
ið fleiri.
Samkvæmt uppiýsingum Þjóð-
leikhússins sóttu 82,717 manns
sýningar þess í Reykjavík á síð-
asta leikári. Árið á undan sóttu
sýningar 108,370, en þess ber að
geta að það ár var „My Fair
Lady“ sýnd, sem sló öll aðsókn-
armet, og er því samanburður
við árið á undan raunhæfari.
Það ár sóttu 66,226 manns þjóð-
leikhúsið. Nóg um þetla atriði.
5000 tæki — 95
milljónir kr.
Tíminn segir í frétt sinni að
5000 sjónvarpstæki ha.fi verið
flutt til landsins. Eí þessi tala
blaðsins er rétt, hafa íslenzkar
fjölskyldur keypt sjónvarpstæki
fyrir tvö og hálft andvirði Há
skólabíós, eða fyrir 95 millj. kr.,
er með sjónvarpstæki verzla,
kostar uppsett tæki með loftneti
og öðru að meðaltali 19,000 kr.
Ekki er gott að kvikmyndahús-
in tapi fé, en hvað um að fjöl-
skyldur tapi 95 milljónum
króna? Skiptir sjálfsagt engu
máli. — Hifct er svo annað mál,
að tala Tímans á sjónvarpstækj-'
unum er mjög ýkt, í fullu sam-
ræmi við annað, sem blaðið hef-
ur um sjónvarpsmálin ritað.
Þá er að geta þáttar ríkisvalds-
ins í þessum málum. Ríkið tekur
80% toll af innfluttum sjónvarps-
tækjum, og að auki tekur Við-
tækjaverzlunin 15% gjald af
tækjunum f.o.b., þ.e.a.s. áður en
þau fara í toll. Renna þessi 15%
til Ríkisútvarpsins samkvæmt
lögum, sem gildi tóku 17. maí
1962, og á það fé, sem þannig er
aflað, að renna til væntanlegrar
sjónvarpsbyggingar. Um áramót
1962—’63 greiddi Viðtækjaverzl-
unin þannig 120 þús. kr. til út-
varpsins fyrir 6 mánuði.
Vera má, að menn segi að það
sé sjálfskaparvíti að verja millj-
ónum til sjónvarpskaupa, en svo
virðist sem menningarstofnannir
landsins hafi þó eitthvað gott af
kaupunum. Verður það að teljast
í hæsta máta óeðlilegur hugsun-
arháttur, að skeyta því engu, að
milljónir liggi í þessum tækjum.
Er spurningin einfaldíega sú,
munahópa láta Þá milljónir
af fé almennings liggja óbættar
hjá garði. Reikni dæmið hver
sem vilL
En eins og áður getur, ættu
kvikmyndahúsaeigendur að geta
aukið aðsóknina að húsunum, en
þegar samkeppnin er fyrir hendi,
þá þýðir ekki lengur að bera
hvaða rusl sem er á borð fyrir
fólk. Kvikmyndavalið verður að
vera vandaðra, og myndu fáir
gráta þó svo yrði.
Hvað er „hermannasjónvarp"?
Þá er komið að hugtakinu „her
mannasjónvarp“, sem undirritað-
ur er ekki alveg viss um hvað
er. Þjóðviljinn hefur til skamms
tíma haft einkarétt á þessu
hugtaki, en nú hefur Tím-
inn gerzt vopnabróðir komm-
únistablaðsins í blekkingavaðl-
inum um sjónvarpið í Kefla-
vik. Fer kannski ekki illa á því.
Það er einfaldlega ekkert til,
sem heitir „hermannasjónvarp".
Af orðinu má ráða, og ætlast er
til af’ fólki að það leggi þann
skilning í það, að hér sé um að
ræða sjónvarpsefni, sem sérstak-
lega sé gert fyrir hermenn, þó
einkum „kvenmannslausa her-
menn“ eins og fyrrgreind blöð
nefna það oftast Sjónvarpið á
Keflavíkurflugvelli sýnir hins
vegar að heita einvörðungu valið
efni frá þremur sjónvarpsfyrir-
tækjum í Bandaríkjunum, CBS,
NBC og ABC, og er allt þetta
efni, sem sýnt er almenningi í
Bandaríkjunum (jafnt borgurum
sem hermönnum trúlega!) ó-
breytt að öllu, nema hvað aug-
lýsingarnar hafa verið klipptar
út — og eru vist engum harm-
dauði.
Allt í lagi — ef sjónvarpið
er islenzkt!
Loks örfá orð um furðulegan
paradox sem fram kemur í því,
sem haft er eftir forstjóra Há-
skólabíós í Tímanum. „Öðru
máli gegnir um íslenzkt sjón-
varp. Það mál þarf athugunar
við, og í sambandi við það kom
Friðfinnur Ólafsson fram með
þá hugmynd, að hagnaðurinn af
íslenzku sjónvarpi yrði látinn
renna til leikhúsa og kvikmynda
húsa......“
í sambandi við þessa stór-
brotnu tillögu væri gaman að
heyra Friðfinn Ólafsson segja
fram álit sitt á eftirfarandi:
1) Dettur honum í hug, að
sjónvarp á íslandi gæti orðið arð-
vænlegur rekstur?
2) Á ríkissjónvarp að greiða
af hagnaði sínum (sem útilokað-
ur er á íslandi) til kvikmynda-
húsa í einkaeign?
3) Úr því að öðru máli er að
gegna um „íslenzkt“ sjónvarp,
telur Háskólabíóstjórinn að það
sjónvarp yrði svo lélegt, að kvik-
myndahúsin þyrftu ekki að ótt-
ast samkeppni þess, eða er það
e.t.v. aðeins óskhyggja forstjór-
ans að svo verðL
Haukur Hauksson.
Hér getur að líta verkstæðisplá ss Bílaþjónustunuar í KópavogL
(Ljósm. Sv. Þ.)
Þar geta menn gert víð
bíia sína sjálfir
TEKIÐ hefur til starfa í Kópa-
vogi nýtt fyrirtæki, Bilaþjónust-
an í Kópavogi, Auðbrekku 53,
en hér er um að ræða bifreiða-
verkstæði af þeirri tegund, að
menn geta þar fengið leigt verk-
stæðispláss fyrir bifreiðir sínar,
svo og verkfæri, til þess að ann-
azt viðgerðir sjálfir. Verður hið
nýja fyrirtæki opið alla daga,
virka sem helga, frá kl. 9-22, og
er þar rúm fyrir 10-14 bíla í
senn, eftir stærð.
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að oft reynist erfitt að
fá gert við bifreiðir í Reykjavilk
og nágrenni og'kemur þar m.a.
til stóraukinn bifreiðainnflutn-
ingur á síðustu árum og að því
er virðist of fiá bifreiðaverkstæði
til þess að mæta þeim aukna inn
flutningi. Á hinn bóginn eiga
margir laghentir menn oft auð-
velt með að gera sjálfir við
farartæki sin, en skortir oítast
nauðsvnleg verkfæri og aðstöðu
o.£L
Bílaþjúnustan í Kópavogi hef-
ur viljað reyna að koma til móts
við bifreiðaeigendur í þessum
efnum, og geta menn fengið þar
leigt verkstæðispláss fyrir bif-
reiðir sínar fyrir kr. 30 á klst.,
og er þá verkfæraleiga innifalin.
Auk þess mun fyrirtækið kapp-
kosta að hafa jafnan á boðstól-
um ýmislegt smávegis, sem nauð
synlegt er til bifreiðaviðgerða,
svo sem bolta, rær, olíu ofL
Auk verkfæra geta menn
fengið aðgang að gastækjum tiil
logsuðu, og einnig hefur Bíla-
þjónustan á að skipa nýtízku
gufuþvottatækj um til hreinsun-
ar á mófcorum ofl. Þá hefur fyrir
tækið rafgeymahleðsl’U, og einn-
ig geta menn fengið þar stóra
og kraffcmikJla ryksugu til þess
að þrífa bifreiðir sínar. Ætti sú
aðstaða að koma mörgum vel í
vetrarku’ldunum. Þá mun fyrir-
fcækið einnig annazt hreinsun og
bónu bifreiða, sé þess óskað.
Eigendur hins nýja fyrirtækis
eru Hinrik Karlsson, Axel Pái*-
son og Halldór Þorláksson, og
munu þeir sjálifir starfa við það.

| Váleg hljóð
í Toc fjalli
Belluno 15. okt. (NTB)
DULARFULL hljóð heyrðust
í hliðum Toc-fjalls á Italíu i
|dag og þykja þau slæmur
fyrirboði. Illjóðin heyrðust úr'
gilinu, sem myndaðist, er
Ískriðan féll í uppistöðuvatn
Vaiont-stíflunnar s.l. miðviku
dag.
Talið er, að falli skriða úr
gilinu, muni hún ekki Ienda
í uppistöðuvatninu, en stöðv-
ast i hlíðunum. Eina byggðin,1
sem stafar hætta af slíkri
skriðu, er þorpið Casso, en1
allir íbúar þess hafa verið
fluttir á brott.
**VWWW*f««*