Morgunblaðið - 17.07.1964, Page 6

6
MORGUNBLAÐID
f Fostudaejur 17. júlí 19(54
Þingmannafundi NATO lokið
Úr ræðu Jóhanns Hafsteins, dómsmdlardðherra, í Bifröst
FtTLLTRÚARNIR á fundi fasta-
nefndar þingmannasamband.s Atl
antshafsbandalagsin.s hafa nú
lokið fundum sínum. J»cir fóru
á miðvikudag með varðskipi til
Akraness og snaeddu síðan há-
degisverð í boði dómsmálaráð-
herra að Bifröst. Síðar um dag-
inn var ekið um Borgarfjörðinn
og s'ðan um Hvalfjörð til Reykja
víkur.
1 gxr var m. a. farið til
Þingvaila ekið að Sogi o. fl.
Fulltrúarnir fara héðan á föstu-
dag. í hádegisverðarboðinu í Bif-
röst flutti Jóhann Hafstein dóms
máiaráðherra, ávarp. Hér á eftir
fara kaflar úr ávarpi ráðherr-
ans:
Það er oss íslendingum mikið
gleðiefni, þegar nú er í fyrsta
skipti haldinn fundur aðalnefnd-
ar þingmannasambands NA.TO
hér á íslandi.
Ef nokkurt land er 1 bókstaf-
legum skilningi land Norður-
Atlantshafsins, þá er það ísland,
trmflotið Atlantshafinu á nyrstu
mörkum þess.
Hingað sóttu forfeður vorir á
seglknúnum bátum í leit að
frjálsraeði.
Þeir leituðu persónulegs frels-
is. Og þeir sköpuðu þjóðfélags-
legt frelsi innan ramma laga og
réttar með stofnun Alþingis árið
930.
Eitt af íslenzku skáldunum
hefir ort um land vort:
„Og aldrei, aldrei bindi þig
bönd, nema bláfjötur Ægis við
klettótta strönd'*.
Það er þessi hugsjón, sem lifað
hefir og lifa mun í brjóstum ís-
lendinga.
íslenzka þjóðin veit að „blá-
fjötur Ægis“ felur ekki aðeins í
sér blíðu, unað, fegurð og lífs-
björg. Hún þekkir einnig ham-
farir og hrikaleik hafsins.
Um aldaraðir hafa öldur hafs-
ins skolað feðrum og sonum
þessa iands á fjörur og sanda
eða búið þeim vota gröf í djúp-
inu, þegar ekkjur og munaðar-
laus börn áttu einskis úrkosta
utan úthella syrgjandi tárum.
Við strendur íslands eru einn-
ig votar grafir margra erlendra
sjómanna og sjófarenda.
Skammt hér frá liðaðist hið
fagra franska skip Pourquoi-pas?
1 brimgarði óhemju veðurs og
hafið tók vísindamanninn dr.
Charqcot og sveina hans til sín.
Margir brezkir togarasjómenn
hafa ekki snúið aftur heim frá
tslandsmiðum. Ég held reyndar,
að allar þjóðir Atlantshafsbanda-
lagsins hafi þurft að sjá á bak
sonum sínum í hafið við ísland,
þar sem þeir voru í stríði eða
starfi fyrir þjóð sína, konur og
börn.
Þannig er það oft fleira en vér
hyggjum í fljótu bragði, sem
bindur okkur mannanna böm fró
mismunandi þjóðum sameigin-
legum örlögum.
Þjóðir Atlantshafsbandalags-
ins binda þaer sömu hugsjónir,
*em ég gat í upphafi, að varð-
veita persónulegt frelsi, — frelsi
þjóða og íriðsamleg samskipti
þeirra.
Vér höfum átt og eigum vora
erfiðleika í sambúðinni. Samt
sem áður styrkjast stöðugt
tengslin á milli vor, — á milli
þjóða vorra, — og það er trú
mín og von, að þau haldi áfram
að eflast í íramtíðinni.
Þér siglduð í morgun frá
Reykjavík með Óðni, varðskipi
íslenzku landhelgisgæzlunnar. —
Þetta skip og nokkur minni, auk
einnar flugvélar gæta íslenzku
landhelginnar. Að gæta þessa
víðáttumikla og vaxandi haf-
svæðis væri ekki á færi svo fá-
menns gæzluliðs á svo litlum far
kostum, ef rétturinn og lögin
hefðu ekki haslað sér jafn sterk-
an völl og raun ber vitni í sam-
skiptum vestrænna þjóða.
Ég veit, að mönnum kann nú
að verða hugsað til tímabundinn
ar fiskveiðideilu íslendinga og
Breta: Þetta er liðin saga, —
leyst deila, báðum þjóðum til
sóma.
Ég leyfi mér að mega vænta
þess að heimsókn yðar til íslands
megi verða yður til gleði og
gagns.
Ég vildi mega vona að nánari
kynni yðar af landi og þjóð
verði til þess, að þér skiljið enn
betur en áður lífsbaráttu þess-
arar örsmáu þjóðar við nyrztu
höf. Að þér farið aftur heim full
vissir þess, að þessi litla þjóð
óskar þess eins að fá að lifa frjáls
og sjálfstæð í friði, — í skjóli
réttar og laga, — og að hún vill
eiga yður, — þjóðir yðar og
annarra frelsisunnandi manna að
vinum.
Ég leyfi mér að biðja yður að
sameinast mér í heillaósk fyrir
framtíð og velfarnaði þeirra
sameiginlegu hugsjóna, sem Atl-
antshafsbandalagið grundvallast
á, en í stytstu máli verður þeim
lýst í tveim orðum: — frelsi og
friður.
Jóhann Hafstein
Jón Guðmundsson í Felli
Minning
Jón Guðmundsson kaupm. í
Felli, Grettisgötu 57 verður til
grafar borinn í dag föstudaginn
17. þ.m. kl. 10.30 f.h. Hann and-
aðist á Landspítalanum 8. þ.m.
Jón hefur átt við mjög mikla
vanheilsu að stríða fjögur síð-
ustu árin áiltaf öðruhvoru á
spítala þar til nú fyrir tveim-
ur til þremur mánuðum að hon-
um var leyft að fara heim' en
var alltaf undir ströngu eftir-
liti frá spítalanum. Okkur vin-
um og kunningjum hans sýnd-
ist hann vera á góðum bataveki,
en eittihvað hefur komið til,
reynt máske of mikið á sig, hann
varð að leggjast inná Landsptá-
alann aftur. Á þriðja degi kom
sláttumaðurinn með beitta ljáinn
sem aMir verða að beygja sig
fyrir.
Jón Guðmundsson var fæddur
20. nóvember 1898 á Óspakseyri,
sonur þeirra merkishjóna er þar
bjuggu, Maríu Jónsdóttur og
Guðmundar Einarssonar er síð-
ar bjuggu á Felli í Fellshreppi
í Strandasýslu. Jón var í föð-
urgarði til 20 ára aldurs. 1919
leggur Jón leið sína til Reykja-
víkur, þekti þar fáa eða eniga
nema Arnór bróður sinn, er þá
hafði nýlega lokið prófi í
Menntaskólanum. Það var ekki
mikið um vinnu þá í Reykja-
vík. Jón kynnti sig vel og fékk
nóg að gera, var sparsamur vant
aði ekki aura, þó Mtið eða ekk-
ert kæmi hann með úr föður-
garði- Hann var farinn að hugsa
um að kaupa sér verzlun. Jón
var mjög athugull og glöggur
maður, hann sá að betra var að
kynnast öllum verzlunarrekstri
fyrst. Réði sig því í búð til
, Ólafs Jóhannessonar kaup-
manns, nú Grundarstíg 2 sen*
verzlunarmann. Síðar varð
hann útibústjóri hjá ólafi. Ég
hefi heyrt haft eftir Ólafi Jó-
| hannessyni að hann hafi oft haft
| góða menn í þjónustu sinni, et»
engan betri en Jón Guðmunds-
son.
Árið 1938 shofnaði Jón eigim
verZiun er hann kallaði FELL*.
Þá verzlun rak hann í 35 áp
með lofi og vinsældum viðskifta
manna.
Hann var prúður maður, haifðl
alltaf hárfínt spaug til reiðu,
virðulegur í framkomu oa
drengur góður íraun. Hinn 28.
maí 1925 gifti Jón sig, hinni
prúðu og trygglindu ástmey
sinni, Þrúði Bjarnadóttur frá
Breiðafirði. Þeirra hjónaband
hefur alltaf verið til fyrirmynd-
Framh. á bls. 15
Með þungan bakpoka
í ræðu og riti er því oft
haldið fram hér á landi, að ís-
lendingar standi framar öðrum
þjóðum á flestum sviðum. Mér
finnst þetta alltaf broslegt —
því þegar við uppgÖtvum skyndi
lega, að íslendingar standa jafn
fætis öðrum þjóðum á ein-
hverju sviði, hrópa blöðin nefni
lega, að þetta eða hitt sé á
„heimsmælikvarða" hér hjá
okkur og þykja mikil tíðindi.
Svo mikið er víst, að við eig-
um margt ólært — og við getum
lært ótalmarga hluti af öðrum
þjóðum. Mér kom þetta í hug,
þegar ég ók vestur á firði um
helgina — og stanzaði fyrir fót-
gangandi ferðalang. Þetta var
danskur stúdent, tannlækna-
nemi, sem kominn var til þess
að eyða sumarfríinu sínu á ís-
landi. Hann var einn á ferð. Upp
haflega höfðu tveir félagar ráð-
gert íslandsferðina, en þótt ann
ar tæki upp á því að gifta sig
og aflýsa þar með förinni, hélt
hinn ótrauður áfram — og
þrammaði einn síns liðs með
þungan bakpoka vestur á firði.
-^- Að njóta f jallanna
Þetta var hraustlegur
strákur, sem notað hefur hverja
stund til þess að njóta útiver-
unnar. Hann ætlaði að byrja ís-
landsdvölina á að ganga um há-
lendi Vestfjarða, helzt að kom-
ast að Glámu — og þegar ég
skildi við hann uppi á Þing-
mannahélði, bjóst hann ekki við
að koma aftur til byggða fyrr
en eftir a.m.k. viku.
Ég verð að segja eins og er,
að ekki vildi ég vita af neinum
nákomnum einum uppi á heið-
um þar sem allra veðra er von
— og ég gerði pilti ljóst, að
hann gæti kólnað þarna uppi og
byggðin væri strjál í fjörðun-
um. En hann vissi hvað hann
vildi. Hann ætlaði að njóta úti-
verunnar og hinnar sérkenni-
lega íslenzku náttúru. Hafði
tjald og mat — og var ekkert
að vanbúnaði.
Brennivín í flösku
Það er tiltölulega fátt ungt
fólk á íslandi, sem hefur dugn-
að eða kjark til þess að gera
hið sama og þessi danski tann-
læknanemi. Mjög mörg íslenzk
ungmenni fara út í sveit ein-
ungis til þess að sækja dans-
leik í einhverjum samkomu-
staðnum ,um helgi — og það,
sem þá á að gleðja hugann, er
ekki fegurð fjallanna, heldur
brennivín í flösku. Heimferðin
er þá ekki alltaf með miklum
glæsibrag. Ég held að ánægjan
og endurminningin um göngu-
ferð yfir heiðar og háfjöll hljóti
að vera langtum ljúfari.
■Jg Á „heimsmælikvarða"
Á undanförnum árum hafa
margir erlendir stúdentar heim-
sótt ísland og leið flestra þeirra
hefur legið upp á heiðar til
margs konar athugana og rann-
sókna — og jafnframt til þess
að njóta sumarsins hér á norð-
urslóðum, safna kröftum fyrir
veturinn.
Flest íslenzkt skólafólk er
bundið við vinnu töluverðan
hluta sumars. Frístundir gefast
þó alltaf, misjafnlega margar, en
nógu margar til þess að flestir
ættu að geta varið nokkrum
dögum til fjallaferða. Unga
fólkið ætti ekki að þurfa að láta
erlendra jafnaldra kenna sér
að njóta fjallanna okkar. Mér
hefur skilizt, að þrekprófanir,
sem gerðar hafa verið hérlend-
is, sýnir, að okkar fólk sé svo
sannarlega ekki á „heimsmæli-
kvarða“ hvað líkamlegt þol
snertir. Kannski bætum við
þetta upp með brennivíns-
þambi, sem vafalaust er hér á
„heimsmælikvarða."
-^- Vin í cyðimör*.-
Og svo kemur bréf frá
gömlum Laugnesingi:
„Furðuleg er sú árátta Reyk-
víkinga að þekja alla auða
bletti mold og torfi, eins og hin
„rétta" náttúra sé í þeirra aug-
um ekki annað en sléttir tún-
fletir og moldarflög. Fyrir vest-
an Laugarnesskólann, austan
Kirkjuteigs, hefur fyrir slysni
eða ráðstöfun æðri máttarvalda
varðveitzt fallegt íslenzkt holt
með steinum, grastóm og ýms-
um indælum jurtum, svo sem
ljónslöpp, mariustakki, geld-
ingahnappi og hundasúru. Þetta
hefur verið eins konar uppruna
leg vin í eyðimörk bygginga,
gatna og annarra framkvæmda
sem miða að því að rýma burt
náttúrunni. Og nú er svo kom-
ið, að þessi litla vin fær ekki
heldur að vera í friði. Borgar-
yfirvöldin hafa tekið sig til og
látið aka ókjörum af mold á
staðinn, og er sýnilega ætlunin
að kæfa þetta fallega hoít I
mold og torfi. Hvaða tilgangi
þjónar slík ráðstöfun? Er eðli-
legt holt minni borgarprýði en
túnblettur, sem vísast verður
útsparkaður, ég tala nú ekki
um ef farið verður að bera á
hann kjarna, svo ólíft verðue
fyrir ólykt í næsta nágrenni
hans á góðviðrisdögum? í borg-
um erlendis er verið að bagsa
við að „búa til“ slík holt, flytja
náttúruna inn 1 þéttbýlið. Hée
eigum við slíka prýði frá nátt-
úrunnar hendi. Hvers vegna
þarf þá endilega að eyðileggja
hana? Ég bara spyr."
Sjálfvirka þvottavélia
LAVAMAT „nova 64“
Fullkomnari en nokrku sinni.
Óbreytt verð.
AEG-umboðib
Söluumboð:
H Ú S P R Ý BI H.r,
Sími 20440 — 20441
Y