Morgunblaðið - 17.07.1964, Síða 11

FöstudaguT 17. júlí 1964
MORGU N BLAÐIÐ
fí
Sjotugur í dag:
Johan Rönning
rafmagnstæknifræöingiir
ÞAÐ var góSur dagur íslandi,
J>egar Johan Rönning, rafmagns-
tæknifræðin.gur, fæddist á eynni
Hadsel í Noregi hinn 17. júlí 1894.
Eyjan iiggur fyrir norðan Lofot-
er. og þar eins og hér, skín sólin
írá morgni til morguns á vorin
og áiika tíma á vetrum er hún lít
j'ð annað en bliknuð endurminn-
irig. í>arna var lifsbaráttan hörð,
„iæpuskaps-ódygðir" þrifust
eigi og giíman við fátæktina var
upp á líf og dauða.
Foreldrar Johans Rönning voru
Karen og Johah Pedersen, báta-
tmiður. Starfaði Johan jr. í æsku
eð bátasmíði með föður sínum og
þóttu handtök hans þá þegar góð
og var honum um daga haldið
alifast að verki. Nóttina átti
H ann hins vegar sjálfur og þegar
isa leysti af vötnum á vorin lagði
Ihann ieið sina til fjalla með sil-
ungastöng sína og átti þar ein-
verustund og draum. Ávallt síð-
®n hefir Johan verið iax- og sil-
ongsveiðimaður, sem nýtur þess
með nautnahæfileika ástríðu-
mannsins að vera þar sem „Áin
Ikiiðar, niðar, friðar,“ og skynjar
með titrandi höndum, rjóður af
epenningi snertingu laxins við
önguiinn, tiifinning, sem sannir
veiðimenn þekkja, en ógerlegt er
»ð .lýsa, því að engin tunga er
svo rík, að hún geti, nema að
litlu ieiti gefia til kynna umrót
og andstæður tilfinninganna. Eng
inn skyldi þó halda, að J.R. hafi
1 bernsku ekki stundað annað en
t/átasmíði og siiungsveiði, því
*>ð fram að 14 ára aldri gekk
bann í skóla í samtals 8 vikur
1 og kunni þá allvel fyrir sér í
lestri, skrift, rei'kningi og landa-
íiæði. Réðist hann strax eftir
fermingu á skrifstofu lénsmanns-
ins á eynni, fyrst sem sendi'boði
og handtakamaður, en komst
fl.jótlega til þeirra mannvirðinga
að vera látinn lesa tilkynningar
om iögtaksgerðir . í heyranda
hljóði af „Kirkjutoakken". Var
það ætíð gert eftir messu. Þótti
enörgum þurrabúðarmönnum og
Ikotbóndum þungt undir að búa,
þegar J.R. lét lögtakstilkynning-
í>rnar dynja. Urðu þó svo að hafa.
Ekki féllu J.R. störfin hjá léns-
manninum vel og eftir að hann
eitt sinn, skömmu fyrir jól, hafði
þurft að aðstoða við útburð á
fcjónum með þrjú börn, sagði
fcann upp vistinni. Góð vinátta
var þó áfram með honum og léns
manni og hjálpaði hann J.R. við
íið fá starf við rafveitu, sem í
emíðum var á eynni. Líkaði Jo-
’ Ihan starfið vel og fékk brátt á
því brennandi áhuga og ákvað að
í;era rafvirkjun að iífsstarfi sinu.
Komst hann árið 1914 á náms-
eamning hjá A.S. Eiektrisk
Eureau i Osló og brautskráðist
eem fuilnuma rafvirki vorið 1919.
Næstu árin vann hann áfram hjá
eama fyrirtæki við ýmsar stór-
tframkvæmdir víða um Noreg og
gegndi er á leið þýðingarmikium
trúnaðarstörfum. Elektrisk Bure-
«u sá á þeim árum um smíði sím
etöðva viða um heim m.a, i Kairó
cg Rio de Janeiro. Hafði Johan
látið húsbændur sína heyra á sér
eð sér myndi ekki móti skapi að
etarfa erlendis um tíma. Hafði
hann þegar leið á árið 1920 feng-
jð veður af að einhver breyting
inyndi verða á hag sínum í þá
átt. Ailtaf leið þó tíminn, lengd-
ist nóttin og eftirvæntingin óx.
l'að var ekki fyrr en 12. desem-
J.ær 1920, að Johan var kallaður
á skrifstofu forráðamanna fyrir-
tækisins. Fullur eftirvæntingar
igekk hann þar inn og hélt að nú
myndi hann áreiðanlega verða
eendur til Kairó eða Rio de Ja-
nero. En svo var ekki. Eftir stutt-
#r viðræður hafði hann skv. ósk
tframkvæmdastjórnar tekið að sér
eð fara til íslands og annast teng
ingar á vélum, er fyrirtækið seldi
Rafmagnveitu Reykjavikur.
Vann Rönnuag að þessu ásamt i
tengingum á háspennustöðyum
íyrir Eiiiðaárrafstöðina fram á
árið 1922, en þá iauk verkinu.
Á þessum fyrstu árum sínum
á ísiandi kynntist J.R. Steingrími
áónssyni og Goiðmundi Hliðdal,
sem hann batzt ævilöngum vina-
böndum. Hafði Steingrímur verk
fræðilega umsjón meg smíði Ell-
íðaárrafstöðvarinnar og lágu leið
ir þeirra því oft saman.
Rönning kom eins og áður er
getíð, tíl Reykjnvikur í janúar
Jóhann Rönning
1921 og ég spurði hann einu sínni,
hvernig honum hefði við fyrstu
sýn litist á landið. Sagði hanh að
sér hefði þótt það heldur kulda-
legt, enda verið dálítið timbraður
eftir púnsbolludrykkju, sem nauð
synleg hefði verið á leiðinni til
íslands, ýmist vegna vonds veð-
urs éða veðurútlits. Þettá hefði
þó strax breytzt eftir góða máitíð
hjá Guðmundi Hliðdal.
Eftir dvölina á íslandi hélt
Rönriing aftur til Nóregs og það-
an áfram til Þýzkalands til fram
haldsnáms. Lauk hann tækni-
fræðiprófi frá Technikum Haini-
chen in Sachen vorið 1925. Á
þeim tima hitti hann Ludendorf
hershöfðingja, hinn heiðna,
nokkrum sinnum og átti við hann
viðræður. Eftir námið vann J.R.
síðan aftur um skeið hjá sínu
gamla fyrirtæki, en hvarf siðan
til íslands árið 1926 og var þá fyr
ir milligöngu Steingríms Jónsson
ar ráðinn verkstjóri hjá Júiíusi
Björnssyhi, þar sem hann starf-
aði sem slíkur frá 2. nóvemtoer
1826 til 1. júlí 1993.
Það má með sanni segja, að 12.
desember 1920 hafi öndvegissúl-
um austmannsins Johan Rönning
verið varpað. Þá var ferð hans
til íslands ráðin og síðan varð
ekki aftur snúið. ísland, dætur
þess og synir toguðu með ósýni-
legu afii í þennan efniiega son
Noregs og létu hann aldrei í friði.
1. júli 1933 verða enn hvörf í
ævi Rönnings. Á því ári sækir
bann um og öðlast islenzkan rikis
borgararétt og byrjar sjálfstæðan
atvinnurekstur sem löggiitur raf-
vjrkjameistari. Fyrirtæki sínu
Johan Rönning breytti hann síð-
an i samnefnt hlutafélag 31. jan-
úar 1941 og hefir haft stjórn þess
með höndum þar til nú nýlega að
hann seldi rafvirkjafyrirtækið,
en heidur áfram rekstri heildsöl-
unnar.
Er ekki að orðlengja það, að
urdir hinni dugmiklu og bjart-
sýnu stjórn hans varð fyrirtækið
á skömmum tíma hið langstærsta
í sinni grein og hefir brautskráð
fieiri nemendur en nokkurt ann-
að rafvirkjafýrirtæki eða miili
50 og 60. Hefir það eitt af fáum
í þessari grein verið fært um að
taka að sér stórframkvæmdir,
s.s. raflagnir í sjldarverksmiðjur
cþ.u.l.
Þarf ekki að eyða orðum að
hvílíkar þakkir þeim ber, er slíku
fá orkað á öld rafvæðingar og
tækni, sem að meira og minna
leyti grundvailast á hinu fyrr-
nefnda. Ég ætia ekki frekar að :
ræða um fyrirtæki Johans Rönn-
ings. Það er löngu þjóðþekkt.
Hitt vildi ég leggja ríka áherzlu
á. að J.R. hefir unnið uppbygg-
ingu rafvirkjaiðnáðarins ómetan-
legt gagn og á félagsmálasviðinu, j
þ.e. sem félagi í F.L.R.R. og öðr- j
um samtökum rafvirkjameistara 1
hefir hann ávallt verið einn af
þeim, sem fús var á að leggja
fram nauðsynlegt slarf. Hefir
hann enda árum saman átt sæti
í stjórn F.L.R.R. og Rafvirkja-
öeildarinnar h.f.
Johan Rönning er kvæntur
Svövu Magnúsdóttir, bankastjóra
Sigurðssonar og piga þau eina
dóttur.
Ég, sem þessar iinur rita kynnt
ist J.R. fyrst fyrir 14 árum. Áð-
ur hafði ég heyrt hans getið og
var þá oft sagt: „Það er sannkaii
aður „gentleman“ eða „sjentil-
njaður". Mun orðið hér á landi
yfir höfuð notað um þá, sem sér-
stakir þykja að siðfágun og
drengskap. Ég athugaði hvað Eng
lendingar telja að í orðinu felist
<j,g er það þannig á ensku: „A
man of good breeding, kindly feel
ings and high principles.“. Allt
þetta finnst mér fullkomlega eiga
við þennan hlýja og elskulega
mann. Ævistarf hans hefir verið
að tendra Ijós, þar sem áður var
myrkur og alls staðar þar sem
hann kemur vikur þras og kergja
fvrir góðvild hans og mennsku,
fágaðri kurteisi og glettni.
Það var sannarlegur heilladag-
ur, þegar Johan Rönning sté
hér á land til að starfa þar að
uppbyggingu þess ásamt þeim
landnámsmönnum, sem á undan
voru komnir.
Johan Rönning. Við vinir þin-
ir sendum þér og fjölskyldu þinni
hjartanlegar hamingjuóskir á sjö
tugsafmælinu og vonum að yfir
ævikvöldi þinu skíni sólin írá
morgni til morguns.
Barði Friðriksson.
Ódýrar ítalskar nælon regnkápur.
OEeymið ekki
að taka með í ferðalagið
Strigaskó og
Gúmmístígvél
Höfum einnig létta og þægilega ferðaskó
úr leðri fyrir karlmenn. — Verð kr. 221,00.
Gerid
góð kaup
☆
Svampfóðraðar sumarkápur
Terrylene kápur
Ljósar poplinkápur
☆
Vatteraðir nælonstakkar
Leðurlíki: Kápur — Jakkar
Skinn: Kápur — Jakkar
Laugavegi 116
Léð öskast
Óska eftir lóð í Kópavogi eða Hafnarfirði.
Uppiýsingar í síma 34138.
H úsbyggjendur
Tökuxn að okkur að sprengja húsgrunna og önnur verk.
Goði hf.
Steypustöð — Verktakar.
L.augavegi 10. — Sími 22296.
rn
M NYJAR SENDINGAR: M
1 Enskar kápur I
|F M.a. mikið úrval af heilsárskápum.
Bolcesskór
MARKAÐURINN
Laugarveg 89.
Bílaleiga BLONDUOSS
______BLÖNDUÓSI Sími 92_____
Leigjum nýja híla án ökumanns
i