Morgunblaðið - 09.10.1964, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 9. ökt. 1964

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
Auglýsingar:
Útbr eiðslust j óri:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreiðsla:
Áskriftargjald kr. 90.00
í lausasölu kr.
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Sverrir Þórðarson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
á mánuði innaniands.
5.00 eintakið.
HA GSMUNIR
SMÁÞJÓÐARINNAR
Cú var tíðin, að menn gerðu
^ sér ekki miklar grillur út
af því úti í hinum stóra heimi,
hvað sagt var eða hugsað í
kotríkjunum. Máttur hins
sterka réð lögum og lofum
og ástæðulaust var talið að
velta vöngum yfir hagsmun-
um eða þörfum annarra
þjóða.
Nú er þetta breytt. Menn
finna í æ ríkari mæli, að fram
tíð mannkynsins verður því
aðeins tryggð að í samskipt-
um þjóðanna ríki réttlæti og
skilningur, en hagsmunir hins
smáa séu ekki ofurliði bornir
í skjóli valdsins.
Við íslendingar höfum
hvorki haft vilja né getu til
að framfylgja málum okkar
með valdi. En við höfum fylgt
eftir sjónarmiðum okkar með
rökum. Við höfum verið svo
gæfusamir að eiga mest skipti
við þær þjóðir, sem þroskað-
astar eru og fyrstar hafa gert
sér grein fyrir samábyrgð
þjóðanna og nauðsyn á rétt-
sýni í samskiptum þeirra.
í dag er þess minnzt að
Leifur Eiríksson fann Vín-
land. 9. október hefur verið
ákveðinn dagur Leifs heppna
með tilskipun Lyndon B.
Johnsons Bandaríkjaforseta.
Þannig hefur löng barátta
fyrir staðfestingu þess, að ís-
lendingar hafi fyrstir fundið
Ameríku borið árangur.
Að vísu fékkst slík viður-
kenning 1930, þegar Banda-
ríkjastjórn gaf íslendingum
styttu Leifs heppna með árit-
un, sem minnti á landafundi
hans, en samt hefur það fram
að þessu verið almenn skoð-
un erlendis, að Kolumbus hafi
fyrstur fundið Ameríku, en
nú er hið rétta undirstrikað.
En við íslendingar gleðj-
umst ekki einungis vegna
Leifs Eiríkssonar dagsins. Við
fögnum líka þeim vinarhug,
sem berst frá Dönum, er þeir
á ný leggja handritafrum-
varpið fyrir þingið. Við get-
um ekki ætlazt til þess ,að sér-
hver einstaklingur í Dan-
mörku sýni þá réttsýni og
þann skilning á tilfinningum
smáþjóðar, sern fram hefur
komið í afstöðu meirihluta
danska þingsins. Við skulum
þess vegna reyna að forðast
beizkju í garð þeirra manna,
sem reyna að hindra afhend-
ingu handritanna, en barátta
þeirra eykur virðingu okkar
og vinarhug í garð þeirra, sem
fyrir réttlætinu berjast gegn
harðri andstöðu.
íslendingar fagna og þakka
ummæli eins og þau, sem K.
B. Andersen, fræðslumálaráð-
herra Danmerkur, viðhafði í
samtali við Morgunblaðið í
gær, en hann sagði: „Við í rík-
isstjórninni vonum að frum-
varpið fái góða og virðulega
afgreiðslu í þinginu, svo að
allt þetta mál verði úr sög-
unni í eitt skipti fyrir ölL“
GÆZLA
HANDRITANNA
T»egar tilbúin rök og hrein
ósannindi eru notuð af
andstæðingum okkar í hand-
ritamálinu til þess að reyna
að hindra heilbrigða og rétt-
láta lausn þess, hljótum við að
andmæla og draga hið rétta
fram í dagsljósið. Við skulum
engum fölsunum beita og forð
ast allt ofstæki.
Það var virðulegur og rétt-
mætur málflutningur, sem
einkenndi fund dr. Einars
Ólafs Sveinssonar, forstöðu-
manns Handritastofnunarinn
ar og stjórnarmanna hennar á
blaðamannafundi í fyrradag.
Þar var sú fullyrðing hrakin
með skýrum og einföldum
rökum, að við íslendingar
værum ekki færir um gæzlu
handritanna.
Skulu þau rök ekki endur-
tekin hér, en aðeins staðhæft
svo ekki fari milli mála — og
þar talar Morgunblaðið örugg
lega fyrir munn hvers ein-
asta íslendings, — að ekkert
mun verða til sparað til að
gæta handritanna og auð-
velda vísindarannsóknir. Við
erum að vísu fáir og fátækir,
en við erum nægilega margir
og nægilega auðugir til þess
að sýna það og sanna, að hér
og aðeins hér eru handritin
heima.
AÐSTOÐ VIÐ
DREIFBÝUÐ
Ckilningur manna vex
^ nauðsyn þess, að aðstoða
við uppbyggingu í dreifbýl-
inu, því að það er engum í
hag að fólk streymi til
Reykjavíkur og nágrennis.
Bæði skapar það erfið vanda
mál á þessu svæði og eins
fara forgörðum verðmæti og
dýrmæt aðstaða víða úti um
landsbyggðina.
Sú tilhögun, sem ungir
Sjálfstæðismenn fyrst bentu á
Unniö að gerð ganganna
undir múrinn í hálft ár
57 tokst að
flýja áður en
a.—þ ýzka lög-
reglan upp-
götvaði þau
EINS og skýrt hefur verið
frá í fréttum, tókst 57 mönn
um að flýja til Vestur-Ber-
línar um göng undir múrinn
um síðustu helgi.
Gönginn voru 11 metra
undir yfirborði jarðar, grafin
úr kjallara gamals - brauð-
gerðarhúsis við Bernauer-
stræti í Vestur-Berlín. Fyrst
var grafin ferköntuð hola 11
metra niður, en út frá henni
voru göngin grafin. Voru
þau um 60 crr, á hæð og urðu
flóttamennirnir að skríða um
þau á fjórum fótum. Mikil
leðja og bleyta var í göngun-
um.
I Austur-Berlín korau göng
in upp í gömlu saierni. Fyrstu
flóttamennirnir, sem fóru um
gönigin komu til hússins, sem
þau lágu frá á laugardaginn.
Ferðin um göngin tók ekki
langan tíma, en upp úr þeim
voru flóttamennirnir dregnir
í stól eins og sést á meðfylgj
andi mynd.
Flóttamennirnir fóru um
göngin í smáhópum og þau
voru í notkun í tvo sólahringa
en þá urðu austur-þýzkir
landamæraverðir varir við
tortryggilegar mannaferðir til
hússins, sem göngin lágu frá.
Sem kunnugt er, voru öll hús,
sem eru nær múrmum en 100
m. A-megin, tæmd skömmu
eftir að hann var reistur og
standa nú auð. '. þessu lOOm
svæði hafa Austur-Þjóðverj-
ar komið fyrir gaddavírsgirð
ingum og jarðsprengjum, og
þess vegna urðu göngin að
liggja út fyrir það. Þau voru
alls 140m á lengd.
Það voru stúdentar frá
Vestur-Berlín, sem grófu
göngin, og hafa þeir unnið
að því frá aprílbyrjun. Starf-
ið var erfitt og áhættusamt,
því að Austur-Þjóðverjar hafa
grafið hljóðnema í jörð sín
megin við múrinn til þess að
reyna að fylgjast með, hvort
tilraunir eru gerðar til þess
að grafa undir hann.
Um 35 stúder.tar frá Vestur
Berlín tóku þátt í gerð gang
anna. Þeir fóru mjög leynt
með starfið og fólkið, sem bjó
á efri hæð hússins, vissi ekk
ert hvað verið var að gera
í kjallaranum. Meðan verið
var að grafa göngin, tókst
stúdentunum að gera fólki
austan múrsins aðvart og
var því sagt, að það mætti
gera ráð fyrir að geta flúið
innan skamms. Þegar göngin
voru tilbúin, var boðuim kom
ið til fólksins, og það kom í
skyndi til borgarmarkanna.
Flestir tóku ekki með sér
annað en fötin, sem þeir voru
í.
Það voru 23 karlar, 31 kona
og 3 börn, sem tókst að flýja
um göngin um helgina. Þegar
austur-þýzku verðirnir upp-
götvuðu þau, voru enn nokkr
ir flóttamenn á leið vestur,
en þeir siuppu allir ómeiddir
þrátt fyrir skothríð að austan.
Þrír menn frá V.-Berlín
voru austan rnegin að aðstoða
við flóttann, þegar A.-Þjóð-
verjarnir komu, en þeim tókst
að komast niður í göngin. í
skothríðinni, sem varð við
, enda ganganna féll einn af
a.-þýzku vörðunum. Er senni
lega talið, að félagar hans
hafi hitt hann af slysni, en
einnig hafa menn , getið sér
þess til, að hann hafi ætlað
að flýja um göngin, en verið
stöðvaður með skothríð.
í Vestur-Þýzkalandi velta
blöðin því fyrir sér hver
innar, en talið er að hún ha.fi
kostað um 300 þús. ísl. kr.
hafi veitt fé til gangagerðar
Sumir telja, að kristilegi
Demókrataflokkurinn ha.fi
kostað starfið, en þeir eru
fleiri, sem telja, að það hafi
verið vikublaðið „Der Stern.“
En margar flóttatilraunir um
göng undir múrinn hafa ver-
ið kostaðar af vikublöðum í
V.-Þýzkala.ndi.
Konu hjálpað úr stólnum, sem
in til j'.óttan annanna.
látinn var síga niður í göng-
og nú nýtur almenns stuðn-
ings, að koma upp byggða-
kjörnum víða um land, er
áreiðanlega happadrýgsta
leiðin til að stemma stigu við
fólksflótta úr dreifbýlinu.
Til að stuðla að þessari þró-
un virðist einna heppilegast
að greiða fyrir því að ný
fyrirtæki rísi á vegum ein-
staklinga og félagasamtaka
úti um hinar dreifðu byggð-
ír, en ekki vafasöim ríkis-
fyrirtæki.
Þetta mætti gjarnan gera
með því að ríkið hefði for-
göngu um hagstæðar lánveit-
ingar til slíkra fyrirtækja eða
veitti jafnvel beinan styrk í
eitt skipti, ef fyrirtækin settu
sig niður á ákveðnum stöðum,
í staðinn fyrir að hefja rekst-
ur suðvestanlands.
Við erum að vísu fjármagns
litlir, en samt sem áður ætti
að vera unnt að hefja slikar
aðgerðir. Það er ekki nauð-
synlegt að það væri fyr.it í
stað í mjög stórum stíl, en
brátt mundi að því koma að
slíkar aðgerðir yrðu taldar
svo sjálfsagðar, að frekar yrði
að gert.
Sjónvarpsáliugi á
Eyrarbakka
ERARBAKKA 5. okt. — Mikill
sjónvarpsáhugi ríkir nú meðaí
fólks á Eyrarbakka, og hefur
sjónvarpseigendum fjölgað mjög
hér upp á síðkastið. Segja má,
að sjónvarpsstengurnar þjóti hér
upp eins og gorkúlur. í viku
hverri bætast við eitt til þrjú
sjónvarpstæki í kauptúninu.
— Ó. M.
Hollywood, 7. okt. — NTB;
LEIKARINN Theodor von Elta
lézt í Hollywood í gær eftir
langa sjúkdómslegu. Hann varS
sjötxu ára gamalL