Morgunblaðið - 25.03.1969, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. MARZ 1969
19
- BYLTINGIN...
Framhald af bls. 15
ur. Og jafnvel betur, þegar
færri sáu til.
Nýr eftirlitsmaður kom að
verksmiðjunni. Frá upphafi
sýndi hann mér sérstaka at-
hygli. Oft kallaði hann mig inn
á skrifstofu sína eða kom og
settist hjá mér við vélina. Hann
var sífellt að fylgjast með,
meira að segja kom hann í eft-
irlitsferðir að næturlagi. Hann
var kurteis og sýndi fyllstu
virðingu. Hann sagði, að vissu-
lega myndi sá dagur renna
upp, þegar ég yrði á ný þýðing-
armikið pólitískt afl í landinu.
Hann varð undrandi, þegar ég
svaraði stutt í spuna, að ég
kærði mig ekki hætis hót um
slíka framtíð. Hann 'hrakyrti
ýmsa forystumenn, og virtist
taka það nærri sér, þegar ég
sagði honum umbúðalaust, að
ég þekkti þá og kærði mig ekki
um að farið væri um þá niðr-
andi orðum í mín eyru.
Svo hann tók smám saman
upp aðra aðferð. Hvers vegna
spurði hann, fór ég ekki út og
skemmti mér, og hvers vegna
hafði ég ekkert samneyti við
karlmenn?
— Þér vitað ofurvel, að með
tryggð yðar við Slánsky eruð
þér að láta í ljós andflokkslega
afstöðu.
Ég bað hann að skipta sér
ekki af einkamálum mínum.
Þar kom, að hann nálgaðist
kjarna mákins. Hann var ný-
kominn frá Prag og hann kom
á fund minn að lokinni nætur-
vakt.
— Þér verið að taka annað
nafn. Þvermóðska yðar brýtur
í bága við vilja flokksins og
ríkisins.
Hann sagði ég þyrfti ekki
annað en gefa út stuttorða yfir
lýsingu.
— Voruð þér beðinn fyrir
þessi skilaboð?
— Já.
— Ég mun leita staðfestingar
á því hjá miðnefndinni.
— Nefndinni er ókunnugt um
þetta. Ég hef skipanir mínar
frá æðstu stö'ðum, en þér megið
ekki skýra nefndinni frá því.
Þannig byrjaði það.
— Breytið um nafn.
— Nei.
Hann greip til sinna ráða og
lét beita mig alls konar refsi-
aðgerðum í verksmiðjunni. Allt
miðaðist við að beygja mig.
Þegar það tókst ekki þá átti að
minnsta kosti að reyna að gera
mig tortryggilega í augum yfir-
boðaranna, bæði hvað snerti af-
köst og framleiðslugæði. Hann
lét líka lækka ábatahlut minn.
Ég var kölluð á fund forstjór-
ans, en mér tókst að skýra mál
mitt og bera hönd fyrir höfuð
mér.
En þá var gripið til annarra
ráða.
Að loknum ákveðnum tíma á
morgunvakt átti ég að taka
næturvakt. En vegna þess ég
var of þreytt til að vera á tveim
ur vöktum sama dag, afþakk-
aði ég næturvaktina og fór
aftur á dagvakt. Þegar ég kom
til vinnu næst, komst ég að
raun um að eldur hafði brotizt
út í vérksmiðjunni, í þeirri
álmu sem ég var í. Þar var
inni miki'ð af eldfimu efni.
Undir gluggunum hafði verið
komið fyrir olíutunnum.
Ég gekk að verki, eins og
ekkert hefði í skorizt. Skömmu
síðar var sent eftir mér.
— Þér voruð á næturvakt.
Gerið svo vel að segja okkur,
hvemig þetta vildi til.
— Yður skjátlast, ég var
ekki á næsturvakt. Ég var að-
eins á dagvakt.
Og ég gekk í burtu og þeir
sátu eftir ráðþrota í bili, og
mér er ekki kunnugt um, að
frekari rannsókn hafi farið
fram á upptökum eldsins.
Næst var reynt að gera Rudi
son minn tortryggilegan. Fram-
kvæmdastjórinn sakaði hann
um óráðvendni og að hann
hefði skrifað hjá sér vinnu og
hluti, sem aðrir starfsmenn
hefðu átt með réttu.
Þetta varð að hatrammri
deilu. Starfsliðið var einhuga á
bandi Rudis. Þetta var alltof
bert. Skömmu síðar var Rudi
kallaður í herþjónustu. Ég sakn
aði hans ákaflega mikið. Þá fór
ég að taka fleiri næturvaktir,
þar sem mér stó'ð ótti af því
að sofa einsömul í kofanum.
En mælirinn var fullur, þegar
stór flutningabíll ók skyndilega
að mér í verksmiðjuportinu, þar
sem hann virtist alls ekkert
erindi eiga. Ég mátti þakka við-
bragðsflýti mínum, að mér
tókst að forða mér. Þetta
gat ég ekki afborið öllu leng-
ur.
Næsta sunnudag á eftir, þegar
systir mín kom í heimsókn,
kvartaði ég við hana. í fyrstu
hlustaði hún á mig og réyndi
að sefa mig. En þegar ég sagði
henni, meira í gamni en alvöru,
frá atburðinum með bílinn,
greip hún fram í fyrir mér og
sagði:
-—Við verðum að biðja ömmu
að fara á fund miðnefndarinn-
ar. Ég segi henni, hvað hún á
að gera.
Daginn eftir fékk ég skeyti
frá ömmu, þar sem hún sagði,
að ég skyldi vera róleg og bréf
væri á leiðinni. í bréfinu sagði
hún mér, að hún hefði hitt
Václav Kopercky, upplýsinga-
málaráðherra. Hann hefði full-
vissa'ð hana, að flokkurinn og
stjórnin hefði ekki haft minnsta
hugboð um hvílíkri meðferð ég
sætti, og hann sagði einnig, að
þess hefði aldrei verið krafizt
að ég tæki upp annað nafn. Þó
átti ég ekki að minnast á þetta
við neinn.
Hún fór til Prag og hún hitti
Kopecky, sem fagnaði henni vel
og kallaði hana gælunafninu
hennar Starling, hann talaði
ástúðlega og í viðurkenningar-
tón um eiginmann hennar og
um góðu, gömlu dagana, þegar
þeir voru báðir samstarfsmenn
í neðanjarðarhreyfingunni.
Hann lofaði henni peningum og
frelsi til að fara hvert á land,
sem hún vildi. Öllu myndi nú
verða kippt í lag. „
Stuttu síðar fékk ég skeyti
frá ömmu, þar sem hún sagði
mér að koma tafarlaust til Prag
í opinbera yfirheyrslu. í þetta
skipti var Milka systir mín með
mér. Hún hvatti mig til að
ganga á fund innanríkisráð-
herrans og kom með mér þang-
að.
Ritari rá'ðherrans tók á móti
okkur. Við áttum langar sam-
ræður, hreinskilningslegar og
ánægjulegar. Hann fullvissaði
mig um, að ráðherrann ynni að
því öllum árum, að gera gott
úr öllu og bæta fyrir öll óþæg-
indi sem ég hefði orðið að þola
og þann órétt sem mér hefði
verið sýndur. Mér var heitið
peningum til að kaupa ný hús-
gögn og mér var boðin dvöl á
hressingarheimili fyrir mig og
börnin, endurgjaldslaust Ég átti
a'ð vera um kyrrt í Prag og
innan viku hefðu þeir útvegað
mér íbúð. Hvort ég vildi ekki
koma aftur eftir hálfan mánuð.
En þegar ég kom næst hafði
enginn neitt við mig að tala.
Og úr þessari einu viku teygð-
ist frá því í desember 1955 og
fram í apríl 1958. Allan þann
tíma sváfum við Marta litla á
flatsæng I íbúð móður minnar.
Atvinnuleyfi fékk ég ekki held-
ur. Ég fékk það raunar ekki
fyrr en í febrúar 1960.
Og enn einu sinni virtist svo
sem Félagarnir „vissu ekkert
um þetta" „þá hafði aldrei órað
fyrir þessu.“ Og Kopecky lét
ritara sinn tjá mér að ég skyldi
ekki leita til hans aftur, ég yrði
a'ð gera mér ljóst að samræður
okkar hefðu auðvitað verið al-
gerar einkasamræður. Öllum
djrrum var skellt á nefið á mér.
Og hringdansinn hófst að
nýju, hann stóð endalaust, og
alltaf var gefið í skyn öðru
hverju, að „þeir væru svo aldeil
is hlessa" og „að vissu leyti
hefur náttúrlega ekkert verið
gert á hluta yðar“, og svo fram
vegis í það óendanlega.
Ég gat þó ekki varizt að
minnast öðru hverju orða
HVERS VEGNA HAFA BÁTAFOR-
MENN Á ÍSLANDI í ÁRATUGI
NOTAÐ SVO AÐ SEGJA EIN-
GÖNGU
H
MU5TAD
ÖNGLA
* Þeir eru sterkir.
* Herdingin er jöfn og rétt.
* Húdunin er haldgód.
* Lagid er rétt.
* Verdid er hagstætt.
Vertiðin bregzt ekki vegna öng-
lanna, ef þeir eru frá
O. MUSTAO B SÖN
OSLO
MUSTAD önglar fást hjá öllum
veiðarfæraheildsölum og kaup-
mönnum á landinu.
Aðalumboð:
O. JOHNSON &KAABER H.F.
MUSTAD
(S)
KEYriBRAND
FISH HOOKS
Kopeckys. „Það var lærdóms-
ríkt, Starling, þú veizt það —
dásamlegur lærdómur, athyglis
verð reynsla, ertu ekki sam-
mála? í eldinum herðumst við,
skilurðu . . . Jú, köllum það
lærdóm . . .“
Slánsky var opinbera „endur-
reistur" árið 1963, nær ellefu
árum eftir að hann var hengd-
ur. Ári síðar fékk ekkja hans
dálinn böggul með stimpli for-
seta lýðveldisins:
Ég skrifaði undir og tók utan
af bögglinum og við mér blöstu
fjölmargar skrautlegar orður og
heiðursmerki og ég las: „Sam-
kvæmt 8. grein laga nr. 62 frá
1962 hefur Or'ðu sósialismans og
Febrúarorðunni verið haldið
eftir ..." Og hvernig gat ég þá
annað en munað, að flest starfs
liðið við Ruzyne hafði borið
Febrúarorðuna.
Það var ekki fyrr en í apríl
1968, þegar stjórn Dubceks
hafði tekið völdin, að síðari orð
urnar tvær voru sendar til frú
Josefu Slánska. Þá fyrst mátti
ræða um mál Slánskys, réttar-
höldin og líflátið í Tékkóslóvak
íu.
Húsbyggjendur athugið
Byggingameistari getur bætt við sig verkefnum, getur tekið
skuldabréf upp í vinnulaun.
Upplýsingum um gerð byggingar og framkvæmdahraða sendist
afgr. blaðsins merkt: „2706".
Veggfóður — ódýrt og gott
Japanska CONFIX veggfóðrið er ekki eingöngu vinyl-húðað,
það er vinyl allt í gegn. Það er mjög sterkt. Verður selt á
gömlu mjög lágu verði meðan birgðir endast.
Verzlunin ÁLFHÓLL, Álfhólsvegi, Kópavogi.
SÍS, Hafnarstræti, Reykjavík.
íbúð til leigu
Ný 3ja herb. íbúð í fjölsbýlishúsi til leigu í Árbæjarhverfi.
fbúðin er teppalögð og laus nú þegar. fbúðinni fylgir aðgangur
að þvottahúsi með fullkomnum vélum.
Þeir sem áhuga hafa, sendi nafn og fjölskyldustærð til Mbl.
fyrir 30. marz merkt: „6412".
Törring’
Divina
þekktasta merki í sírmm flokki í Danmörku. Langir, mjóir
fallegir. Léttir-en pó bragðgóðir. Dásamlegirað kveikjaíá
morgnanna, já og á hvaða tíma dagsins sem er.
Divina er allra tíma vindill. Reynið sjálf Divina og njótió
þessa eftirsótta tóbaksilms sem hefir gjört Törring’s vindla
svo eftirsótta hjá vandlátum viðskiptavinum.
'ÉP
___LEVERAND0R TIL DET KONGELIGE DANSKE HOF
N. T0RRING CIGARFABRIK