Morgunblaðið - 09.08.1986, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. ÁGÚST 1986
Hvað eru hryðiuverk?
AÐ UNDANFÖRNU hefur umræða um hryðjuverkastarfsemi
aukist verulega, í kjölfar beinskeyttra aðgerða gegn hryðju-
verkamönnum og þeim sem þá styðja. En oftlega heyrast
raddir um að lítill munur sé á hryðjuverkamönnum og „frelsis-
baráttumönnum". I síðasta tölublaði hins virta breska tímarits
The Economist birtist pistill, þar sem lagt var út af þessum
málum. Hann fer hér á eftir í lauslegri þýðingu.
Hryðjuverkastarfsemi er ekkert
nýtt fyrirbæri í mannkynssög-
unni. Sá þáttur hennar, sem nú
fer sem logi yfir akur, hófst fyrir
um hundrað árum þegar rússn-
eskir níhílistar hófu að sprengja
ráðherra keisarastjómarinnar í
loft upp. Ólíklegt má telja að
þessu tímabili sé að ljúka.
Þrátt fyrir hrakspár andstæð-
inga Reagans Bandaríkjaforseta
um árangur sprengjuárásarinnar
á Líbýu, þá ber ekki á öðru en
að árásin hafí borið tilætlaðan
árangur. En samt sem áður hafa
ETA á Spáni staðið fyrir tveimur
sprengjutilræðum í þessum mán-
uði, og í Þýskalandi létu Rauðu
herdeildimar til skarar skríða. I
þessum tilræðum féllu 12 manns.
Þá má benda á ástandið í Perú,
en þar líða aldrei margir dagar
án þess að einhver falli fyrir
sprengju maóista.
Árásimar eiga eftir að verða
fleiri. Því að hryðjuverk em mjög
hentugt vopn fyrir fámenna öfga-
hópa. Lítill verknaður, sem enginn
myndi taka eftir, ef hann væri
liður í árás gegn herafla landsins,
getur orðið þjóðinni gífurlegt sál-
fræðilegt áfall, ef hann er unninn
á venjulegum, óvopnuðum borg-
umm. Ahrif hryðjuverka em
einnig enn meiri en ella, vegna
nútímatækni, á sviði vopna,
fréttaflutnings og ferðalaga.
Hlutverk lýð-
ræðisríkjanna
Það hefur þó breyst frá síðustu
öld, að það em lýðræðisríkin, en
ekki einræðisríkin, sem verða
helst fyrir árásum hryðjuverka-
manna. Aðalhættan, sem steðjar
að lýðræðisríkjunum í baráttu
þeirra gegn hryðjuverkum, er þó
sú að íbúar þeirra geri sér ekki
næga grein fyrir því hvers eðlis
hryðjuverkamennirnir em, og að
ríkisstjórnir þeirra verði því ekki
jafn vel á verði og nauðsyn ber til.
Um þessar mundir er að vísu
fátítt að fólk sjái hryðjuverka-
menn fyrir sér í rósrauðu ljósi sem
rómantískar byltingarhetjur. En
samt sem áður álíta margir að
einn og sami maðurinn geti verið
hryðjuverkamaður og frelsishetja,
allt eftir þvi hvaðan á það er litið.
Svo er ekki. Lýðræðisríki, sem
hafa orðið fyrir barðinu á hryðju-
verkamönnum, verða að sjá til
þess að þegnar þeirra geri sér
grein fyrir muninum, ef þau eiga
að geta varist þeim, og haft stuðn-
ing, þjóða sinna til þess.
Ástæða þess að fólk mglar
gjaman saman hryðjuverkamönn-
um og „frelsisbaráttumönnum",
er sú að árásir á almenna borgara
em algengar í nútímahemaði, án
þess að það sé ætlunin. Það er
langt síðan að almennir borgarar
féllu ekki í stríði. Stundum em
þeir felldir af ásettu ráði.
Sprengjuárásimar á Dresden og
Hiroshima vom lítið annað en
hiyðjuverkastarfsemi. Þrátt fyrir
það er ljóst að árásin á Hiroshima
a.m.k. átti mikinn þátt í að ljúka
langvinnri og hræðilegri styijöld.
Nokkrir hlutir greina þó hryðju-
verkastarfsemi frá lögmætri
valdbeitingu í pólítíska þágu. Sá
fyrsti er að sjálfsögðu eðlismunur-
inn á ríki og einstaklingi. Ríkis-
stjómir hafa hvað eftir annað
sannað að þær em fullfærar um
að fremja hryðjuverk, þar með
talin hryðjuverk gegn eigin þegn-
um. En það er ekki hægt að nota
sömu mælistiku á valdbeitingu
ríkis og einstaklinga, síst ef hún
beinist gegn öðm ríki. Ríki er
félag þegnanna, og ríkisstjómir
fara með hagsmuni fleiri aðila en
hópur einstaklinga gerir.
Sjálfsvöm gegn ríkisvaldinu er
oft réttlætanleg. Ófáir forsetar
og forsætisráðherrar dagsins í
dag, vom skæmliðar gærdagsins.
Samt sem áður er ekki hægt að
réttlæta alla valdbeitingu, ekki
einu sinni þó henni sé beint gegn
hinni verstu ríkisstjóm.
Annar þáttur, sem hægt er að
nota til þess að greina í sundur
hryðjuverkastarfsemi og hefð-
bundinn bardaga, er ætlun þeirra,
sem bera ábyrgð á verknaðinum.
Hemaðaraðgerðir heija og
skæmliða leiða oft til falls sak-
lausra borgara, af því að þeir em
á því hemaðarsvæði, sem aðgerð-
in beinist að. Það er þó yfirleitt
ekki markmið aðgerðarinnar að
fella þessa borgara. Tilgangur
hryðjuverka á hinn bóginn er að
ráðast á skotmörk, sem hafa enga
hemaðarþýðingu. Það er ætlun
hryðjuverkamannsins að særa eða
drepa saklausa borgara, og helst
á eins óviðfelldinn hátt og kostur
er.
Af þessu leiðir þriðja hlutinn,
sem merkja má hryðjuverka-
mönnum en „frelsisbaráttumönn-
um“ ekki. Hann er sá að
hryðjuverkamaðurinn reynir
sífellt að slíta tengslin milli fórn-
arlambs síns og ástæðu verknað-
arins. Allar tegundir hryðjuverka
reyna á þennan hlekk, en sumar
slíta hann ekki alveg. Þess vegna
njóta sumir hryðjuverkamenn
meiri samúðar en aðrir.
Ástæður rússnesku
níhílistanna, sem drápu ráðherra
keisarastjómarinnar, em skiljan-
legri en margar aðrar. Hið sama
má segja um sprengjuárásimar á
Dresden og Hiroshima. En pal-
estínski hryðjuverkamaðurinn um
borð í Achille Lauro, sem skaut
gamlan lamaðan Bandaríkjamann
í hnakkann til þess að koma höggi
á ísrael, er ótvíræður hryðju-
verkamaður. Hann hefur engar
afsakanir.
Það kann að virðast óhugnan-
legt að meta að hvaða leyti er
hægt að afsaka hin ýmsu hryðju-
verk, en það verður að gera og
það skiptir máli hvemig hinn
frjálsi heimur bregst við alþjóð-
legri hryðjuverkastarfsemi. Því
augljósari sem tengslin milli fóm-
arlambanna og uppgefínna
ástæðna hryðjuverkanna em, því
afsakanlegri em þau, ekki síst í
löndum þar sem ljóst er að ekki
er hægt að fá sínu framgengt
með lýðræðislegum hætti.
Flugrán em ávallt óafsakanleg,
og hið sama á við um árásir gegn
ríkjum eins og Spáni og Bret-
landi, þar sem hægt er að leysa
öll mál á pólitískum vettvangi.
Svertingjar í Suður-Afríku, sem
ráðast gegn ríkisstjóm hvíta
minnihlutans í eigin landi, hafa
betri málstað.
Sá þáttur hryðjuverkastarf-
semi, sem Vesturlönd verða að
beita sér gegn af fullri hörku, er
sá sem beinist gegn saklausu
fólki, sem engan þátt á í þeim
málum, sem viðkomandi hryðju-
verkasamtök telja sig vera að
beijast fyrir. Lýðræðisríkin ættu
einnig að búa sig undir meira af
þess háttar hryðjuverkum, því
nútímatækni Vesturlanda hefur
gert þau enn auðveldari og áhrifa-
meiri en nokkum tíma áður.
„Sjálfstæðismenn telja
sig hafa harma að hefna“
— segir Guðmundur Þ. Jónsson
sem var felldur úr stjórn Verka-
mannabústaðanna
Úr einu herbergjanna í nýja gistihúsinu.
Iþróttasamband Islands:
Rekur gistihús
o g veitingasölu
„ÉG HAFÐI af því spurnir fyrir
fundinn að sjálfstæðismenn
hefðu unnið mjög ákveðið gegn
mér, og styddu Guðjón. Þeir
telja sig hafa einhverra harma
SAMBAND ungra framsóknar-
manna hefur boðið Petru Kelly,
fyrrum þingmanni þýsku græn-
ingjanna, að koma hingað til
lands og sitja ráðstefnu SUF sem
haldin verður dagana 29.-30.
ágúst í Hrafnagilsskóla í Eyja-
firði.
Finnur Ingólfsson, formaður
SUF, var spurður hvers vegna Petm
Kelly væri boðið á ráðstefnuna og
hvort hún hefði þekkst boðið. Finn-
ur sagði að umhverfismál yrðu stór
þáttur á ráðstefnunni sem ber yfír-
að hefna fyrir úrslit kosning-
anna í Iðju fyrr á þessu ári.
Þetta er því hefndarráðstöfun,
ég sé ekkert annað samhengi í
vali manna,“ sagði Guðmundur
skriftina „Framsóknarflokkurinn
afl nýrra tíma“ og sú umræða væri
ástæða þess að Petm Kelly hefði
verið boðið. Finnur sagði að í skeyti
sem hún hafí sent þakki hún boðið
og láti að því liggja að hún muni
koma og í fiir með henni verði Gert
Bastian, þingmaður græningjanna
og fyrrverandi hershöfðingi í þýska
hemum. Finnur sagði ennfremur
að hann ætti von á endanlegri stað-
festingu frá Petm Kelly á næstu
dögum.
Þ. Jónsson þegar blaðamaður
ræddi við hann. Eins og fram
hefur komið í blaðinu felldi
Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna
Guðmund úr stjórn Verka-
mannabústaðanna í Reykjavík
og kaus Guðjón Jónsson í hans
stað.
Guðmundur sagði að það væri
rangt að ástæðuna fyrir vali ráðs-
ins á Guðjóni megi rekja til ágrein-
ings innan Alþýðubandalagsins.
Flokkurinn hefði ekki tekið form-
lega afstöðu til málsins. Það lægi
fyrir að Guðmundur J. Guðmunds-
son hefði verið annar þeirra sem
studdu sig. „Hver greiddi mér at-
kvæði auk hans veit ég ekki. Ég
hef hinsvegar fulla ástæðu til að
ætla að iðnaðarmennimir, „félagar
rnínir", hafí kosið að snúast gegn
mér af hvaða ástæðu sem það var.“
Aðspurður hversvegna sjálf-
stæðismenn hefðu stutt Guðjón
frekar en hann sagði Guðmundur:
„Þeir virðast hafa notað tækifærið
til að koma höggi á mig og nota
Guðjón til þess. Samhengið liggur
ljóst fyrir — á fundinum var kosið
í fleiri nefndir en þessa, en það
kemur glöggt fram í glaðhlakka-
legri frásögn Morgunblaðsins í dag
að fréttaritari þess á fundinum
taldi fall mitt úr stjóminni það eina
sem var frásagnarvert."
ÍÞRÓTTASAMBAND Islands
hefur hafið rekstur gistihúss og
veitingasölu í íþróttamiðstöðinni
í Laugardal. Formlegt leyfi lög-
regluyfirvalda fyrir rekstrinum
og samþykki borgarráðs lá fyrir
um sfðustu mánaðamót, en starf-
semin hófst f lok júní sl.
Gistihúsið er á fyrstu hæð í skrif-
stofubyggingu ÍSI, en þar em rúm
fyrir 26 næturgesti í tveggja manna
herbetgjum með sér snyrtingu og
baði. A annarri hæð er veitingasal-
ur sem rúmar 60 gesti og þar em
jafnframt fundaherbergi og
kennslustofur. Kaffíterían er opin
alla daga frá klukkan 8.00 til 13.00
og 16.00 til 21.00. Þar em á boð-
stólum kjöt- og fiskréttir, kaffí, te
og kakó ásamt kökum og brauði,
öli og gosdrykkjum.
Hótelið er einkum ætlað iþrótta-
hópum og einstaklingum, innlend-
um sem erlendum, er leið eiga til
Reykjavíkur í keppniserindum, á
fundi eða námskeið, en einnig er
ætlunin að ieigja út herbergi til
annarra, ef pláss og aðstæður leyfa.
Góð aðsókn hefur verið að gistihús-
inu og veitingasölunni það sem af
er sumri. Forstöðumaður er Sigurð-
ur Magnússon.
Petra Kelly til
íslands í boði ungra
framsóknarmanna