Morgunblaðið - 31.08.1989, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. ÁGÚST 1989
Khameini styð-
ur eftiahagsað-
gerðir Rafsanjani
Reuter
Verkalýðsleiðtoginn og stjórnarandstæðingurinn Datta Samant, var meðal þeirra, sem lögreglan í Bom-
bey lét höggin dynja á vegna verkfallsaðgerða á Indlandi í gær. Hann og hundruð annarra stjórnarand-
stæðinga voru handtekin.
Indland:
Sjö farast í mótmæla-
verkfalli gegn Gandhi
N£ju Delí. Reuter.
SJO týndu lífinu og hundruð manna voru handtekin í verkfollum á
Indlandi í gær, sem stjórnarandstaðan hafði boðað til. Manntjónið
varð þó mun minna en óttast hafði verið fyrir verkfallið, en það var
boðað til þess að ítreka kröfur um afsögn Rajivs Gandhis, forsætisráð-
herra landsins. Kosningar eru fyrirhugaðar í landinu í desember.
Kambódíu-
viðræðurn-
ar dragast
á langinn
París. Reuter.
DEILUR um lokayfirlýsingu
urðu til þess að ekki var hægt
að slíta Kambódíu-viðræðunum í
París í gær eins og áætlað var.
Víetnamar héldu fast við áætlun
sína um brottflutning hermanna
sinna úr Kambódíu en stjórnar-
erindrekar, sem þátt tóku í við-
ræðunum, töldu að hún myndi
aðeins leiða til frekari blóðsút-
hellinga í landinu.
Stjórnarerindreki sagði að ríki
sem styðja skæruliðasamsteypuna
í Kólumbíu hefðu viljað að í yfirlýs-
ingunni yrði aðeins lítillega minnst
á veru víetnamska hersins í
Kambódíu. Annar þáttakandi í frið-
arviðræðunum sagði að Víetnamar
og stjórnin í Kambódíu vildu að
minnst yrði á áform Víetnama um
að hefla brottflutning hermanna
sinna úr landinu 26. september.
Víetnamskir hermenn réðust inn
í Kambódíu árið 1978 og bundu
enda á fjögurra ára ógnarstjórn
Rauðu khmeranna, sem kostaði
rúmlega milljón manns lífið. Frá
því hefur skæruhernaður brotist út
með jöfnu millibili í landinu. Rauðu
khmerarnir njóta stuðnings
Kínveija og hafa ásamt tveimur
öðrum skæruliðahreyfingum, sem
ekki aðhyllast kommúnisma, barist
gegn kambódíska stjórnarhernum
og Víetnömum. í viðræðunum tókst
ekki að finna lausn á því hvernig
þessar fjórar fylkingar gætu deilt
með sér völdunum í landinu.
Franskir embættismenn sögðu að
viðræðurnar gætu hafist að nýju
innan nokkurra mánaða.
Því var líkast sem frídagur væri
í öllum stærstu borgum Indlands
og héldu flestir borgarar sig fjarri
líklegum átakasvæðum, enda hafði
Gándhi gripið til stórfelldra ráðstaf-
ana í von um að brjóta verkfallið á
bak aftur eða koma í veg fyrir að
áhrif þess yrðu of alvarleg. í nær
öllum borgum landsins var lög-
reglulið á götum úti til þess að
koma í veg fyrir ofbeldi.
Fjölmargir ríkisstarfsmenn gistu
í skrifstofum sínum aðfaranótt
verkfallsins, þar sem þeir óttuðust
að komast ekki til vinnu, en þeim
hafði verið hótað öllu illu af hálfu
ríkisins, ef þeir kæmu ekki tii vinnu.
Verkfallið var gífurlega víðtækt
— mismunandi eftir landshlutum
þó. Samgöngur urðu þó ekki fyrir
miklum skakkaföllum og í flestum
stærri borgum fengu almennings-
farartæki að fara leiðar sinnar óá-
reitt, öfugt við það sem yfirleitt
tíðkast í verkföllum þar. Flugsam-
göngur við útlönd urðu ekki fyrir
neinni röskun.
Andóf gegn stjórn Rajivs Gand-
his hefur mjög aukist á síðustu vik-
um og hafa ásakanir um hverskon-
ar spillingu og mútuþægni dunið á
Gandhi og fylgismönnum hans ekki
síst vegna vopnakaupa frá Bofors-
fyrirtækinu sænska. Lauk deilum
um þetta á þingi með því að stjórn-
arandstaðan gekk út og kváðust
leiðtogar hennar ætla að taka bar-
áttuna upp á meðal almennings.
Nikósíu. Reuter.
ANDLEGUR leiðtogi írans,
Ayatollah Ali Khameini, léði í
gær tillögum um efnahagsúr-
bætur stuðning sinn og gagn-
rýndi harðlínumenn, sem segja
trúarhita mikilvægari en efna-
hagsaðgerðir. Ali Akbar Has-
hemi Rafsanjani íransforseti
kvaddi Khameini til fundar við
ríkisstjórnina, en í gær var fyrsti
starfsdagur hennar. Ríkisstjórn
Rafsanjanis var samþykkt á
þingfúndi á þriðjudag.
„Ovinurinn breiðir út þá hug-
mynd, að reyni menn að leysa
varída alþýðunnar — auka þjóðar-
framleiðsluna, starfrækja námurn-
ar og iðnaðinn á'ný og auka land-
búnaðarframleiðsluna — hafi menn
gleymt eða veikt markmið bylting-
arinnar,“ var haft eftir Khameini
í ríkisútvarpi írans.
„Þetta er rangt... og það er
mjög sorglegt þegar maður sér
vini apa eftir óvininum í barnaskap
sínum.“
Khameini, sem tok við starfi
erkiklerks í íran af Ruollah heitn-
um Khomeini í júní síðastliðnum,
sagði að með byltingunni hefðu
menn ekki einungis verið að sækj-
ast eftir fjársjóðum í næsta lífi
með háleitri hugmyndafræði, hún
snerist líka um velferð í þessu lífi
og kvað hann markmið þessi vera
fyllilega samrýmanleg og innan
seilingar.
Rafsanjani hefur lagt áherslu á
efnahagsuppbyggingu í landinu,
en átta ára langt stríð við Iraka
kom efnahagnum mjög úr jafn-
vægi. Þrátt fyrir miklar olíuauð-
lindir er verðbólga kömin úr öllum
böndum og skortur er á helstu
nauðsynjavöru.
Rafsanjani og ríkisstjórn hans
fór til grafhýsis Khomeinis í gær,
en Khomeini ítrekaði mjög í þess-
ari jarðvist nauðsyn þess að vörn
hinnar íslömsku byltingar hefði
algeran forgang í stjórn ríkisins.
Sagði Rafsanjani að ferð þeirra til
grafhýsisins undirstrikaði glögg-
lega þann ásetning stjórnarinnar,
að hvika ekki af þeirri braut, sem
Khomeini hefði markað.
Rafsanjani vann umtalsverðan
sigur á þriðjudag, þegar þingið —
sem er þéttskipað harðlínumönn-
um — samþykkti ríkisstjórnartil-
lögu hans umyrðalaust, enda þótt
ráðherrarnir hafi verið valdir með
tilliti til starfshæfni frekar en
pólitísks eða trúarlegs eldmóðs.
Hins vegar var eftir því tekið
að Ahmet, sonur Khomeinis heit-
ins, var með í för ráðherranna, og
þykir það vera vísbending um að
róttækninnar sé ekki langt að leita.
Opna spila-
víti í Moskvu
Moskvu. Reuter.
OPNAÐ hefúr verið spilavíti í
Moskvu með samþykki sovéskra
yfirvalda, sem hingað til hafa
sagt fjárhættuspil til marks um
spillingu. Verður þó aðeins út-
lendingum heimill aðgangur.
Spilavítið er í Savoy-hótelinu
gegnt Rauða torginu og eru inn-
réttingar þar sagðar hinar glæsile-
gustu, en það var finnskt fyrir-
tæki sem smíðaði þær.
Að sögn vikuritsins Moskvu-
frétta fá eingöngu útlendingar
aðgang að spilavítinu en þar er
að finna tvær rúllettur og þrjú
pókerborð. Geta menn keypt spila-
peninga með greiðslukorti og vinn-
inga fá þeir greidda í ávísun sem
ekki er hægt að leysa út fyrr en
eftir brottför frá Sovétríkjunum,
þ.e. í öðru landi.
Að sögn eigenda spilavítisins
er ráðgert að opna einnig spilavíti
í Tallín, höfuðborg Eistlands, í
haust.
Trabantinn
fær nýja vél
Meira en tíu
ára bið eftir
nýrri bifreið
Austur-Berlín. Reuter.
AUSTUR-þýski smábíllinn Tra-
bant, sem veldur mengun í
öfúgu hlutfalli við smæð sína,
mun fá nýja vél á næsta ári sem
er bæði hagkvæmari og veldur
minni mengun en forveri henn-
ar.
Trabant-bifreiðin hefur verið
framleidd svo til óbreytt frá 1958
og ætíð með tveggja skrokka
tvígengisvél. Á næsta ári verður
sett í hana fjórgengisvél sem fram-
leidd er samkvæmt sérstöku leyfi
vestur-þýsku Volkswagen-verk-
smiðjanna. Hefur það áhrif á verð
bifreiðarinnar, sem hækkar um
65% í 19.865 mörk eða jafnvirði
616 þúsunda ísl. króna, kominn á
götuna í Austur-Þýskalandi. Jafn-
gildir það rúmlega hálfum öðrum
árslaunum þar í landi.
Fjöldaframleiðsla verður hafin
á hinni nýju tegund Trabant-bif-
reiðarinnar í maí á næsta ári.
Nú mun bið venjulegrar aust-
ur-þýskrar fjölskyldu eftir nýrri
bifreið vera á annan áratug og
ekki er útlit fyrir að breyting verði
þar á.
Austur-Þjóðverjar segja í gamni
að Trabantinn hljóti að vera besta
bifreið heims fyrst hún er uppseld
-fram yfir næstu aldamót. Jafn
langur biðlisti sé ekki eftir nokk-
urri annarri bifreiðategund.
AZT-lyfið gefiir alnæm-
issjúklingnnum nýja von
- en alnæmisútgjöldin eru eins og
tímasprengja í heilbrigðiskerfínu
Washington. Reuter.
NÝJAR uppgötvanir í læknis- og IyQafræði hafa valdið því, að nú
er talið unnt að bæta og lengja líf alnæmissjúklinga. Er það að
sjálfsögðu mikið fagnaðarefni en sá hængur er þó á, að lyfjameð-
ferðin er ákaflega kostnaðarsöm. Ottast því margir, að útgjöldin
vegna sjúkdómsins eigi eftir að ríða heilsugæsluna á slig þegar
frá liður.
Ekki er nema áratugur síðan
menn uppgötvuðu tilvist alnæmis-
ins og nú er í fyrsta sinn komið
á markað lyf, sem virðist stöðva
eða draga úr sjúkdómnum á öllum
stigum hans. Er hér um að ræða
lyfið AZT, sgm Wellcorne-fyrir-
tækið í London framleiðir, en eins
og fyrr segir er framleiðslan mjög
dýr. Ársskammturinn fyrir hvern
sjúkling kostar nú um 480.000
ísl. kr. og eftir því sem sýktu fólki
fjölgar mun kostnaðurinn lenda á
heilbrigðiskerfinu með sívaxandi
þunga. Sumir alnæmissjúklingar
eru að vísu velmegandi fólk en
stærsti hópurinn og sem stækkar
stöðugt eru eiturlyfjasjúklingar
og makar þeirra og börn, fólk, sem
á hvorki til hnífs né skeiðar.
Við rannsóknir á AZT hefur
komið í ljós, að það heldur aftur
af alnæmisveirunni og það jafnt
í fólki, sem enn er einkennalaust,
og í þeim, sem komnir eru með
sjúkdómseinkennin. Áætlað er, að
um 20.000 manns um allan heim
fái nú AZT reglulega en þeir, sem
þurfa á því að halda, eru margf-
alt fleiri. Til dæmis er talið, að
allt að tvær milljónir Bandaríkja-
manna hafi smitast.
Talsmenn bandarísku heilsu-
gæslunnar segja, að AZT sé mik-
ilvægur áfangi í baráttunni við
alnæmið og skora á alla, sem
hafa minnstu ástæðu til, að gang-
ast undir alnæmisprófun. Þeir
segjast þó efast um, að þeir, sem
eiga mest á hættu, bregðist vel
við áskoruninni og bæta því raun-
ar við, að það sé kannski eins gott.
Bandarísk stjórnvöld veija nú
rúmlega 60 milljörðum ísl. kr.
árlega til stuðnings við alnæmis-
sjúklinga en ef þeim, sem tækju
AZT, yrði fjölgað í 600.000 eins
og sumir telja nauðsynlegt,
myndu útgjöldin aukast um nærri
300 milljarða kr. Ekki þarf mikið
ímyndunarafl til að sjá hvaða af-
leiðingar þetta hefði í för með sér
fyrir heilbrigðiskerfið almennt
enda er það svo í Bandaríkjunum
og víðar, að menn veigra sér við
að hugsa þetta dæmi til enda.