Morgunblaðið - 04.06.1993, Blaðsíða 39

THÖBÍötí¥lBLj4ÖÍÖ^ÖS*ftjb'AGt5R^Á. 'ÍÍM ■ WÖ3
Ása Jónsdóttir upp-
eldisfræðingnr og
kennari - Minning
Fædd 28. febrúar 1919
Dáin 20. maí 1993
Fallin er í valinn þjóðkunn kona á
efri árum. Þannig er þessu lífi varið,
að kemur að því, að hjartað hættir
að slá. Til hvers lifum við hér á jörðu?
Til að ná sjötíu ára aldri eða ríflega
það? Til að eignast íbúð? Til að
mennta okkur og vinna eins og vík-
ingar í um fjóra áratugi, áður en
okkur er sagt að nóg sé komið af
svo góðu? Ollu verðum við að skila
við leiðarlokin. Er nema von, að
margir efist um, að lífið hafi tilgang,
þegar svona er í pottinn búið?
Ása Jónsdóttir fæddist að sveita-
bænum Ásum í Svínahreppi í Austur-
Húnavatnssýslu. Þar ólst hún upp í
hópi systkina. Systur átti Ása þijár:
Guðrúnu ljósmóður, fædda 1915,
dána 1946; Helgu saumakonu,
fædda 1911, dána 1989; og Soffíu
húsmóður, fædda 1916, dána 1991;
einnig bróðurinn Gísla, bónda á
Stóra-Búrfelli í Svínadal; fæddan
1912, dáinn 1985. Með Asu er nú
þessi systkinahópur genginn þá götu,
sem tii grafar liggur. Foreldrar Ásu
voru Anna Jónsdóttir, frá Sauðanesi
í Torfalækjarhreppi, systir Páls
bónda þar, föður Páls Sigþórs lög-
manns og þeirra mörgu systkina, og
Jón Gíslason frá Austurhlíð í Blöndu-
dal. Hann lést 1936, aðeins 55 ára,
af afleiðingum slyss, en Anna lést
1948, 67 ara. Ekki varð þeim aldur-
inn að meini.
Bæinn Ása ber hátt á Ásum, vest-
an Blöndu. Líklega hefur það verið
fyrsti bærinn.sem ég leit, er ég hélt
niður Sttjúgsskarð frá Refsstöðum á
vit byggðar og þjóðleiðar.
Hún lauk almennu kennaraprófi
frá Kennaraskóla íslands vorið 1942,
fyrir rúmlega hálfri öld, en það ár
útskrifuðust 30 kennarar og einn
stúdent. Kennaraviðkoman var ekki
meiri en þetta um langt árabil. Ur
þessum hópi eru nú allnokkrir fallnir
frá, og enginn lengur við kennslu-
störf. En Asa lét ekki staðar numið
við að mennta sig, er náminu í
Kennaraskólanum lauk. Hún hélt til
Bandaríkjanna á miðjum stríðstím-
anum (1943) og stundaði nám í upp-
eldis- og sálarfræði við háskóla í
Minnesota og Norður-Dakota. Hún
lauk MS-prófi frá síðarnefnda skól-
anum árið 1947. Auk þessa náms
sótti hún námskeið, bæði austan
hafs og vestan. Eftir að heim kom,
vann Asa við gáfnapróf hjá dr. Matt-
híasi Jónassyni um tíma. Sundakenn-
ari var hún um árabil við Kennara-
skólann í Reykjavík og við Hús-
mæðraskólann á Staðarfelli. Hún var
stundakennari og fastur kennari um
tíma og tíma við aðra skóla. Sést
af þessari upptalningu, að kennsla
Ásu var nokkuð brotakennd framan
af. Heildstæðasta kennslutímabil
Ásu var, er hún stýrði og rak einka-
skóia fyrir ung böm í Breiðholti og
bar nafn hennar. Áreiðanlega minn-
ast margir nemenda þessa skóla og
víðar frá, Ásu við leiðarlokin. Mér
skilst, að hún hafí notað sálfræði-
kunnáttu sína skólakennslu sinni til
framgangs. Einhvem tíma spurði ég
Ásu að því, hvernig hún færi að því
að halda aga, sem mér skilst að
hafi verið góður hjá henni. Þá sagði
hún orð, sem ég aldrei gleymi: „Mað-
ur verður að hafa stálklær í silki-
hönskum!" Og sannarlega er góð
stjórn og skynsamlegur agi forsenda
alls gengis í skóla. Það skildi Ása
vel. I gegnum kennslu sína og skóla-
stjórn eignaðist Ása marga trygga
vini, en þess þarfnaðist hún sannar-
lega, einkum seinni árin, er hún var
orðin ein á báti, eftir að hjónabandið
leystist upp. Hún var góð og hlý
sál, og viðkvæm í lund. Ása var löng-
um fjárhagslega sjálfstæð og bjó í
eigin íbuð. Þó brá hún á það ráð á
sl. hausti að flytjast til Sauðárkróks
tímbundið, að Skagfirðingabraut 49,
en þar býr Þorvaldur Erlendsson frá
Tungunesi, næsta bæ við æskuheim-
ili Asu. Þar kunni hún vel við sig,
átti góða vini og blandaði við þá geði.
Nokkur síðustu árin var heilsufar
Ásu ekki upp á það besta. Hún hélt
til Bandaríkjanna, dvaldist þar um
tæpt ár og gekkst undir miklar lækn-
Minning
Astríður Andrés-
dóttir frá Hrísbrú
Fædd 8. apríl 1903
Dáin 26. maí 1993
Það var viðeigandi að hún amma
mín skyldi kveðja á björtum vordegi.
Hún var fædd í vorbyijun og vor-
ið var hennar uppáhalds árstími. Ein-
hvern veginn er það líka svo að flest-
ar þær æskuminningar sem ég á um
ömmu mína tengjast björtu vori og
sumardögum: amma í fallegum sum-
arkjól á leið í búðina, amma að njóta
sólar í fallega garðinum sínum, eða
á ijórum fótum við að hlúa að bló-
munum — og amma að bera á borð
dýrindis kræsingar fyrir hópinn sinn.
Fátt veitti henni meiri ánægju en
einmitt það.
Eg var svo lánsöm að búa í sama
húsi og amma og afí fyrstu æviárin.
Þær voru margar ferðirnar sem lítil
hnáta átti upp á efri hæðina til að
spjalla eða til að sníkja kaffitár með
fullt af mjólk og sykri. Stundum
mætti sú stutta líka með sængina
sína og fékk að gista á milli afa og
ömmu. Þá var veröldin notaleg og
örugg.
Og síðar, þegar amma var orðin
ein og búin að koma sér fyrir í litlu,
fallegu íbúðinni sinni á Austurbrún,
þar sem hún hafði útsýni yfir Sundin
og sína kæru Mosfellssveit, þá var
líka ómetanlegt fyrir nöfnuna að eiga
skjól hjá ömmu sinni í umróti ungl-
ingsáranna, því að amma hafði alltaf
tíma til að hlusta. Og þrátt fyrir ald-
ursmun skildi hún unglinginn vel.
Það var líka gaman að koma til
ömmu eftir að eiginmaður og
langömmubörn voru komin til skjal-
anna. Sérstaklega minnumst við
súkkulaðiveislunnar sem lengi var
árviss á Þorláksmessu.
Ásta, eins og amma mín var köll-
uð, fæddist 8. apríl 1903 á Hrísbrú
í Mosfellsdal. Hún var dóttir hjón-
anna Ólafar Jónsdóttur og Andrésar
Ólafsonar bónda þar. Ung giftist hún
afa mínum, Hjörleifi M. Jónssyni frá
Bergsstöðum á Akranesi. Þau eign-
uðust sex börn en tveir synir létust
í æsku. Þau sem upp komust eru
Jón, Ólöf, Andrés og Hjördís.
Þegar ég man fyrst eftir mér starf-
aði amma í Kjötbúðinni Borg við
Laugaveg. Þar starfaði hún þar til
hún var komin langt yfir sjötugt.
Amma var mikil hannyrðakona og
naut þess að sauma og hekla meðan
sjónin entist. Þau eru líka ófá lista-
verkin sem prýða heimili afkomend-
anna.
Ég kveð ömmu mína með virðingu
og þökk. Ég veit að minning hennar
mun ylja mér um ókomna tíð, þar
til við hittumst á ný.
Ástríður Ándrésdóttir.
Dyggðum prýdda dýra mey
dóttir bændahöldans.
Fremri henni á ísa-ey,
var enginn meðal fjöldans.
(Hjörleifur M. Jónsson.)
Með miklum trega og söknuði
skrifa ég þessar fáu línur. Nú hefur
þú loksins fengið þann frið og ró sem
fýlgir þér yfir móðuna miklu. Ef ég
ætti að tína allt til og þakka þér
fyrir allt sem þú gerðir fyrir mig af
þinni miklu og ljúfu umhyggjusemi
fyrir velferð minni á lífsins brautum,
þá myndi það fylla margar skrif-
blokkir. Ég ætla aðeins að minnast
þess er ég kom í síðasta skipti til þín
á Grund. Þá brástu þannig við er ég
sagði við þig að nú yrði ég að kveðja
þig að þú stóðst upp hvatlega á fæt-
ur, rétt að verða níræð stúlkan, og
tókst þétt í hönd mína og nánast
hljópst með mig gustmikil inn á kló-
sett fyrir gamla fólkið og vildir þann-
ig koma í veg fyrir að ég færi frá
þér. Aldrei fyrr eður síðar hefur mér
fundist ég vera eins þýðingarmikil
persóna. Þessi síðasta minning um
þig mun alltaf ylja mér um hjartaræt-
ur og allar hinar líka, af nógu er að
taka þar.
Elsku hjartans amma mín, ég vil
ljúka þessum fáum línum til þín, með
orðum elsku afa, þau eiga vel við.
Þótt kveðjum þig með táram og tregum þig
um stund,
við treystum því að það jafnist við náinn
endurfund.
Þau blöðin sem við bindum þér, blikna svo
skjótt,
en blómin sem þú gafst þau lifa, góða nótt.
(Hjörleifur M. Jónsson)
Guð blessi minningu þína, elsku
góða amma mín, og hafðu hjartans
þökk fyrir allt og allt úr sjóði hjarta-
gæsku þinnar, mér til munns og
handa.
Þinn dóttursonur,
Reynir.
SÉRFRÆBINBAR FYRIR BYRJENDUR
FRABÆRT FYRIR YNERISEM ELDRI
JÚLÍ & Á6ÚST SÆKJUM Á FLUGVÖLL
Ævintyralegt sumarfn í Devon & Norfolk
ÓKEYPIS bæklingur + myndband
24 kíst. CaMP BEAUMÖNT
Tel; (44) 480 456123 Fax; (44) 480 456907
VVEST STREET. GODh'fiNCHESTEP. CiMBRlDGESHIRE, U.K.

isaðgerðir á æðakerfinu. Þá lá hún
nokkrum sinnum á sjúkrahúsum hér
heima, vegna sams konar veikinda.
Seinast í vetur var hún um skeið til
lækninga.
Margar ferðirnar hélt Ása til út-
landa um sína daga, aðallega til
enskumælandi landa, sem eðlilegt
var, þar eð tunga þeirra var henni
töm. Er hún lést, var hún nýkomin
frá Flórída, þar sem hitastigið er oft
býsna hátt. Mun Ása ekki hafa þolað
þann mikla hitamun sem er þar og
hér á norðurslóð. Hún andaðist, eftir
að hafa fengið slag, í Sjúkrahúsi
Skagfirðinga á Sauðárkróki aðfara-
nótt 20. maí sl., 74 ára að aldri. Hún
var barnlaus.
Oft barst tal okkar Ásu að dauð-
anum, þessum fylginaut mannlegs
lífs. Ekki var hún sátt við hann.
Þrátt fyrir margt mótdrægt var
henni lífið þetta kært. Hún nam stað-
ar alllanga ævi á bakkanum hérna
megin. Mér fannst mér skylt að
minnast hennar. Fari hún í friði, frið-
ur Guðs hana blessi.
Auðunn Bragi Sveinsson.
í dag verður til moldar borin Ása
Jónsdóttir uppeldisfræðingur og
skólastjóri, Miðleiti 1, Reykjavík.
Ása fæddist að Ásum í Húnavatns-
sýslu 28. febrúar 1919. Hún lést í
sjúkrahúsinu á Sauðárkróki aðfara-
nótt 20. maí sl. eftir stutta sjúkdóms-
legu.
Ég kynntist Ásu fyrst fyrir 34
árum er elstu synir mínir fengu
skólavist í smábarnaskóla hennar.
Hún var þá í blóma lífsins og rak
vinsælan forskóla eða smábarna-
skóla. Hún var ágætur kennari og
börnin sem voru hjá henni fengu
góðan undirbúning undir hina reglu-
legu skólagöngu í barnaskóla. Hún
var góð við börnin en hafði þó ágæta
reglu og aga í skólanum og náði
góðum árangri í skólastarfinu.
Ása lærði í Bandaríkjunum. Hún
var vel gefín og stóð sig með ágætum
í náminu. Henni líkaði vel í Banda-
ríkjunum og minntist námsára sinna
í Vesturheimi oft með mikilli ánægju.
Þegar hún kom heim frá námi hóf
hún kennslu en einnig vann hún við
uppeldisfræðirannsóknir hjá Matthí-
asiJónassyni.
Ása var atorkusöm og dugleg
kona. Það var kraftur í henni. Hún
setti á fót smábarnaskóla sem fyrr
er getið og rak hann um árpbil við .
miklar vinsældir. Hún gerði hlé á
rekstri skólans er hún fluttist sem
sýslumannsfrú í Dalasýslu. En hún
tók upp þráðinn á ný er hún var
aftur flutt til Reykjavíkur. Ása vildi
hafa nýja skólann myndarlegan og
ákvað að koma upp góðu húsnæði
yfir hann. Hún leitaði aðstoðar opin-
berra aðila og með miklum dugnaði
tókst henni að koma skóla sínum í
myndarlegt húsnæði. Ég varð þeirrar
ánægju aðnjótandi að fá tækifæri til
þess að veita henni örlitla aðstoð við
að koma nýja skólanum upp en hún
leitaði til mín sem vinar og borgar-
fulltrúa í Reykjavík.
Nýi skólinn hlaut nafnið Skóli Ásu
Jónsdóttur. Ása var mjög stolt af
þessum skóla. Hún rak hann í 10
ár, 1973-1983, en þá lét hún af störf-
um.
Síðustu árin var heilsa Ásu nokkuð
farin að gefa sig. En alltaf var þó
sami krafturinn í henni. Og til marks
um það má nefna að aðeins einum
mánuði áður en hún lést dreif hún
sig í ferðalag til Bandaríkjanna. Hún
var dugleg að ferðast og frá námsár-
unum stóð hugur hennar ávallt nokk-
uð til Bandaríkjanna.
Ása giftist Yngva Ólafssyni lög-
fræðingi og síðar sýslumanni í Dala-
sýslu. Þau skildu. Þeim varð ekki
barna auðið.
Eins og oft vill vera um atorku-
samt fólk var Ása mjög ákveðin kona
og skapföst. En þrátt fyrir það bar
aldrei neinn skugga á vináttu okkar.
Hún hélst fölskvalaus alla tíð.
Drottinn blessi minningu Ásu
Jónsdóttur.
Björgvin Guðmundsson.
Félagssamtök!
Til sölu tvær íbúðir í sama húsi í rólegu og nýlegu hverfi mið-
svæðis í Reykjavík. íbúðirnar eru bjartar og rúmgóðar. Sérinn-
gangur fyrir báðar íbúðirnar. Yfir 300 fm samanlagðar ásamt
bílskúr og ræktuðum garði. Geta verið lausar fljótlega.
Lysthafendur snúi sér til Helga Hermannssonar, Húsvangi,
Borgartúni 18, er gefur allar nánari upplýsingar um eignina.
^ I 1983 - 1993 MEÐ VISA Á AFMÆLISÁRI! 50 þúsund króna fríúttektir mánaðarins komu á eftirtalin „Lukkunúmer": 41918 og 71651 (Hvolsvöllur) (Dalvík)

Royal
súkkulaðibúðingur
- eftirlæti barnanna
Royal
chocolatj _
sé