Morgunblaðið - 22.09.1993, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 1993
Sævar með duflið í vörpunni.
Tundurdufl
í dragnót
Neskaupstad.
TUNDURDUFL kom í dragnót
mótorbátsins Sævars NK þar sem
hann var að veiðum í mynni Við-
fjarðar í gær. Starfsmenn Land-
helgisgæslunnar gerðu duflið
óvirkt.
Það var um kl. 9 í gærmorgun
þegar skipvetjar á Sævari voru að
hífa að þeir urðu varir við að eitt-
hvað óvenjulegt var í nótinni. Héldu
þeir í fyrstu að það væri olíutunna
en er betur var að gáð kom í ljós
að um tundurdufl var að ræða og
hafði það þá slegist nokkrum sinn-
um í síðu bátsins.
Skipveijar höfðu samband við
Landhelgisgæsluna og héldu síðan
með duflið í togi inn á Norðfjörð.
Þeir biðu síðan úti á firðinum þar
til menn frá gæslunni komu austur
og gerðu duflið óvirkt.
Skipstjóri og eigandi Sævars er
Ármann Herbertsson á Norðfírði.
Ágúst.
------♦--------
Sj 6 vá-Almennar
Hagnaður
og minna tjón
HAGNAÐUR af rekstri Sjóvár-
Almennra fyrstu sex mánuði árs-
ins var 71 milljón króna, sem er
16 milljónum króna hærri fjár-
hæð en á sama tíma fyrir ári.
Iðgjöld lækka um 5%, en eigin
tjón um 8%. Samdráttur í tjónum
er 240 miljjónir króna milli ára.
Eigið fé félagsins hefur aukist
um 6% frá áramótum. Þetta kem-
ur fram í fréttatilkynningu fé-
lagsins i gær.
Að mati forráðamanna félagsins
má rekja bætta afkomu til minnk-
andi tjóna og aðhalds, bæði varð-
andi tjónauppgjör og rekstrarkostn-
að. Á fyrri hluta ársins voru iðgjöld
2.012 milljónir króna, eigin tjón
1.795 milljónir króna en hluti end-
urtrygginga í iðgjöldum og tjónum
227 milljónir króna.
Rekstrarkostnaður hækkaði um
2% milli ára, en fjármunatekjur
umfram gjöld lækkuðu um 1%. í
efnahagsreikningi kemur fram að
skammtímaskuldir hafa lækkað um
20% ef miðað er við sama tímabil
á síðasta ári og langtímaskuldir um
16,5%. Tryggingasjóður og fasta-
fjármunir hafa aukist, en veltufjár-
munir dregist saman.
í dag
Arnarhóll_______________________
Framkvæmdum um það bil að ljúka
en þeim hefur seinkað um sex vik-
ur vegna fomleifarannsókna 5
Sinfóníuhljómsveit íslands
Fjölbreytt efnisskrá á fyrstu tón-
leikum starfsársins 10
Agreiningur um landhúnaó
Rætt var um ágreining í landbún-
aðarmálum á fundi ríkisstjómar-
innar í gær 22
Leiðari
Umbótasinnar tapa í Póllandi 22
Útlit fyrir þokkalega kornuppskeru á Suðurlandi í ár
. Morgunblaðið/Sigurður Jónsson.
Slattur
SLÁTTUR og þresking korns stendur yfir í Rangárvallasýslu um þessar mundir.
Ný kom-
afbrígði
gefa góða
uppskeru
Selfossi.
KORNUPPSKERA á Suðurlandi
verður þokkaleg í ár og aldrei
verri en sæmileg eins og einn
kornbændanna orðaði það. Hjá
bændum austast í Rangárvalla-
sýslu er útlit fyrir mjög góða
uppskeru. í ágúst var útlit fyrir
að eitthvað af uppskerunni
skemmdist vegna frosts, einkum
á Suðurlandi vestanverðu, og
sumir bændur slógu akrana. Góð
tíð í september hefur snúið við
dæminu. „Þetta lítur ágætlega
út,“ sagði Magnús Finnbogason,
bóndi á Lágafelli í Austur-Land-
eyjum. Kornafbrigði sem bænd-
ur fluttu inn sjálfir í vor gefa
góða uppskeru.
í Rangárvallasýslu eru upp-
skeruhorfur víðast þokkalegar og
sumstaðar mjög góðar. Sláttur og
þresking komsins stendur yfir
þessa dagana. „Það munar um
hvem góðan dag á þessum tíma,
komið safnar í sig mjöli með hveij-
um deginum," sagði Magnús Finn-
bogason. Hann sagði ennfremur
að bestu akramir gæfu af sér um
þijú tonn á hektara sem er mjög
gott, aðrir minna og reikna mætti
með að meðaltalið lægi í kringum
eitt og hálft tonn á hektara.
í austanverðri Rangárvallasýslu
komu ekki fram neinar frost-
skemmdir og þar eru líkur á mik-
illi uppskeru, 2,5-3 tonnum á hekt-
ara sem er toppurinn eins og Ólaf-
ur Eggertsson, bóndi á Þorvalds-
eyri, orðaði það. „Við erum mjög
ánægðir með nýju komafbrigðin.
Þau gefa góða uppskeru og meiri
hálm sem líka er verðmæti. Ég er
mjög ánægður með þessa útkomu
og tel að við hefðum átt að byija
fyrr að flytja inn ný afbrigði af
sáðkorni," sagði Ólafur.
Bændur í Fióanum eru vongóðir
um góða uppskeru og hyggja á
þreskingu á næstu dögum. Skeggi
Gunnarsson, bóndi á Skeggjastöð-
um, sagði þetta ekki verða metár
en góð tíð að undanförnu gerði
korninu gott.
Sig. Jóns.
Járnblendiverksmiðjan rekin með hagnaði það sem af er árinu
Horfnr á verðhækk-
imnm fram á næsta ár
VERÐ á járnbiendi hefur farið hækkandi á árinu og hefur Járnblendi-
verksmiðjan á Grundartanga verið rekin með hagnaði allt þetta ár.
Horfur eru á að verð fari enn hækkandi og haldist hátt fram á næsta
ár. Ástæður fyrir verðhækuninni eru margvíslegar en undirboðstollar
í Bandaríkjunum og Evrópu hafa hækkað verðið þar og minni frara-
leiðsla í Sovétríkjunum fyrrverandi hefur haft sín áhrif.
Að sögn Jóns Sigurðssonar, fram-
kvæmdastjóra Islenska jámblendifé-
lagsins, hefur verð á jámblendi verið
að hækka jafnt og þétt að undan-
fömu. Hann sagði að hækkunin
væri mismunandi eftir mörkuðum, 4
til 5% á almennum markaði í Japan,
nokkur hækkun í Bandarílqunum og
vænst væri hækkana á Evrópumörk-
uðum. Ekki væri hægt að nefna
ákveðnar tölur í þessu sambandi en
verðið hefði hækkað hægt og bítandi
á árinu.
Jón sagði að erfítt væri að spá
fyrir um hversu mikil verðhækkunin
yrði og eins hversu lengi verðið
myndi haldast eða hver þróunin yrði
í framhaldinu. Hann sagði að orsök-
in fyrir hækkun í Bandaríkjunum
væri undirboðstollar og yfírvofandi
undirboðstollar í Evrópu hefðu valdið
hækkun þar. Hann sagði að framboð
á jámblendi frá Sovétríkjunum fyrr-
verandi hefði farið minkandi en óvíst
væri hversu mikil áhrif það hefði á
markaðinn í heild. Jón taldi þó að
verðið myndi fara hækkandi fram á
næsta ár.
Greiðslmnark mið-
ast við 7.670 tonn
Landbúnaðarráðherra hefur að tillögu framkvæmdanefndar búvöru-
samninga ákveðið að heildargreiðslumark til sauðfjárframleiðslu haust-
ið 1994 verði 7.670 tonn. Greiðsiur til bænda miðast við 7.400 tonn
og verða um 1,5 milljarðar en 270 tonn eða um 55 miiyónir fara til
afsetningar á kindakjötsbirgðum innanlands.
Undirboðstollar
Jón sagði að hækkunin hefði
geysilega þýðingu fyrir reksturinn.
Með neyðaráætlun sem framkvæmd
var í fyrrahaust hefði tekist að fá
reksturinn til að standa á sléttu um
síðustu áramót. Öll verðhækkun á
framleiðslunni sem orðið hefði á ár-
inu kæmi því út sem hagnaður.
Úr Verínu
► Lax étur þorsk og ýsuseiði -
Færanlegar einingar í gámum
fyrir útveginn - Árangurinn á
sýningunni framar öllum von-
um
Haukur Halldórsson, formaður
Stéttarsambands bænda, sagði að
farið hefði verið fram á að greiðslu-
Myndasögur
► Drátthagi blýanturinn -
Myndir ungra listamanna -
Pennavinir - Gátur - Leikhomið
- Skemmtilegar þrautir - Isjak-
inn - Brandarar
markið yrði tæplega 7.800 tonn en
vegna samkomulags um að nota
reiknireglu fulltrúa rikisins hefði nið-
urstaðan orðið 7.670 tonn. Þannig
yrði greiðslumarkið lægra en fulltrú-
ar bænda hefðu upphaflega gert til-
lögu um en það myndi leiðréttast
árið eftir vegna þess að þá yrði sama
reikniaðferð notuð.
55 milljónir til markaðmála
Þá sagði Haukur að ekki hefðu
allir verið á einu máli um að veija
55 milljónum til markaðsaðgerða
innanlands. „Við svona töldum
ýmsir að það væri alveg eins hægt
að skerða eftir á ef birgðir yrðu
næsta haust til trafala en þarna er
verið að beita svona frekar fyrir-
byggjandi aðgerð,“ sagði Haukur.
Ennfremur sagði Haukur að full-
trúar bænda hefðu viljað fá á hreint
að bændur ættu rétt á atvinnuleys-
isbótum enda hefðu þeir greitt
tryggingargjald sl. 3 ár. Af því
hefði ekki orðið en allir fulltrúar í
framkvæmdanefndinni hefðu skrif-
að undir bókun um að þetta atriði
kæmist á hreint sem fyrst.
Morgunblaðið/Jón Hafsteinn
Villtar kanínur
Lifa ekki af
harðan vetur
KANÍNUR hafa lifað villtar í
skóglendi nálægt þéttbýlis-
stöðum landsins í nokkur ár.
Fyrst sást til kanína í Öskju-
hlíðinni fyrir 5-6 árum og
síðan hefur frést af þeim á
fleiri stöðum, t.d. í Heiðmörk
og Kjarnaskógi við Akureyri.
Ævar Petersen hjá Náttúru-
fræðistofnun segir upplýs-
ingar vanta um fjölda dýr-
anna og hvar þau haldi sig.
Hann telur kaninur geta lifað
í náttúrunni meðan vetur eru
mildir en þær muni ekki lifa
af harðan, íslenskan vetur.
Að sögn Ævars er sama og
ekkert vitað um dýrin, hvorki
hvar þau haldi sig né hversu
mörg þau séu. Ævar segir mjög
óæskilegt þegar stofnar dýra
myndist sem ekki eru náttúru-
legir í landinu þó í raun sé ekk-
ert vitað hvaða áhrif það geti
haft á íslenska náttúru þegar
fram í sækir. Hann segir að
erlendis, þar sem kanínur eru
ekki hluti af hinni upprunalegu
náttúru en lifí nú villtar, hafí
þær gert ýmsan óskunda.
„Það á ekki að sleppa dýrum
sem hafa verið í haldi út á guð
og gaddinn. Þetta er sams konar
mál og með hunda ög ketti sem
fólk er orðið leitt á en hefur
ekki geð í sér að láta svæfa.
Þetta á ekki að eiga sér stað,“
sagði Ævar.
Ævar segir vanta almennilegt
yfirlit yfír það hvar kanínur
haldi sig villtar í landinu og
beinir þeim tilmælum til fólks
að láta starfsfólk Náttúrfræði-
stofnunar vita ef það verður
vart við þær.