Morgunblaðið - 22.09.1993, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 1993
Sveini Andra verður
áreiðanlega boðið
eftir Guðrúnu
Ágústsdóttur
Þær reglur gilda í borgarstjórn
Reykjavíkur að borgarfulltrúi get-
ur aðeins svarað í eina og hálfa
mínútu þegar hann hefur „talað
sig dauðan“ eins og það er kallað.
Gildir þá einu þó borgarfulltrúinn
verði að svara spumingum frá
fjölda annarra borgarfulltrúa.
Borgarstjóri getur aftur á móti
talað eins oft og honum sýnist og
hafa núverandi og fyrrverandi
borgarstjóri notað sér það óspart
og oft ódrengilega. Er þá ráðist
að borgarfulltrúa sem getur ekki
svarað fyrir sig. Má segja að árás-
imar séu þeim mun harðari sem
tími borgarfulltrúans er styttri.
Drengskapur Sveins Andra
Sérfræðingar í þessari gerð
drengskapar í fundarstörfum er
Davíð Oddsson. Markús Örn kemst
með tærnar sem Davíð hefur hæl-
ana á þessu sviði. Einn borgarfull-
trúi Sjálfstæðisflokksins hefur svo
sérhæft sig á þessum vettvangi
að undanförnu: Það er Sveinn
Andri Sveinsson sem vafalaust
verður næsta borgarstjóraefni
Sjálfstæðisflokksins. Hæfíleikar
hans í þessum sérkennilega dreng-
skap sem hér hefur verið lýst eru
næsta ótvíræðir. Hann hefur þegar
stigið feti framar en forverar hans.
Hann lætur sér ekki nægja að rísa
upp til árása á borgarfulltrúa sem
ekki eiga eftir svartíma. Hann
hælist svo um í blöðunum yfir því
að viðkomandi borgarfulltrúi hafi
ekki svarað fyrir sig. Á aukafundi
borgarstjórnar Reykjavíkur ný-
lega lagði Sveinn Ándri fyrir mig
þá spurningu hvað vinstrimeiri-
hlutinn hefði gert í strætisvagna-
málum á sinni tíð. Ég hefði eina
og hálfa mínútu til að svara árás-
um hans og borgarstjórans. Sem
dugði mér ekki. Sveinn Andri
skrifar svo grein í Morgunblaðið.
Hún fæst þar birt með forgangs-
hraði. Þar rekur hann hvílíkt lurða
ég sé að hafa ekki svarað sér á
einni og hálfri mínútu. Það var
ekki hægt af því að afrekin voru
meiri en svo að þeim verði svarað
á níutíu sekúndum. Aðrir talsmenn
STAHDEX
Alinnréttingar
Hönnum og smíðum eftir
þínum hugmyndum
t.d. skápa, afgreiðsluborð,
skilti, auglýsingastanda,
sýningarklefa o.mfl.
í
Faxafeni 12. Sími 38 000
íyrir
steinsteypu.
séV viöhaldslitlir.
tyrlrtlOTÍíodl.
(jr.
Þ.ÞORGRfMSSON&CO
Ármúla 29, Reykjavík, sími 38640
Sjálfstæðisflokksins hafa látið sér
nægja að iðka þennan ódrengskap
í sölum borgarstjómar. Nú er blöð-
unum bætt við.
En það er fagnaðarefni að fá
tækifæri til að gera grein fyrir því
sem vinstri meirihlutinn kom í
verk á því eina kjörtímabili sem
hann hefur stjómað. Hér verða
verkefnin ekki rakin í heild - held-
ur nefnd nokkur atriði. Það yrði
of langt mál að gera grein fyrir
málinu í heild.
Líflegasta tímabil SVR
- tólf dæmi nefnd
Svo vel vill til að á borgarstjórn-
arfundi 18. mars 1982 lagði
Sveinn Björnsson fyrrverandi
varaborgarfulltrúi Sjálfstæðis-
flokksins og 'núverandi forstjóri
fram fyrirspum um SVR og það
hvernig meirihlutinn frá 1978
hefði starfað að málefnum strætis-
vagnanna. í langri ræðu fyrir-
spyijandans, þar sem hann vitnaði
aðallega í Magnús Skarphéðinsson
máli sínu til stuðnings, gerði hann
grein fyrir sínum viðhorfum og
viðhorfum Magnúsar til Strætis-
vagna Reykjavíkur. Ég svaraði
spumingum þeirra Sveins fyrir
hönd meirihlutans þar sem ég
hafði gegnt störfum formanns
stjómar SVR. Þar kom fram með-
al annars fram eftirfarandi:
Fyrsta verk stjómarinnar var
að ákveða að SVR tæki að sér
rekstur sælgætissölunnar á
Hlemmi og sameina hana farmiða-
sölunni. Þessi ákvörðun skilaði
þegar á fyrstu áram ágætum arði.
Ónnur ákvörðun og sú sem
kannski var þýðingarmest var að
opna stjórn SVR fyrir starfsmönn-
um. Sjálfstæðisflokkurinn var á
móti því en Sjálfstæðisflokkurinn
hefur alltaf verið á móti aðild
starfsmanna að stjórnun fyrir-
tækja borgarinnar. Sveinn Andri
er einmitt að henda starfsmönnum
út með þeim kerfísbreytingum sem
hann stendur fyrir á SVR ásamt
Markúsi Erni.
Á fyrstu mánuðum meirihlutans
var opnaður áningarstaðurinn á
Hlemmi sem mæltist vel fyrir.
1979 var tekinn í notkun
eignarhluti SVR í húsinu Hafnar-
stræti 20.
1980 var opnaður áningarstað-
ur í Grensásstöð og þar með var
öllum helstu skiptistöðvum SVR
tryggð aðstaða fyrir farþegana.
Efnt var til samkeppni um nýja
gerð biðskýla og litlu rauðu bið-
skýlunum var komið fyrir - en í
þeim er Ijós og hitalögn, sem ekki
hafði verið áður í biðskýlum SVR.
Að öðra leyti vora sett upp 31
járnbiðskýli, þar af eitt í tvöfaldri
stærð.
Kynning á SVR fór fram í öllum
skólum borgarinnar og efnt var
til stóraukinnar samvinnu við
unglingana meðal annars til að
stuðla að betri umgengni um vagn-
ana. Myndarleg kynning fór fram
á vögnunum og á starfsemi SVR
meðal allra borgarbúa með virkum
hætti.
Nýir vagnar komu til landsins
á þessum tíma, en samið var um
alls 20 Volvo-vagna og koma sá
síðasti til landsins 1983. Nýja bíla-
smiðjan byggði yfir vagnagrindur
hér heima. Að auki voru keyptir
3 vagnar af Ikaras gerð til reynslu.
Unnið var að breyttu vinnu-
skipulagi með starfsmönnum fyr-
irtækisins bæði bílstjórum og fólki
á verkstæðum.
Unnið var að nýju leiðakerfi sem
byggði á því markmiði að almenn-
ingsvagnasamgöngur væru raun-
verulegur valkostur. Hafinn var
akstur á nýjum leiðum, m.a. hrað-
leið í Breiðholt.
„Eftir núverandi meiri-
hluta liggur ekkert
annað en það að þeir
hafa lagt Strætisvagna
Reykjavíkur niður og
hafa ákveðið að einka-
væða fyrirtækið.“
Ferðaþjónusta fatlaðra var tek-
in upp en hún var ekki til í borg-
inni áður. Hún gerði fötluðum
kleift að komast leiðar sinnar í
„strætó" og olli byltingu í ferða-
málum fatlaðs fólks í borginni.
Af þessari upptalningu sést að
þessi fjögur ár hafa verið lífleg-
ustu árin í sögu Strætisvagna
Reykjavíkur.
SVR hf. verður SVR á nýjan
leik
En hvað liggur eftir
Drengskaparmanninum Svein
Andra: eftir núverandi meirihluta
Guðrún Ágústsdóttir
liggur ekkert annað en það að
þeir hafa lagt Strætisvagna
Reykjavíkur niður og hafa ákveðið
að einkavæða fyrirtækið. Það er
því ekki níutíu sekúnda verk að
fara yfir afrek Sveins Andra
Sveinssonar hjá Strætisvögnum
Reykjavíkur. Hann virðist hins
vegar þegar hafa náð þeim
hæfileikum í málflutningi sem
Sjálfstæðisflokkurinn metur mest
í seinni tíð sem orðin ósvífni og
óheiðarleiki eiga ein við.
Undirrituð kveinkar sér ekki
undan árásum Sveins Andra
Sveinssonar. Vill heldur þakka
tækifærið sem hún hefur fengið
til að svara fyrir sig. En
stanslausar skipulegar árásir
Sjálfstæðisflokksins og málgagna
hans á Ólínu Þorvarðardóttur á
þessu kjörtímabili segja það sem
segja þarf. Þar er ekki spurt um
rétt eða rangt heldur það eitt hvort
árásimar gætu hitt hana fyrir,
ekki sem borgarfulltrúa heldur
sem persónu þegar verst hefur
látið. Það væri sjálfstætt
greinarefni- að fjalla um
rógsherferðina gegn henni sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
skipulagt í samvinnu við einstaka
flokksfélaga hennar sjálfrar.
Ég hef áður í Morgunblaðinu
gert grein fýrir þeim hugmyndum
sem ég hef um framtíðarþróun
SVR; en fyrsta skrefið verður það
að gera SVR hf. aftur að
borgarfyrirtæki eins og
minnihlutaflokkarnir hafa reyndar
sameinast um að lofa í
yfirlýsingum sínum. Þá verður
unnt að snúa sér að uppbyggingu
þessa fyrirtækis í samvinnu við
borgarbúa og starfsmenn
Strætisvagna Reykjavíkur. Sveini
Andra Sveinssyni verður
áreiðanlega boðið á
endurreisnarhátíðina.
Höfundur er varaborgarfulltrúi
og fyrrverandi formaður stjórnar
Strætisvagna Reykjavíkur.
Vafasöm fjárfesting
ríkisins í lyfjaiðnaöi
eftir Friðrik Stein
Kristjánsson
Nú stendur til að breyta Lyfja-
verslun ríkisins í hlutafélag, selja
það síðan og skapa þannig tekjur
fyrir ríkissjóð. Á sama tíma er
ráðgerð mjög kostnaðarsöm upp-
bygging á framleiðsludeildum
Lyijaverslunar ríkisins og gengur
það þvert á vilja Framkvæmda-
nefndar um einkavæðingu ríkisfyr-
irtækja.
Lyfjaverslun ríkisins heyrir und-
ir Fjármálaráðuneytið og hefur
fjármálaráðherra, Friðrik Sophus-
son, samþykkt að verja um 200
milljónum króna til endurbygging-
ar á húsnæði og til kaupa á vélum.
Ákvörðunin virðist byggja á niður-
stöðum árs gamallar skýrslu frá
Kaupþingi hf. sem stjórn Lyfja-
verslunar ríkisins lét vinna fyrir
sig og er ekki öðrum aðgengileg.
Skýrsla Kaupþings byggir á enn
eldri upplýsingum en hafa ber í
huga að miklar breytingar hafa
orðið á íslenska lyfjamarkaðinum
á síðustu misserarn m.a. með til-
komu nýs íslensks lyfjaframleiðslu-
fyrirtækis.
Ætla mætti að fjármálaráðherra
hafi þótt nauðsynlegt að styrkja
samkeppnisstöðu Lyfjaverslunar
ríkisins og koma á sterku mótvægi
við stærsta lyfjaframleiðandann,
Delta hf. Það virðist hafa farið
fram hjá mörgum að þetta mót-
vægi er nú þegar komið með lyfja-
framleiðslufyrirtækinu Ómega
farma hf. sem er íslenskt almenn-
ingshlutafélag stofnað árið 1990.
70 einstaklingar og fyrirtæki lögðu
fram 60 milljóna króna hlutafé til
uppbyggingar ,á lyfjaframleiðslu-
fyrirtæki, sem uppfyllir alþjóðlegar
kröfur. Ómega farma, Delta og
Lyfjaverslun ríkisins eiga nú þegar
í harðri samkeppni á markaðnum
um mörg söluhæstu lyfifí. Fjárfest-
ing ríkisins í lyfjaiðnaði er því
mjög vafasöm þegar fyrir eru í
landinu tvö önnur hlutafélög um
lyfjaframleiðslu sem geta framleitt
töflur og hylki fyrir margfaldan
innanlandsmarkað.
Friðrik Steinn Kristjánsson
„Það verður að teljast
í hæsta máta óeðlilegt
að ríkið ákveði að ráð-
ast í vafasamar fjár-
festingar og þarflausa
uppbyggingu á eigin
fyrirtæki í lyfjaiðnaði,
sem er í beinni sam-
keppni við tvö önnur
lyfjaframleiðslufyrir-
tæki í landinu.“
Mörg önnur rök mæla á móti
væntanlegri fjárfestingu ríkisins:
Ríkið hefur að undanförnu aukið
greiðsluhlut sjúklinga í lyfjakostn-
aði. Nýjar reglugerðir beina nú
afgreiðslu lyfja á ódýrustu lyfin.
Þessar ráðstafanir ríkisins hafa
leitt til sparnaðar en um leið hefur
velta í sölu á lyfjum dregist sam-
an. Þetta hefur leitt til erfiðari
rekstrarskilyrða fyrir lyfjaiðnaðinn
í landinu. Einnig skal bent á að
ný lög um einkaleyfi sem taka gildi
1. janúar 1997 gera erlendum
lyfjafyrirtækjum mögulegt að fá
einkaleyfi á lyfjum á Islandi. Þetta
þýðir að möguleikar íslenskra
lyfjafyrirtækja til framleiðslu
margra nýrra eftirlíkingalyfja
verða úr sögunni á næsta áratug
og markaðshlutdeild íslenskra
lyfjaframleiðenda því dragast sam-
an.
í grein í viðskiptablaði Morgun-
blaðsins sl. fimmtudag kemur fram
að Lyfjaverslun ríkisins hafi um
20% af hálfum milljarði króna
heildarsölu íslenskra sérlyfja. Sam-
kvæmt þessu er hlutur Lyfjaversl-
unar ríkisins um 100 milljónir
króna á ári sem skiptist nokkuð
jafnt á milli sölu á töflum og inn-
rennslislyfjum. Réttlætir þessi
umsetning fjárfestingar í upp-
byggingu og endurnýjun á fram-
leiðsluaðstöðu fyrir um tvö hundr-
uð milljónir? Ef svo er, þá er eðli-
legast að þeir aðilar sem koma til
með að fjárfesta í hinu nýja hluta-
félagi íjármagni sjálfir uppbygg-
ingu fyrirtækisins. Það væri einnig
í samræmi við afstöðu Einkavæð-
ingamefndar.
Þeim er gerst þekkja til lyfja-
mála, þykir sú ákvörðun að end-
urnýja framleiðsluaðstöðu Lyfja-
verslunar ríkisins vera sóun á fjár-
munum ríkisins. Það verður að
teljast í hæsta máta óeðlilegt að
ríkið ákveði að ráðast í vafasamar
fjárfestingar og þarflausa upp-
byggingu á eigin fyrirtæki í lyfja-
iðnaði, sem er í beinni samkeppni
við tvö önnur lyfjaframleiðslufyrir-
tæki í landinu. Það skapar ójafn-
vægi i samkeppni þegar eitt fyrir-
tæki getur stofnað til mikilla
skulda á ábyrgð ríkissjóðs þegar
önnur fyrirtæki þurfa sjálf að
ábyrgjast sínar Ijárfestingar.
Framkvæmdir við endurnýjun á
framleiðsludeildum Lyijaverslunar
ríkisins hafa enn ekki hafist og er
því ekki um seinan að hætta við
þær.
Höfundur er lyfjafræðingur og
framkvæmdastjóri Ómega farnia
hf.