Morgunblaðið - 22.09.1993, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 22. SEPTEMBER 1993
39

I
I
I
1
S
1
í
I
!
J
4
I
"I
Sómalía - saga og þjóð
Frá Tryggva Líndal
NÚ ÞEGAR hjálparsveitir Samein-
uðu þjóðanna hafa dregist inn í
langvinn átök við stríðsherra Sóm-
alíu og Bandaríkjamenn óttast jafn-
vel að lenda þar í nýju Víetnam-
stríði er brýnt að skilja betur sögu
og samfélag Sómalíu.
Einnig varpar hún ljósi á bak-
grunn innflytjenda frá Sómalíu á
Islandi. En Sómlir byggja austasta
horn Afríku, við Adenflóa. Á dögum
forn-Egypta þekktist það svæði
undir nafninu Punt. Var það steppu-
lendi, þótt það lægi að akuryrkju-
svæðum. Enda er enn svo í dag að
einungis minnihluti landsins er
ræktanlegur.
Næst er frá að segja er islamsk-
Frá Tómasi R. Einarssyni
í MORGUNBLAÐINU 11. septem-
ber sl. skrifaði Jóhann Hjálmarsson
grein undir fyrirsögninni Skrifaðar
bækur og óskrifaðar. Þar reifar
hann kenningu Francois Mauriac
um „nauðsynina“ sem einkenni
góðra bóka, sem séu skrifaðar af
innri þörf en ekki af blankheitum.
Nú er kenningin um reglubundið
varp rithöfunda ekki verri en hver
önnur, en þó tæpast óbrigðul; ef
þessi innblástursaðferð væri algild,
hvaða bókum ætti þá að henda úr
tveggja metra löngu ritsafni Hall-
dórs Laxness?
Eftir að hafa getið nýlegs sjón-
varpsþáttar um íslenskar bók-
menntir þar sem mest hafi verið
talað um þroskasögur reykvískra
drengja og fjölskyldu- og ættarsög-
ur, segir svo: „Höfundar þessara
bóka eru yfirleitt dugnaðarforkar,
stjórna eða hafa stjórnað Rithöf-
undasambandinu um árabil, senda
frá sér eina eða fleiri bækur ár-
lega, eru í afhaldi hjá úthlutunar-
nefndum og útgefendum og að-
sópsmiklir í fjölmiðlum. Eins og
fram kom í þættinum eru þeir líka
betur aúglýstir en aðrir.“ Síðan er
ítrekað að æ sjaldgæfara sé að
„nauðsynin" reki rithöfunda áfram,
nema þá helst „ljóðskáldin, að
ir kaupmenn komu þangað frá
Arabíu á 7.-12. öld e. Krist. En
Arabía er fyrir norðan Sómalíu,
handan Adenflóa. Þeir stofnuðu
bæi, þar á meðal Mogadishu. í
bæjunum stofnuðu þeir soldána-
dæmi og heijuðu þaðan á hina
kristnu Eþíópíu til austurs. Þaðan
fengu þeir þræla, sem þeir fluttu
út til Árabíu.
Nú komu til sögunnar Sómalir
þeir sem þorri núverandi íbúa telst
til. Þeir komu að norðan, frá
islömskum trúarsvæðum, á 10.-15.
öld. Voru þeir enda islamskrar trú-
ar, að mestu, hirðingjar og gerðust
nú margir hermenn í heijum soldán-
anna.
Næst gengu í hönd tímar landa-
minnsta kosti sum“. Lokaorðin eru
þessi: „Með tilvitnuð orð Marcusar
í huga mætti því slá eftirfarandi
föstu: Það er staðreynd að það besta
sem margir rithöfundar geta gert
fyrir bókmenhtirnar er að skrifa
ekki bækur.“
Ég fæ ekki betur séð en þarna
sé bókmenntagagnrýnandi Morg-
unblaðsins að segja þeim Einari
Kárasyni, Pétri Gunnarssym, Stein-
unni Sigurðardóttur og Vigdísi
Grímsdóttur að hætta að skrifa. Þau
hafa öll setið í stjórn Rithöfunda-
sambandsins, gefíð út margar bæk-
ur, hlotið ágáet starfslaun og kórór.a
svo skömmina með vinsældum sín-
um. Jóhanni virðist uppsigað við
þessa höfunda, en vill þó ekki taka
af skarið, kasta önglinum í tímann;
dómur hans um síðustu skáldsögu
Einars Kárasonar, Heimskra
manna ráð, einkenndist t.a.m. af
sérkennilegri ólund, líkt og inni fyr-
ir ólgaði mikil heift sem frussaðist
út um stöku gat. Nú klappar Jó-
hann enn sama steininn, en dirfskan
er söm og jöfn og allt undir rós.
Af hveiju loftar hann ekki út og
kemur beint framan að þeim Ein-
ari, Pétri, Steinunni og Vigdísi. Eða
áttirðu ekki við þau, Jóhann?
TÓMAS R. EINARSSON
Grenimel 33.
funda Evrópumanna. Sigldu þeir í
verslunarferðir fyrir suðurodda
Afríku framhjá Sómalíu og til Aust-
urlanda, á 15.-17. öld. Myndaðist
nú markaður fyrir harðvið og gim-
steina frá Sómalíu. Þó var sauðfjár-
rækt hirðingja megin atvinnuvegur
og er svo fram á þennan dag.
Súez-skurðurinn var opnaður á
19. öld. Breyttist þá siglingaleiðin
frá Evrópu til Austurlanda þannig,
að hún lá nú frá Miðjarðarhafi um
Súez-skurð, um Rauðahaf, og út á
milli Sómalíu og Arabíu í Adenflóa
og þaðan til austurs. Jók þetta
geysilega við landfræðilegt mikil-
vægi Sómalíu og lögðu nýlenduveld-
in nú Sómalíu undir sig, Bretland
nyrðri hlutann og Ítalía syðri hlut-
ann.
Á öldunum áður hafði menning
sómölsku hirðingjanna og hinna
arabísk-ættuðu soldánadæma í Só-
malíu runnið saman í eina sómalska
menningu. Því var nú grundvöllur
fyrir þjóðríki er landið varð sjálf-
stætt árið 1960.
Landið fór ekki varhluta af kalda
stríðinu. Bandaríkin fengu þar
flotastöð og studdu það í stríði við
Eþíópíu, sem var studd af Sovétríkj-
unum, á árunum 1977-82.
Forseti Sómalíu hrökklaðist frá
árið 1991 vegna óstjórnar og ring-
ulreiðar. Var landið þá í höndum
svæðisbundinna stríðsherra, þeirra
er her SÞ á nú í höggi við.
Skipta má Sómölum nútímans í
þéttbýlisfólk og dreifbýlisfólk. Þétt-
býlisfólkið býr í borgunum við
ströndina og sinnir útflutningi. Þar
er háskóli og dagblöð, þótt minni-
hluti íbúa sé læs.
I dreifbýlinu eru svæðisbundnir
hópar hirðingja, sem óblíð lífsbar-
átta hefur gert bæði einstaklings-
hyggjusinnaða og árásargjarna. Þó
er öll þjóðin sameinuð í krafti islams
og arabísku.
Við þessa stoltu þjóð þarf friðar-
gæslulið SÞ nú að eiga er það freist-
ar þess að koma á einni stjórn og
endurreisa atvinnuvegina. En þeir
eru landbúnaður, kvikfjárrækt, og
fiskveiðar með nútímasniði.
TRYGGVI V. LÍNDAL
þjóðfélagsfræðingur.
Pennavinir
Sautján ára japönsk mennta-
skólastúlka með áhuga á bréfaskrif-
- um, bókalestri, o.fl.:
Hiroka Miza,
1-1-3-710,
Mitsuishi-dai,
Hashimoto-shi,
Wakayama-ken,
648 Japan.
Frá Ghana skrifar 26 ára stúlka
með áhuga á ferðalögum, sundi,
kvikmyndum o.fl.:
Linda Kwabiah,
P.O. Box 1063,
Jackson Str.,
Cape Coast,
Ghana.
Fjórtán ára Gambíupiltur með
mikinn íslandsáhuga:
Salifu Jeng,
Brikama Middle Scooi,
Kombo Central District,
Western Division,
Gambia.
í Kaupmannahöfn
FÆST
í BLAOASÖLUNNI
Á JÁRNBRAUTA-
STÖDINNI,
KASTRUPFLUGVELLI
OGÁRÁÐHÚSTORGI
VELVAKANDI
GÆLUDYR
Týndur köttur
TVEGGJA ára ómerktur högni
hvarf frá húsi í hrauninu við
Álftanesveg sunudaginn 5. sept-
ember. Hann er svartur með
hvítan þríhyrning á snoppu,
hvítur á bijósti og framfótum
og með hvítar „hosur“ á aftur-
fótum. Gæti hafa farið á flakk
i norðurbæ Hafnarfjarðar. Upp-
lýsingar um afdrif hans eru
þakksamlega þegnar í síma
50729. Fundarlaun.
ísak er týndur
HANN er nýfluttur á Bragagötu
af Brúnavegi og hvarf sl. mið-
vikudag. Hann er eymamerktur
en ekki með ól. Þeir sem kynnu
að hafa séð hann vinsamlega
hringi í síma 16615.
TAPAÐ/FUNDIÐ
Levi’s lyklakippa
LEVI’S lyklakippa tapaðist í
miðbæ Reykjavíkur fyrir u.þ.b.
3 vikum. Lyklakippan er með
fjórum lyklum. Finnandi vin-
samlegast hafi samband í síma
615516 á kvöldin.
Hverjir eiga að
hætta að skrifa?
Fjölskyldu minni, vandamönnum, vinum og
kunningjum þakka ég af alhug dýrmætar gjaf-
ir, blóm, skeyti og hlýjar kveðjur ú 70 ára af
mœlisdegi mínum þann 19. september sl.
GuÖ blessi ykkur öll.
Arndís G. Jakobsdóttir,
Merkjateigi 5,
Mosfellsbæ.
Vandað húsnæði
214 fm + 403 = 617 fm.
Til sölu eru 214 fm eining á verslunarhæð auk
403 fm lagerhúsnæðis með innkeyrsludyrum.
Húsnæðið er mjög vandað og tilbúið til afhend-
ingar strax. Möguleiki er á að taka minna skrif-
stofu- eða iðnaðarhúsnæði upp í sem huta af
kaupverði. Hagstæð greiðslukjör.
Upplýsingar í síma 812312 milli kl. 9 og 5 á
daginn, og 671399 á kvöldin.
Símboði 984-58801.
Islensk

veru an vetrrui íslenskir bændur

HBBBSE
Myndlistaskólinn í Reykjavík, Tryggvagötu 15,
101 Reykjavík, sími 11990
Stofnsettur 1947
Haustnámskeið 27.10 1993-29.1.1994
Síðasta innritunarvika
Börn
6-10 ára mánud. og miðvikud. kl. 10.00-11.30 kenn. Anna Þóra Karlsdóttir
6-10 ára mánud. og miðvikud. kl. 13.30-15.00 kenn. Anna Þóra Karlsdóttir
og Bergljót Ingvarsdóttir
6-10 ára þriðjud. og fimmtud. kl. 9.00-10.30 kenn. Anna Þóra Karlsdóttir
6-10 óra þriðjud. og fimmtud. kl. 13.30-15.00 kenn. Anna Mra Karlsdótfir
10-12 óra mánud. og miðvikud. kl. 15.30-17.00 kenn. Margrét Friðbergsdóttir
10-12 ára þriðjud. og fimmtud. kl. 15.30-17.00 kenn. Anna Þóra Karlsdóttir
Fullorðnir
Módelteiknun framhald þriðjud. kl. 17.30—22.15 kenn. Valgerður Bergsdóttir
Módelteiknun framhald laugord. kl. 9.00-13.30 kenn. Valgerður Bergsdóttir
Framhaldsdeild í teiknun með fjölbreyttu efni lougard. kl. 9.00-13.30
kenn. Anna Cynthia og Peter leplar
Pastel, meðferð olíu og þurrpastellita miðvikud. og fimmtud. kl. 20.00-22.15
kenn. Þorri Hringsson
Vatnslitur og teiknun fyrir byrjendur GRUNNTÆKNIAÐFERÐIR mánud. og þriðjud.
kl. 20.00-22.15 kenn. Margrét Zophoníasdóttir og Peter Lepíar
Vatnslitur og teiknun með módeli föstudaga kl. 17.00—21.30 kenn. Gunnlaug-
ur Stefán Gíslason og Peter Leplar
Dúkrista föstudaga kl. 17.00-21.30 kenn. Valgerður Bergsdóttir (vinnuaðstaða
fyrir nemendur á laugardögum kl. 14.00-17.00).
Mótun 2, verkefni sem tengja saman byggingalist og skúlptúr aðallega mótað
í tréefni miðvikud. kl. 17.30—22.15 og laugard. kl. 9.00-13.30
kenn. Gunnar Arnason.
Kennaralausir módeltímar fyrir framhaldsfólk laugard. kl. 14.00-17.00
Metnaðarfull námskeið sem hafa skilað góðum árangri.
Skrifstofa skólans er opin frá kl. 13.00-19.00 í september.
GREIÐSLUKORTAÞJÓNUSTA
Skólastjóri