Morgunblaðið - 29.11.1994, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1994 37
AÐSEiMDAR GREINAR
Deila menn um
staðreyndir?
EKKI hef ég lagt það
í vana minn að svara
ritdómurn um bækur
mínar. Óhjákvæmiiegt
getur þó verið að leið-
rétta fullyrðingar rit-
dómara, sem rangtúlkar
lítið brot textans og
getur þar með óbeint
gefið ranga mynd af
bókinni sem heild. Rit-
dómur Björns Bjarná-
sonar í Mbl. 17. þ.m.
um bók mína „Sendi-
herra á sagnabekk*1
kallar á þessa undan-
tekningu, þótt skrif
hans séu að ýmsu leyti
vinsamleg og þakkar-
verð.
Og-randi breskur sendiherra
Björn segir réttilega, að ég fari
almennt hlýlegum orðum um sam-
ferðamennina. Þó telur hann frásögn
mína af viðhorfum og embættislækk-
un Andrew Gilchrists, fv. sendiherra
Breta í Reykjavík, ranga og bera
vott um óvild. Ekki getur hann þó
breytt þeirri staðreynd frásagnarinn-
Ég tel hins vegar
ómaksins vert, segir
Hannes Jónsson, að
minna á þá óþægilegu
pólitísku blaðamennsku,
sem var landlæg.
ar, að Harold Macmillan, þá forsætis-
ráðherra Breta, átti viðtal við dr.
Kristin Guðmundsson, sendiherra
okkar i London, fáum dögum eftir
Keflavíkurfund Macmillans með
Ólafi Thors, forsætisráðherra, 25.10.
1960. Þá lýsti Macmillan óánægju
sinni með skýrslur Gilchrists um
landhelgismálið með þessum orðum:
„I have been misinformed. 1 have
been deceived", þ.e. ég fékk rangar
upglýsingar og var blekktur.
Ég var sjálfur á vettvangi í Lond-
on þegar þetta samtal fór fram og
nánasti samstarfsmaður sendiherr-
ans. Það fer því ekkert á milli mála
um afstöðu Macmillans til Gilchrists,
hvað sem líður hugmyndum Björns,
sem ekki var á vettvangi.
Hitt er og staðreynd, að Gilchrist
var á sínum tíma sendiherra með
ambassadorsstigi hér á landi. Eftir
það var hann lækkaður um tvö stig
diplómata samkvæmt skilgreiningu
alþjóðalaga í Vínarsáttmála um
stjórnrfiálasamband og sendur sem
aðalræðismaður til Chicago. Aðal-
fulltrúi Breta í Banda-
ríkjunum var auðvitað
ambassador þeirra í
Washington. Til er að-
eins eitt stig ambassad-
ora, sem allir eru jafnir
að þjóðarétti samkvæmt
ákvæðinu um fullveldis-
jafnrétti ríkja, hvort sem
þeir koma frá stóru eða
smáu ríki. Vilji menn
lækka stig stjórnmála-
sambandsins skipa þeir
„Minister", jafnvel
sendifulltrúa. Aðal-
ræðismaðurinn í
Chicago er a.m.k. tveim-
ur stigum neðar am-
bassadorum samkvæmt
alþjóðalögum. Rekstrarkostnaður
embættanna í Chicago og Reykjavík
kemur málinu ekkert við.
Björn segir mig ómaklega lýsa
Gilchrist sem óvildarmanni Islands.
Frásögn mín byggist aðallega á yfir-
lýsingum sendiherrans sjálfs, eins og
þær bárust okkur um breska fjöl-
miðlamenn til London, svo og á end-
urminningum hans, en einnig á end-
urminningum Péturs Karlssonar Kid-
son, starfsmanni bresku leyniþjón-
ustunnar og sendiráðsins í Reykjavík
1956-60, sbr. bls. 110-115.
„Fréttasvikamyllan“
Björn kallar það lýti á bókinni, sem
ég segi um „fréttasvikamylluna".
Hitt er þó staðreynd, sem ég skýri
frá í bókinni, að Hermann Jónasson,
þá forsætisráðherra, vakti athygli
mína á því, sem hann nefndi „frétta-
svikamyllu" og mikilvægi þess, að
ég reyndi að hjálpa til við að sprengja
hana, þegar ég annaðist upplýs-
ingamiðlun um landhelgismálið við
sendiráðið í London 1957. Er frásögn
mín í einu og öllu sönn, svo og teng-
ing hennar við fréttamiðlun mína um
þandhelgismálið fyrir ríkisstjórn
Ólafs Jóhannessonar í 50-mílna deil-
unni.
Við samningu bókarinnar var mér
fullljóst, að þessi frásögn gæti valdið
ágreiningi. Skiljanlegt er, að ein-
hveijir vilji láta_ málið falia i
gleymsku og dá. Ég tel hins vegar
ómaksins vert að minna á þá ógæti-
legu pólitísku blaðamennsku, sem
var landlæg. Andóf gegn henni er
þáttur í mínum reynsluheimi.
Þótt hér hafi verið staldrað við
smávægileg gagnrýnisatriði Björns,
væri rangt að líta á þau sem einhver
meginatriði bókarinnar. Þau eru að-
eins lítið brot af fjölþættri frásögn á
296 síðna bók.
■ Læt ég svo lesendur sjálfa um að
dæma bókina.
Höfundur er fyrrverandi
sendiherra.
Hannes Jónsson
r'NýlegahafVeftirtaídar ]
bækur komið út:
__________________________i
Access 2.0 fyrir Windows
PowerPoint 4.0 fyrir Windows og Macintosh
Word 6.0 fyrir Windows og Macintosh
Excel 5.0 fyrir Windows og Macintosh
PageMaker 5.0 fyrir Windows og Macintosh
WordPerfect 6.0 fyrir Windows
Fást ásamt áður útgefnum titlum hjá
tölvusölum, útgefanda og í bókabúðum.
% Tölvuskóli Reykiavíkur
■ Borgartúni 28, sími 91 -616699

BRÆÞUR
■■ ■
lliiiiffiiililillili

K.REilK
MUN MEIRI SAFI EN A£>UR.
ENCINN HVÍTUR SYKUR.
DACSKAMMTUR AF C-VÍTAMÍNI
í HVERJU CLASI.
o P E l j »-
HVERJUM KASSA AF 1/4 LITRA
' * 'frfrMí'
FERNUM FYLCIR FALLECT JÓLADACATAL
FYRIR BÖRNIN SEM SKREYTT ER
SKEMMTILECUM MYNDUM AF SVALA-
BRÆÐRUNUM FJÓRUM.
/aEO
BRACÐCOÐUR OCiF.RTS KAN DI
»ÍT«Ö
yAn /h