Morgunblaðið - 29.11.1994, Blaðsíða 40

40 ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GRÉTA GUNNHILDUR
SIG URÐARDÓTTIR
MARGRÉT A GNES
HELGADÓTTIR
■4“ Gréta Gunnhildur var fædd
* í Ytri Skógum í Kolbeins-
staðahreppi 1. september 1907.
Hún andaðist hinn 7. nóvember
sl. í sjúkrahúsinu á Akranesi og
var jarðsungin frá Akrakirkju í
Hraunhreppi laugardaginn 12.
nóvember.
MEÐ SÍNUM hljóða og hógværa
hætti hvarf Gréta okkur af heimi,
svo að við hjónin urðum þess ekki
vör í utanfararstússi mínu, óg olli
það fjarveru frá jarðarför og drætti
á þessum eftirmælum, okkur til mik-
ils angurs. Hljóðlátari og hógværari
manneskju af hjarta lítillátari, höf-
um við tæpast þekkt, eins og raunar
mátti glöggt sjá af svipmóti hennar,
en um leið gædd styrkri skapgerð
og föst fyrir. Aldrei var hún kölluð
annað en Gréta og kennd við Hólma-
kot, og hélt ég lengi að væri stytt-
ing, en er nú fyrst að komast að
seinna nafninu. Leifir þó lítt af hálfri
öld, er við höfum þekkst.
Leiðir okkar lágu saman sumarið
1948, er foreldrar mínir keyptu jörð-
ina Selja, sem þá var að fara í eyði,
og ætluðu til sumardvala. Þau Guð-
mundur og Gréta tóku okkur af
stakri velvild og hjálpsemi, sem hald-
ist hefur æ síðan og gengið í erfðir,
og hefur oft komið sér vel í ófærð
og veðurhrakningum og með óbeð-
inni gæslu og varnaði. Þó höfðu
þau, og þá einkum Gréta, tilfinn-
ingatengsl við jörðina og þar með
fulla ástæðu til að vilja bæta henni
við sínar lendur. Við komumst fljótt
að því að þau voru mjög sérstætt
fólk, vandað og nægjusamt og vildu
rækta sinn reit vel, en ekki gína
yfir miklu. Við þetta miðaðist allt
þeirra búskaparlag. Þau höfðu óbeit
á að skulda og töpuðu þráfaldlega
á verðbólgu og gengislækkunum,
meðan mest var tíðkað að græða á
þeim efnahagsmeinum, og eiga
þannig að réttu drjúga innistæðu
hjá þjóðfélaginu. Því var útþensla
og vélvæðing heldur með seinni skip-
unum hjá þeim. Hins vegar lögðu
þau alúð sína og samviskusemi svo
í störf sín við fremur þröng og óhag-
stæð skilyrði, að þau fengu ítrekaðar
viðurkenningar fyrir fyrsta fiokks
mjólkurinnlegg. Einnig bjuggu þau
við sauðfé, og ekki einungis til arðs
heldur og til ástúðar, svo sem fram
kom af tali þeirra um, hve ánægju-
legt væri að gera vel til dýranna.
Þau fundu víst sjálf til vellíðunar
þeirra.
Fram til þess tíma fyrstu eftir-
stríðsáranna, sem að framan er að
vikið, bjó náskylt og tengt fólk, eða
nánast sama fjölskyldan, á þrem
samliggjandi bæjum á nesinu upp
af Hjörsey: Seljum, Skálanesi og
Hólmakoti. Ríkti því mikill sam-
gangur, eindrægni og kærleikur á
þeim slóðum þrátt fyrir knöpp efni,
því að heldur var þar harðsóttur
búskapur fyrir vélvæðingu og bættar
samgöngur. En sveitarþrengslin
samfara uppganginum fyrir sunnan
ollu fljótt því, að þessar jarðir fóru
í eyði nema Hólmakot, sem varð
einn af útvörðum byggðarinnar og
veitul gistimiðstöð fjölmennrar,
burtfluttrar fjölskyldu. Um leið varð
það skjól Guðlaugs fóstra í ellinni,
traust velferðarkerfi, þar sem ekki
var hætt við verkföllum eða van-
rækslu. Þá var það ekki síður at-
hvarf ungviðisins, og mátti vel
skynja, hve vel það undi sér hjá
Grétu og Munda.
Alltaf áttum við gestrisni og
hjartahlýju að mæta af þeim hjónum.
Notalegt var að koma í eldhúskrók-
inn hjá Grétu, þar sem hún stóð upp
á endann eins og bændakvenna er
háttur, hellti upp á könnuna og tíndi
fríða fylkingu af stríðstertum og
öðru bakkelsi út úr skáp, sem hlaut
að vera stærri að innan en utan,
stundum svo að maður sagði stopp.
Eða við gerðum smáuppreisn og
heimtuðum, að hún settist með okk-
ur að spjalli, sem hún lét þá eftir
okkur með mildu brosi. Árum saman
hafði ég hross í högum mínum fram
á vetur. Eftir slark og vos út um
sund og eyjar var rekstrinum svo
til alltaf stefnt á réttina í Hólma-
koti og Guðmundur þar kominn að
hemja hrossin og bjóða í sopann til
Grétu. Þetta var svo vinsælt, að
hjálparmenn mínir gátu varla sætt
sig við, er ég lagði af þessar hrossa-
sóknir. Eitt sinn er við sendum illa
stígvélaðan félaga heim í hornið til
Grétu, taldi hann ferðina fullborgaða
af að eiga orðastað við svo mál-
hressa konu.
Gréta geymdi í sagnasjóði sínum
arf minninga frá liðnum kynslóðum
á Seljum og af bæjunum í grennd,
sem auðið var að fletta upp í, og
hefði þó mátt meira af því gera. Svo
vel vill til, að talsvert af þeim auði
hefur verið varðveitt í minninga- og
ættfræðipistlum Guðjóns Friðriks-
sonar sagnfræðings í Þjóðviljanum,
einkum undir heitinu „Kotaætt af
Mýrum“, en hann á rætur á þessum
slóðum. Ekki er hér rúm til að fara
nánar út í þessar hugðnæmu og
skemmtilegu minningar, þar sem
Selja- og Hólmakotsfólkið kemur
ljóslifandi fyrir af sögnum og mynd-
um. Sjálfur leitaði ég til Grétu, þeg-
ar mér fannst, að ömefnaforði Selja
mætti ekki lenda í glatkistunni.
Ekki stóð á því, að hún gerði skrif-
lega og skipulega grein fyrir öllum
þekktum ömefnum jarðarinnar og
tilefnum þeirra, og skapaði mér
þannig verðugt verkefni að vinna
úr. Við hlutum að finna til þeirrar
ábygðar að varðveita uppvaxtarslóð-
ir hennar, en svo hógvær sem hún
var, þurfti að bjóða henni heim að
skyggnast um þær slóðir. Fór ekki
framhjá okkur, hve innilega hún
gladdist við að lifa sig þar inn í sín
gömlu spor. Fyrmm var þar stund-
um glatt á hjalla, og mikil varð undr-
un okkar að heyra, að þessi hljóðl-
áta og oftast alvörugefna kona hefði
forðum daga spilað á harmoniku og
slegið upp balli á sléttri flöt við
Seljabæinn.
Gréta entist vel og lengi og stóð
upprétt framundir hið síðasta, öllum
í kringum hana til blessunar. Þegar
hún er nú horfín okkur, er stórt
skarð fyrir skildi og hennar sárt
saknað. Sveitin verður ekki hin sama
eftir kynslóðaskiptin, sem nú eru að
verða, en vonandi berá yngri kyn-
slóðimar gæfu til að halda uppi
merki manndóms og manngæsku.
Átthagatryggð hinna eldri verður
þó tæpast leikin eftir. 1 trausti á
eilífðartrúna felum við sál Grétu
góðum Guði á vald. í anda föður
míns varpa ég til hennar kveðjuorð-
um, sem hann tileinkaði annarri
góðri konu úr sveitinni: „Fögur verði
þín framtíðarlönd og farsæl þín
ókomna saga.“
Bjarni Bragi Jónsson.
+ Margrét Agnes Helgadóttir
fæddist í Hafnarfirði 28.
júní 1914. Hún varð bráðkvödd
á heimili sínu 17. nóvember síð-
astliðinn og fór útför hennar
fram frá Keflavíkurkirkju 26.
nóvember.
MIG langar að minnast frænku
minnar, Margrétar Helgadóttur,
sem ættuð er frá Bjarnabæ. Þau
voru sjö systkinin, þijár systur,
Þóra, Sigríður, Margrét, og fjórir
bræður, Einar, Matthías, Helgi og
Bjarni. Nú eru þeir tveir á lífi
Helgi og Bjarni.
Þau misstu föður sinn kornung,
engin fyrirvinna og nýbúið að
byggja Bjarnabæ, húsið sem þau
hafa alltaf verið kennd við síðan.
Þá leit út fyrir að börnunum yrði
tvístrað út og suður eins og al-
gengt var hér áður fyrr, en þá kom
Einar Þorgilsson tii sögunnar og
keypti húsið á uppboði, kallað síðan
elstu systkinin til sín og sagðist
ætla að hjálpa þeim að halda hús-
inu, þau færu öll sem gætu að
vinna til þess að þau gætu haldið
fjölskyldunni saman með móður
sinni. Einar Þorgilsson átti því
stærstan þátt í því að þau fengu
að alst upp saman og hjálpa hvert
öðru í áratugi.
Magga, eins og við kölluðum
hana alltaf, fór fljótlega að vinna
strax upp úr fermingu, fór í vist
og húshjálp bæði í Reykjavík og
Hafnarfirði. Einnig var hún á
Akureyri. Oft heyrði maður hana
rifja þessi ár upp hvað hún hefði
lært margt hjá þessu góða fólki
sem hún var hjá. Þar iagði hún
grunn að því sem hún hafði svo
4- Hildur Magnbjörg Björg-
' vinsdóttir var fædd 30.
september 1921 að Áslaugar-
stöðum í Vopnafirði. Hún lést
á Vífilsstaðaspítala 22. nóvem-
ber sl. Hún var dóttir hjónanna
Guðríðar Árnadóttur og
Björgvins Þorgrímssonar
bónda á Áslaugarstöðum. Hild-
ur var áttunda í röðinni af tíu
systkinum, hin eru: Sigurður
f. 1913, Þrúður Sigríður, f.
1914, Aðalheiður f. 1915, Bryn-
hildur f. 1915; d. 1989, Sigur-
veig f. 1917, Arni Þórhallur f.
1918, d. 1986, Sigríður f. 1919,
d. 1964, Rósa f. 1923, d. 1945,
og Jónína Ragnhildur f. 1926.
Börn Hildar eru Hafdís Reynis
Þórhallsdóttir f. 1944. Hjalti
óskaplega gaman af, en það var
að elda góðan mat og baka kökur
og tertur og gefa öðrum.
Hinn 26. október 1940 var mik-
ill hamingjudagur í lífi Möggu, þá
giftist hún Benedikt Jónssyni í
Keflavík. Þau hófu búskap hjá for-
eldrum Benna og voru þar í nokk-
ur ár. Síðan byggðu þau hús við
Tjarnargötu 29 í Keflavík og hafa
búið þar síðan. Magga átti eina
dóttur frá fyrra hjónabandi, Svan-
hildi. Benni hefur reynst henni
sérstaklega góður. Magga og
Benni eignuðust son sem heitir
Jón, einnig tóku þau dóttur Sven-
hildar, Margréti Þóru, og gengu
henni í foreldrastað.
Árið 1970 kaupa þau sér hjól-
hýsi sem þau settu niður í landi
Svignaskarðs í Borgarfirði. Það
hefur fært þeim' margar gleði-
stundir og voru þau þar eins mikið
og þau gátu. Magga hafði óskap-
lega gaman af að veiða og átti
marga bikara og verðlaunapeninga
frá sjóstangaveiðimótum. Einnig
fóru þau mikið í lax- og silungs-
veiði.
Magga var afskaplega lífsglöð
og dugleg kona sem vel kom í ljós
í þeim veikindum sem hún þurfti
að ganga gegnum síðustu árin, en
það var alltaf sami dugnaðurinn
að drífa sig af stað þó að hún
væri með slæm fótasár. Þá sagði
hún: „Maður verður bara að drífa
sig af stað og njóta lífsins meðan
við höfum hvort annað, við Benni.“
Svona var nú Magga. Við kveðjum
nú elsku frænku mína með inni-
legri þökk fyrir samverustundirnar
og biðjum góðan guð að styrkja
Benna og aðra ástvini hennar.
Helgi Einarsson og fjölskylda.
Berg Hannesson f. 1951 og
Sigbert Berg Hannesson f.
1953.
ÞAÐ VERÐUR erfitt að fá aldrei
að sjá þig aftur elsku amma, að
heyra ekki í þér og að geta ekki
talað við þig og ég kvíði mest fyr-
ir jólunum því það verður svo tóm-
legt án þín. Eina huggun við þessa
skyndilegu brottför þína er að þú
varst orðin mjög veik dagana áður
en þú dóst og líður örugglega mun
betur á himnum hjá Guði og engl-
unum. Ég hélt að ekkert gæti ver-
ið svona rosalega sárt, en nú hef
ég komist að öðru. Ég sakna þín
svo mikið elsku amma.
Þitt barnabam,
Svava Bjarney.
t
Þökkum innilega hlýhug og samúð við andlát og útför ástkærs
eiginmanns míns og föður okkar,
ANTHONYS WINSTONS PLEWS.
Lilja Jóhannsdóttir Plews,
Jóhanna Plews,
Robert Plews.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem
sýndu samúð og vináttu og veittu okkur
ómetanlega aðstoð við andlát og útför
sonar okkar, bróður og mágs,
ÓLAFS SKAGFJÖRÐ
ÓLAFSSONAR,
. Þurranesi.
Ólafur Skagfjörð Gunnarsson, Ingunn Jóna Jónsdóttir,
Jón Ingi Ólafsson, Sigurbjörg Þórey Ólafsdóttir,
Sigrún Anna Ólafsdóttir, Steingrímur Þorgeirsson.
t
Innilegar þakkir til allra þeirra, sem
sýndu okkur samúð og hlýhug við and-
lát og útför eiginkonu minnar, móður
okkar, tengdamóður og ömmu,
MÁRGRÉTAR AGNESAR
HELGADÓTTUR,
Tjarnargötu 29,
Keflavík.
Benedikt Jónsson,
Jón Benediktsson, Bjarnhildur H. Lárusdóttir,
Margrét Þóra Benediktsdóttir, Hermann Th. Ólafsson,
Svanhildur Sigurgeirsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim,
sem auðsýndu okkur samúð og hlýhug
við andlát og útför okkar ástkæru eigin-
konu, dóttur, móður okkar, tengdamóð-
ur, systur, mágkonu og ömmu,
INGIBJARGAR JÓNU
MARELSDÓTTUR,
Heiðargerði 112,
Reykjavík.
Friðþjófur Björnsson,
Sigríður Gunnarsdóttir,
Sigríður Friðþjófsdóttir, Viðar Óskarsson,
Kristjana E. Friðþjófsdóttir.lngólfurÁrnason,
Gunnar Marel Friðþjófsson,
Björn Friðþjófsson, Aldís Eliasdóttir,
Sverrir Friðþjófsson, Elisabet Ingvarsdóttir,
Guðni Marelsson, Jóna Ingvarsdóttir
og barnabörn.
Birtíng afmælis- og
minningargreina
Morgunblaðið tekur afmælis- og minningargreinar til birtingar end-
urgjaldslaust. Greinunum er veitt viðtaka á ritstjórn blaðsins í Kringl-
unni 1, Reykjavík, og á skrifstofu blaðsins í Hafnarstræti 85, Akur-
eyri. Þá er enn fremur unnt að senda greinarnar í símbréfi í númer
691181. Það eru vinsamleg tilmæli blaðsins að lengd greinanna fari
ekki yfir eina og hálfa örk A-4 miðað við meðallínubil og hæfilega
línuléngd — eða 3600-4000 slög. Greinarhöfundar eru beðnir að
hafa skírnarnöfn sín en ekki stuttnefni undir greinunum.
Við' birtingu afmælisgreina gildir sú regla, að aðeins eru birtar
greinar um fólk sem er 70 ára og eldra. Hins vegar eru birtar afmæl-
isfréttir ásamt mynd í Dagbók um fólk sem er 50 ára eða eldra.
Mikil áhersla er lögð á, að handrit séu vel frá gengin, vélrituð eða
tölvusett. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprent-
uninni. Það eykur öryggi í textameðferð og kemur í veg fyrir tví-
verknað.
Auðveldust er móttaka svokallaðra ASCII-skráa sem í daglegu
tali eru nefndar DOS-textaskrár. Þá eru ritvinnslukerfin Word og
Wordperfect einnig auðveld í úrvinnslu.
HILDUR MAGNBJÖRG
BJÖRG VINSDÓTTIR