Morgunblaðið - 04.05.1996, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 4. MAÍ 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
íhaldsflokkurinn tapaði helmingi sveitastj órnarsæta
John Major heitir sigri í
næstu þ ingko sningrim
BRIAN Mawhinney, formaður íhaldsflokksins, fylgist með kosn-
ingasjónvarpi á aðalskrifstofu flokksins á fimmtudagskvöld.
London. Reuter.
BRESKI íhaldsflokkurinn beið
mikinn ósigur í bæjar- og sveita-
stjómarkosningum á fímmtudag.
Kosið var um þrjú þúsund sæti í
sveitarstjórnum í Englandi og töp-
uðu íhaldsmenn 575 sætum eða um
helming þeirra er _þeir höfðu fyrir
kosningarnar. Á Ihaldsflokkurinn
nú færri sveitastjórnarfulltrúa en
Fijálslyndi demókrataflokkurinn.
Verkamannaflokkurinn hlaut
43% atkvæða í kosningunum,
íhaldsflokkurinn 27% og Frjáls-
lyndir demókratar 26%. íhalds-
menn viðurkenndu ósigur sinn í
gær en reyndu þó að draga úr
honum með því að benda á að þetta
væri skárri niðurstaða en í sveitar-
stjómarkosningum í fyrra og ekki
jafnslæm og skoðanakannanir
höfðu bent til.
Segjast vera í sókn
„Við höldum áfram að ná okkur
hægt á strik líkt og við höfum ver-
ið að gera undanfarna tólf til átján
mánuði. Við eram að koma aftur,“
sagði Brian Mawhinney formaður
íhaldsflokksins.
Tony Blair, leiðtogi Verka-
mannaflokksins, sagði að flokki
sínum hefði gengið „frábærlega"
og að niðurstaðan væri til marks
um að íhaldsflokkurinn væri „veik-
ur og á reki“.
John Major, leiðtogi íhalds-
flokksins og forsætisráðherra, var
þrátt fyrir það afslappaður og
ákveðinn er hann ræddi við blaða-
menn og sagði að stjórn hans myndi
sitja allt fram í maí á næsta ári,
en þá rennur út frestur til að halda
nýjar kosningar, þrátt fyrir einung-
is eins sætis þingmeirihluta. „Þess-
ar kosningar ætlum við að vinna,"
sagði Major í sjónvarpsviðtali. „Á
næstu mánuðum mun Verka-
mannaflokkurinn verða að gera
grein fyrir hvernig hann hyggist
standa straum af kostnaði við kosn-
ingaloforð sín. Þegar kjósendur
taka að bera saman þeirra stefnu
og okkar munum við sigra næstu
kosningar."
Óvissa um framtíð Majors
Breskir fjölmiðlar voru ekki allir
sammála forsætisráðherranum og
á forsíðu The Sun var risafyrir-
sögnin: „Þú ert búinn John“ og The
Times sagði íhaldsmenn nú eiga
við mikinn vanda að stríða.
Hafa fréttaskýrendur velt því
fyrir sér undanfarna daga hvort
að ósigur í sveitarstjórnarkosning-
unum kunni að verða til þess að
Major verði látinn segja af sér sem
leiðtogi íhaldsmanna. Hefur Mieha-
el He’seltine, aðstoðarforsætisráð-
herra, helst verið nefndur sem
hugsanlegur arftaki.
Kosningaþátttaka var fremur
dræm eða um 30%. Sagði Major
það vera til marks um að margir
hefðbundnir kjósendur íhalds-
flokksins hefðu setið heima vegna
óánægju en þeir myndu hins vegar
birtast á ný í næstu þingkosningum
er efnahagsbatinn væri farinn að
segja til sín.
Þekktur andófsmaður flýr Kína
Ppkincr. Rpntpr. ^
Peking. Reuter.
EINN af þekktustu andófsmönnum
Kína, Liu Gang, sem afplánaði sex
ára fangelsisdóm fyrir aðild að mót-
mælum námsmanna í Peking 1989,
hefur flúið til Bandaríkjanna. Hann
kvaðst í gær vona að fjölskylda sín
sætti ekki ofsóknum kínverskra yfir-
valda.
„Ég er mjög, mjög ánægður,"
sagði Liu í símasamtali við fréttarit-
ara Reuter-fréttastofunnar frá
heimili vinar síns í Boston. „Ég ætla
að halda áfram að berjast fyrir lýð-
ræði í Kína.“
Liu kvaðst hafa Iaumast til Hong
Kong frá Kína 27. apríl með aðstoð
vina og komið til San Francisco
þremur dögum síðar. „Það hentar
mér ekki að segja meira, ég gæti
komið vinum mínum í vandræði."
Mannréttindi í Kína, hreyfíng sem
er með höfuðstöðvar í New York,
sagði að bandarískir embættismenn
í Hong Kong hefðu veitt Liu hæli í
Bandaríkjunum sem pólitískum
flóttamanni, en andófsmaðurinn
kvaðst ekki geta staðfest það. „Ég
vonast til að geta sest að í Bandaríkj-
unum og hafíð nám að nýju.“
Liu stundaði eðiisfræðinám við
Peking-háskóla og var dæmdur í sex
ára fangelsi eftir að hafa verið fund-
inn sekur um tilraunir til að grafa
undan stjórninni með aðildinni að
mótmælunum á Torgi hins himneska
friðar 1989. Hann var þriðji á lista
kínverskra yfirvaida yfír 21 náms-
mann sem þau iögðu mesta áherslu
á að handsama eftir blóðsúthelling-
arnar á torginu þegar mótmælin
voru barin niður. Hann var þar á
eftir Wu’er Kaixi og Wang Dan,
helstu leiðtogum mótmælendanna.
Liu var leystur úr haldi í júní í
fyrra og kínverska lögreglan gerði
mikla leit að honum í apríl eftir að
hann virti að vettugi ferðabann og
flúði frá heimabæ sínum Lingyuan,
um 700 km norðaustan við Peking.
Vinir haiis og erlendir fréttamenn,
sem talið var að Liu myndi hafa
samband við, voru undir eftirliti lög-
reglunnar.
„í fyrstu ætlaði ég ekki að fara
frá Kína, en lögreglan leitaði mín
og nokkrum sinnum munaði iitlu að
ég næðist," sagði Liu. „Ég gat ekki
hitt vini mína í Peking þar sem það
myndi stefna þeim í hættu.“
Liu kvaðst hafa flúið heimabæ
sinn vegna látlausra ofsókna lög-
reglunnar. Hann sagði að lögreglan
hefði oft veitt honum og skyldmenn-
um hans eftirför á bílum og bifhjól-
um, ekið á bifreiðar þeirra og stund-
um slasað vegfarendur. Lögreglan
hefði opnað bréf til hans, hlerað
síma, bannað honum að flytjast bú-
ferlum, komið í veg fyrir að hann
fengi atvinnu eða stofnaði fyrirtæki
og haft í hótunum við vini og ætt-
ingja.
Hann sakaði einnig lögregluna í
Lingyuan um að hafa gert eignir
hans upptækar og ráðist inn á heim-
ili hans nær daglega.
Ástralir
efla her-
styrk
Canberra. Reutcr.
BARDAGAGETA ástralska
heraflans verður stórlega auk-
in til þess að herstyrkur Ástr-
alíu rýrni ekki hlutfallslega í
samanburði við styrk Asíuríkja
sem ákveðið hafa að veija
miklum fjármunum til vopna-
kaupá; að því er Ian McLac-
hlan varnarmáiaráðherra
skýrði frá á ráðstefnu um ör-
yggismál.
McLachlan sagði að her-
styrkur Ástralfu yrði aukinn
með því að nýta fjármuni öðru
vísi en áður. Ríkisstjórnin hef-
ur ákveðið að grípa til um-
fangsmikils niðurskurðar á
ríkisútgjöldum á næstu tveim-
ur ámm til þess að stuðla að
hallalausum fjárlögum. Út-
gjöld til varnarmála verða hins
vegar ekki skert en þau nema
10 milljörðum Ástralíudala,
jafnvirði 530 milljarða króna.
Hans van den Broek
Vill að ESB taki við
af NATO í Bosníu
Brussel. Reuter.
HANS van den Broek, sem fer með
utanríkismál í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, lagði í gær til
að Evrópuríki settu saman hersveit
er tæki við hlutverki friðargæsluliðs
NATO þegar það hættir störfum á
næsta ári.
„Ef herlið verður ekki til staðar
er uppbyggingarstarfíð í Bosníu í
hættu,“ sagði talsmaður Van den
Broeks. Hann sagði Van den Broek
vilja láta gera könnun á þvi hvað
Evrópusambandið gæti gert í þess-
um efnum í samvinnu við NÁTO.
Hann tók þó fram að þetta væri
hans persónulega skoðun og ekki
framkvæmdastjórnarinnar í heild.
Þetta gengur þvert á yfírlýsingar
Vestur-Evrópusambandsins á
fimmtudag um að ekki sé til staðar
skipulag, pólitískur vilji og fjár-
^★★★^
EVRÓPA^
magn til að ráðast í aðgerð af þessu
tagi jafnvel þó að hægt yrði að
nota hergögn Bandaríkjamanna.
Þá er óvíst hver afstaða forystu-
ríkja Evrópusambandsins verður en
jafnt Frakkar og Þjóðveijar hafa
lýst því yfir að þeir muni kalla sveit-
ir sínar heim um sama leyti og
Bandaríkjamenn.
Bandaríkjaþing samþykkti þátt-
töku Bandaríkjahers með því skil-
yrði að um tímabundið verkefni
yrði að ræða og rennur fresturinn
út um áramót.
Upphaflega stóð til að fyrstu
NATO-hermennirnir hyrfu á brott
í júní en því hefur nú verið frestað
fram yfír kosningarnar í Bosníu,
sem eiga að vera í september. Því
er talið líklegt að ekki verði hægt
að kalla alla hermenn heim fyrr en
á fyrri hluta næsta árs af tæknileg-
um ástæðum.
Hernaðarsérfræðingar veltu því
fyrir sér í gær hvernig túlka ætti
ummæli Hans van den Broeks.
Töldu sumir að ekki ætti að túlka
þau bókstaflega heldur væri hann
fyrst og fremst að setja þrýsting á
NATO, og þá fyrst og fremst
Bandaríkjastjórn, um að samþykkja
að friðargæslunni yrði haldið áfram
á næsta ári.
STUTT
Njósna-
flug yfir
Frakk-
landi?
BANDARÍKJAMENN vísuðu
á bug frétt franska blaðsins
Liberation í gær þess efnis að
bandarísk U-2 njósnaflugvél
hefði farið í njósnaleiðangur
yfir Frakklandi og myndáð
leynilegar kjarnorkurannsókn-
arstofur úr háloftum. Blaðið
sagði að njósnaflugið hefði átt
sér stað í mars sl. og tilgang-
urinn verið að njósna um leyni-
leg samstarfsverkefni Breta
og Frakka á sviði kjarnorku-
vísinda. Yfirmaður herstjórnar
Bandaríkjanna í Evrópu sagði
að flugvélin hefði verið að
koma úr könnunarflugi yfir
Bosníu og lent í Istres-flug-
stöðinni í Frakklandi. Hefði
njósnabúnaður hennar ekki
verið notaður yfir Frakklandi.
Styðja nýja
stjórn á Italíu
FLOKKUR ítalskra kommún-
ista staðfesti í gær, að hann
myndi styðja nýja ríkisstjórn
mið- og vinstriflokka, Ólífu-
bandalagsins. Bandalagið
hlaut 284 þingsæti af 630 en
með stuðningi 35 þingmanna
kommúnista hefur hún meiri-
hluta þingsins á bak við sig.
• •
Ofgamenn
ósáttfúsir
HÆGRI öfgamenn sem lokað
hafa sig af á afskekktum bú-
garði í Montanaríki í Banda-
ríkjunum í fimm vikur höfnuðu
í fyrrinótt nýju tilboði lögregl-
unnar um samningaviðræður.
Vilja þeir að umsátri lögregl-
unnar ljúki friðsamlega og
krefjast þess að hún handtaki
þá ekki komi þeir út.
Andstaða við
sameiningu
KOSNINGAR um sameiningu
Berlínar og sambandsríkisins
Brandenborgar í fimmta
stærsta sambandsríki Þýska-
lands fara fram um helgina.
Samkvæmt könnunum er mik-
ill meirihluti Brandenborgara
andvígur sameiningunni. í
Berlín eru 43% meðmælt en
29% á móti samruna og hefur
þeim síðarnefndu fjölgað að
undanförnu.
14 farastí
jarðskjálfta
FJÓRTÁN manns a.m.k. hafa
týnt lífi og um 100 slasast í
6,4 stigajarðskjálfta sem skók
héraðið Innri-Mongólíu í Kína
í gær. Búist var við að tala
látinna ætti eftir að hækka.
Hafnbanni í
Noregi hætt
RÚSSNESKIR togarar lönd-
uðu afla i Bátsfírði í Norður-
Noregi í gær eftir að sjómenn
hættu mótmælaaðgerðum.
Þeir lokuðu höfninni í sólar-
hring í mótmælaskyni við að
fiskvinnslufyrirtæki kaupa
fisk af Rússum en ekki norsk-
um skipum.